Barzanilerin ihanet dolu tarihi
- Twitter'ta paylaş
- Facebook'ta paylaş
- BiP'te paylaş
- Telegram'da paylaş
- Whatsapp'ta paylaş
- Pinterest'te paylaş
- Flipboard'da paylaş
- E-posta gönder
- Erbil 'kaos' inadından vazgeçmedi
- Barzani aşiretinin doğuşu
- İlk ihanet Osmanlı'ya
- Türkiye yardım elini uzattı
- 'Mahabad' 11 ay dayanabildi
- 30 yıllık savaşı başlatan ihanet
- Saddam ile anlaşma
- Barzani-Talabani ortaklığı Irak'ı böldü
Erbil 'kaos' inadından vazgeçmedi
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, başta Türkiye olmak üzere tüm dünyanın karşı çıkmalarına rağmen hukuksuz referandumu gerçekleştirdi. Barzani'yi destekleyen tek ülkenin İsrail olması ise dikkati çekti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başta olmak üzere birçok siyasetçi Barzani'nin tehlikeli adımına sert tepki gösterdi.
- IKBY'nin ısrara devam etmesinin olumsuz sonuçlar doğuracağına vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Türkiye'nin bu konudaki çok açık ve kararlı tavrını görmezden gelmek, IKBY'yi elindeki imkânlardan da edecek bir sürecin önünü açabilir" dedi. Kuzey Irak'tan gelen petrollere de işaret Erdoğan, "Vanayı kapatırız" mesajı verdi. Erdoğan ayrıca, "Barzani'den böyle bir hata beklemezdik" diyerek de dikkati çeken bir ifade kullandı.
📌 #Irak'ta yapılan ayrılıkçı #referanduma siyasiler bu sözlerle tepki gösterdi.Yeni Şafak Gündem (@yenisafakgundem)'in paylaştığı bir gönderi (25 Eyl 2017, 01:57 PDT)
Barzani'nin bölgeyi ateşe sürüklemeye yönelik hareketi ise akıllara daha önce yaptıkları ihanetleri getirdi.
Barzani aşiretinin doğuşu
Barzaniler, 19. yüzyılın ortalarında çatı aşiret olarak kuruldu. Birden fazla aşiretin katıldığı yapı, daha sonra tekkeye dönüştü. Böylelikle aile hem siyasi, hem de dini olarak bölgenin hakimiyetini ele aldı. Barzani aşireti zamanla büyüdü ve bölgenin Kürt nüfusu üzerinde otorite kurdu.
Dini bir yapıdan çok aşiret ilişkilerinin olduğu köyde kardeş ve amca çocukları arasında ‘Şeyhlik’ kavgası yaşanıyordu. Bu sebeple dönem dönem kanlı çatışmalar da yaşanıyordu.
Barzani ailesinden ise, kendisini peygamber ilan edenler dahi çıktığı oldu. Bu kişiler tepkilere yol açtı ve isyanlara neden oldu.
İlk ihanet Osmanlı'ya
Diğer Kürt aşiretlerini sindiren Barzaniler zamanla bölgenin en güçlü aşireti oldular.
Barzaniler, ilk ihanetini 1909’da Osmanlı’ya karşı yaptı. 2. Meşrutiyet’in ilanı sürecinde yaşanan kaostan faydalanmak isteyen, aşiretin lideri Abdüsselam, diğer Kürt aşiretleri de yanına alarak isyan başlattı. Osmanlı, Barzani’nin bu isyanını bastırdı.
Abdüsselam ve bazı adamları dağlara kaçtı. 1913’e kadar Kuzey Irak dağlarına gezen Abdüsselam, yeniden isyan başlatmak için İran’a geçti. Burada Rus generallerle görüştü.
Aile 19. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren Ruslarla yakın ilişki içinde bulunmuş ve ihanet planları yapmıştı. Aşiretin lideri Abdüsselam ve adamları İran dönüşünde yakalandı. O zaman genç bir Osmanlı subayı olan Fevzi Çakmak, onu Musul’a götürdü.
- Mesut Barzani’nin büyük amcası Abdüsselam ve adamları mahkeme kararıyla 14 Aralık 1914’te ‘vatana ihanet’ suçundan idam edildi.
Türkiye yardım elini uzattı
Birinci Dünya Savaşı sonrası Kuzey Irak İngiliz hakimiyetine girdi. Kürt ve Türkmen aşiretleri İngiliz emperyalizmine isyan ederken, Barzaniler de destek verdi. Irak hükümetinin diş geçirememesi nedeniyle yardım istediği İngilizler, Barzani aşiretinin 69 köyünü bombaladı.
Barzani aşireti, bu dönemde de Ruslarla ilişkiyi sıcak tutuyordu.
- 1932’de Ahmet Barzani, 400 kadar adamıyla sınırı geçip Türkiye’ye sığındı. Bin 700 kişilik mülteci grubuna Türkiye yardım elini uzattı ve temel ihtiyaçlarını giderdi. O yılın sonlarına doğru Şeyh Ahmet ve adamları Irak’a dönmek istedi. Türkiye izin verdi.
Ülkeye dönen Barzani aşiret Mart 1936’ya kadar Irak hükümetine karşı isyanını sürdürdü.
Hükümet, 13 Mayıs 1934’te genel bir afla Barzani aşiretinden tutuklananları serbest bırakmıştı.
Bir araya gelen aşiret yeniden silahlandı. 1935’te Kuzey Irak’taki Revanduz’u ele geçirdi.
'Mahabad' 11 ay dayanabildi
1939’da İkinci Dünya Savaşı başlayınca, Barzanilere kan kusturan İngiltere bölgeden çekildi.
Aşiret hemen harekete geçti ve köylerine geri döndü. Ancak savaşın İngilizler ve müttefiklerin galibiyetiyle sonuçlanması üzerine İngilizler Ortadoğu’ya döndü. Böylece Barzaniler tekrar İngilizlerle yüz yüze kaldı ama bu kez siyasi temaslar kuruldu.
- Aşiretin bir diğer lideri Mustafa Barzani 1943’te İran’a kaçtı. Bölgede bulunan Sovyet subaylarıyla temasa geçti. Mustafa Barzani Sovyetlerin isteği üzerine 1945 yılına kadar yaklaşık 2 yıl boyunca İngiliz güçlerin eline geçmemek için İran’da saklandı.
Sovyet desteğini alan İran Kürtleri 22 Ocak 1946’ta Mahabad Kürt Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etti.
Mahabad uzun ömürlü olmadı. 11 aylık Cumhuriyet yıkıldı. Cumhuriyetin başında olan Kadı Muhammed de 31 Aralık 1947’de idam edildi.
Mustafa Barzani teslim olmayı reddetti. Büyük çoğunluğu Irak’a dönen Barzani aşiretinin önemli ismi Mustafa Barzani ABD’ye sığınmak istedi ancak talebi kabul etmedi. O da adamlarıyla Sovyetler Birliği’ne sığındı.
30 yıllık savaşı başlatan ihanet
Ruslar, Barzanileri kullanmayı sürdürdü. Beklentilerini elde edemeyen Sovyet Rusya, Mustafa Barzani ve adamlarını Semerkand’a sürgün etti. Amcasından liderliği alan Mustafa Barzani ancak 1958’de Irak’a dönebildi.
Tam bu tarihte Irak’ta Genel Abdülkerim Kasım darbe yaptı. Mustafa Barzani de bu sırada Romana ve Mısır’da devlet başkanlarıyla görüşmeler gerçekleştirdi. 1958 yılının Ekim ayında Bağdat’a döndü.
Barzaniler bir kez daha ayaklanma kararı aldı. Bu 30 yıl sürecek yeni bir savaşın da başlangıcı oldu. Barzaniler 1961 yılında bir kez daha dağlara çıktı.
Barzani aşireti yine ihanet etmiş ve sözünde durmamıştı. 10 yılda Kuzey Irak neredeyse tamamen Barzanilerin eline geçti.
Saddam ile anlaşma
1968’de darbeyle yönetime gelen Saddam Hüseyin, 11 Mart 1971’de Kürtler adına Mustafa Barzani’nin, Araplar adına da kendisinin imzaladığı bir anlaşmaya imza attı.
Saddam ile imzalanan anlaşma, Barzani aşireti için tarihi bir öneme sahipti. İlk kez meşru bir devlet tarafından siyasi muhatap kabul edilmişlerdi. Savaş bir kez daha durdu. Barzaniler dağdan indi. Kendi Meclislerini kurdu. İçte tamamen bağımsız bir tutum takınarak kendi ülkelerini kendi yasalarına göre yönetmeye başladı.
- Ama anlaşmanın sonuçları uzun sürmedi. Anlaşmanın imzalandığı yıllarda ABD’den destek alan Barzaniler, Irak hükümetine direnemeyerek geri çekildi ve İran’a sığındı. Bu kez bölgede Talabani liderliğinde silahlı mücadele yeniden başladı.
Barzani-Talabani ortaklığı Irak'ı böldü
1981’de Mustafa Barzani öldü, aşiretin yeni lideri oğlu Mesut Barzani oldu.
Önce Rusya ardından İngiltere ve Fransa ile ilişkiler kuran Barzani aşireti, Mossad ile de yakın ilişkiler kurdu.
Baba Barzani, İsrail istihbaratının bir numarasını evinde ağırladı. Kendisi de defalarca İsrail’e gitti ve Ortadoğu’daki ikinci İsrail için yapılan planın temeli o günlerde atıldı.
İsrail ile yakın ilişkinin ardından, Barzanilere Amerika’nın kapıları da sonuna kadar açıldı. Ortadoğu’ya yerleşme planları yapan ABD için operasyonel güç artık Barzani aşiretiydi.
Barzani aşiretinden binlerce kişiyi maaşa bağlayan CIA, Saddam yönetiminin altını oymaya başladı.
Barzani yine ihanet etti
Barzani aşireti bir kez daha yaşadığı ülkeye ihanet ediyor ve Irak’ı bölmek için sinsi planlara dahil oluyordu.
1980’deki Irak-İran savaşı da Barzani aşireti için bir fırsat oldu.
1991’deki Birinci Körfez Savaşı ile birlikte Saddam yönetimini arkadan hançerleyen Barzani, Bağdat’taki rejime karşı ayaklanma başlattı.
Saddam askerlerinin kuzeye yönlenmesiyle birlikte Barzani’ye bağlı peşmergeler bir kez daha Türkiye’ye sığındı. Can havliyle sınıra koşan Irak Kürtlerine kapılarını açan Türkiye, kurduğu kamplarda aylarca peşmergeyi ağırladı. Türkiye bir kez daha yardımseverliğini göstermişti.
Kuzey Irak’ın iki yakın ismi Barzani ve Talabani, ABD’nin devreye girmesiyle kavgayı bırakıp işbirliğine girdiler. Irak’ın işgaliyle de yıllardır bekledikleri hediyeyi aldılar. Barzani ve Talabani, ülkenin fiili olarak bölünmesinde de en büyük payın sahibi oldular. İşgalci ABD, Talabani’yi Irak Cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturturken, Barzani’nin payına da Kuzey’in tek sahibi olmak düşüyordu.