Irak’ta merkezi yönetim ile Irak Kürt Bölgesel Yönetimi arasında tırmanan gerilimin ardından Irak ordusu önceki gece yarısı Kerkük için operasyon başlattı. Önceki geceden itibaren Kerkük’e doğru ilerleyen Irak ordusunun ağır silahlarla donanmış birlikleri Tuzhurmatu ilçesi ile Beşir kasabasından hareket etti. Gece saat 02.00’de Kerkük’ün güney sınırından itibaren kente giriş yapan birlikler, peşmerge tarafından taciz atışlarıyla durdurulmaya çalışıldı. Çatışmalar özellikle Kürtlerin yaşadığı mahallelerde düşük yoğunlukta sabaha kadar devam etti. Sabahın ilk ışılarıyla, Kerkük’te uzun süredir kontrolü elinde bulunduran Kürdistan Yurtseverler Birliği’ne bağlı kuvvetler silah bıraktıklarını açıkladı, önemli bir kısmı da kenti terketti.
Uluslararası ajansalara göre, özellikle bölgede bulunan Celal Talabani’nin oğlu Befal Talabani’ye bağlı Kürt silahlı unsurları Kerkük’te çatışma yaşanmaması için gayret sarfetti, bu unsurlar kentten çekilme konusunda ilk adımı atan taraf oldu. Öğle saatlerine doğru Kerkük havalimanı, Kuzey Petrol Şirketi, Keyvan askeri üssü, Elektrik Dairesi, KYB’nin 70’inci Tugay üssü ve doğalgaz yatakları gibi kritik noktalarda kontrolü sağlandı.
Özellikle Mesud Barzani’ye bağlı silahlı unsurlar düşük yoğunluklu ateşle karşılık verdi. Bunların büyük bir kısmı doğuya doğru, yani dağ yönünde ilerleyip Süleymaniye ve Erbil’e gitti. Havaalana da Haşdi Şabi bayrağı çekildi. Başka dikkat çekici yön ise, Erbil-Kerkük otoyolu üzerinde Kerkük şehir çıkışında inşa edilen peşmerge heykelinin bulunduğu bölgede de Haşdi Şabi milislerinin kontrolü ele geçirmiş olması oldu.
Irak Başbakanı Haydar el İbadi, akşam saatlerinde Irak ordusunun artık Kerkük çevresinde kontrolü sağladığını açıkladı. Ancak ordu birliklerinin kent içerisine girmediğini ısrarla tekrarladı. Bu da kentte yeniden yapılandırılacak yönetim sistemi hakkında yeni iddialara ortaya atılmasına yol açtı. Bunlardan biri, Bağdat yönetimi ile birlikte KYP’nin Türkmenleri de aralarına alarak oluşturacakları Kerkük’e özel bir idari yapılanma. Bu 2014 yılındaki yönetim şekline dönüş anlamına geliyor.
- “PKK BÜROSU KAPATILDI” İDDİASI
- Kerkük’te Haşdi Şabi milislerine karşı PKK militanları tarafından saldırı girişiminde bulunulduğu yönündeki haberler ise doğrulanamadı. Ama Türkmen kaynakları, Kerkük’ün merkezinde bulunan PKK bürosuna girildiğini iddia etti.
Kerkük’te çatışmalardan dolayı işlerine gitmeyen memurlara iş yerlerine gitmeleri ve mesailerine devam etmeleri çağrısında bulundu. Irak Ortak Operasyonlar Komutanlığından yapılan yazılı açıklamada, Kerkük’te Arap, Kürt, Türkmen ve Hristiyanların güvenliğini sağlama sorumlulukları olduğu belirtilerek, “Tüm memurlara, yerel güvenlik ve polis güçlerine acilen iş yerlerine gitmeleri ve mesailerine devam etmeleri çağrısında bulunuyoruz” denildi. Açıklamada ayrıca, tüm memurların güvenliğinin sağlanacağı kaydedildi. Çatışmaların durmasının ardından açıklama yapan peşmerge komutanlar askeri harekatın İran tarafından yönetildiğini iddia ederek çatışmalarda 12 kişinin öldüğünü duyurdu.
Irak Başbakanı Haydar İbadi, Kerkük Valiliği’ne Vali Necmeddin Kerim’in yardımcısı olan Arap asıllı Rakan Said Ali Cuburi’yi vekaleten atadı. Cuburi’nin Sünni Arap asıllı olduğu biliniyor. Irak meclisi, Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) üyesi Vali Kerim’i oy çokluğuyla azletmişti. Kerkük’teki tüm kurumlara Irak bayrağı asılması talimatı veren İbadi, Kerkük halkından güvenlik güçleriyle işbirliği içerisinde olmalarını istedi ve “Halkımızın güvenliklerini sağlama konusunda onlara güvence veriyoruz” dedi. Bu arada, devlet televizyonu ekranının sağ köşesine, “Hedefimiz Kerkük halkının selameti” yazısını yerleştirildi.
Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin (KYB) Peşmerge Sorumlusu Vesta Resul, Irak ordusuna denk bir güçleri olmadığından dolayı Kerkük’ten çekilmek zorunda kaldıklarını belirtti. Resul, “Geceden bu yana karşımıza hiç direnemeyeceğimiz düzeyde sevkiyatlar yapıldı. 350 tank ve ağır silahla 4 birliğimize saldırıldı.” dedi. Resul, cephane ve silahlarının yetersiz olduğunu söyledi. KBY’li Peşmerge Komutanı Aras Şeyh Cengi ise operasyonun uluslararası bir anlaşma çerçevesinde yapıldığını ve Irak ordusunun 2014 öncesinde bulunduğu bölgelere dönmek istediğini söyledi.
Kentin yönetiminin Bağdat yönetime geçmesinin ardından Kerkük Kalesi’ne Türkmen bayrağı asıldı. Çatışmalar devam ederken açıklama yapan Irak Türkmen Cephesi (ITC) Başkanı Erşet Salihi, Kerkük’teki Türkmenlere seslenerek, “Birbirinizden haberdar olun. Kimsenin hedefi olmayın ve imkanlarınız dahilinde silahlarınızı elinize alıp kapıda ve caddelerde durun, korkmayın. PKK unsurları Kerkük’teki durumu fırsat bilerek, kentin sokaklarında dolaşmaya başladı. Bu durum, can güvenliği olmayan Türkmenleri ayrıca endişelendiriyor” dedi.
Barzani’ye bağlı Peşmerge güçlerinin, Irak ordusu ve bağlı kuvvetler tarafından Kerkük’te bozguna uğratılması kentte yaşayan IKYB yanlısı Kürtler arasında büyük moral bozukluğu yarattı. Dün yaşananları canlı yayınla izleyenlerine aktarmaya çalışan IKBY’nin yandaş televizyonu Rudaw TV muhabirinin canlı yayında peşmerge askeriyle röportaj yapması dikkat çekti.
Röportajlarda askerlerin yaşadıkları dehşet yüzlerinden okunurken, IKBY’nin yandaş televizyonu Rudaw TV muhabirinin de peşmerge askerleriyle birlikte gözyaşlarına boğulduğu görüldü.
Irak ordusunun Kerkük merkezine girmesi üzerine bölgedeki Peşmerge kaçmaya başladı. Kerkük’te kalan Kürtler, Erbil ve diğer bölgelerden gelen Peşmerge’nin Kerkük’ü terk etmesini araçları yakarak engellemeye çalıştı. Peşmergeler arasında arbede yaşanırken küçük çaplı çatışmalar da meydana geldi. Bu sırada silah seslerinin de duyulduğu öğrenildi. Kerkük’te silahlanarak sokağa çıkan Kürtler araçlarıyla kaçan Peşmergeleri durdurmaya çalıştı. Kaçan peşmergelerin askeri araçlardaki flamaları sökmeleri dikkat çekti. Süleymaniye’ye dönen Peşmerge tanklarının ise vatandaşlar tarafından devrildiği görüldü.
Irak güçleri, Kerkük’ün merkezine girerek valilik binasında kontrolü sağladı ve sözde Kürdistan bayrağını indirek yerine Irak bayrağı astı. Kerkük havaalanını da peşmergenin elinden alan Iraklı güçler, burada da bayrağı değiştirdi. Irak Başbakanı İbadi, güvenlik güçlerine hitaben, “Kerkük ve tüm tartışmalı bölgelerde Irak bayrağını asınız” talimatı vermişti. Bu arada halk, caddelerde konvoylarla kutlama yaptı ve Irak askerlerine sevgi gösterisinde bulundu.
Irak ordusu, Peşmerge heykelinin olduğu bölgeyi ve heykelin çevresini ele geçirdi. Peşmege heykeli, Kerkük’ün kuzey girişinde, Erbil yolu üzerine Vali Necmeddin Kerim’in talimatıyla dikilmişti. Kürt bir iş adamının finansmanını sağladığı heykel, 25 metre yüksekliğinde, 12 metre genişliğinde Kerkük’te artan çatışmaların ardından halkın bir bölümü ise şehri terk etmek için uzun kuyruklar oluşturdu. Irak ordusu Kerkük’teki önemli noktaları ele geçirdi.
Peşmergelerin çekilmesinin ardından güvenlik güçlerinin birçok stratejik bölgede kontrolü sağladığı Kerkük’te, dumanlar yükselmeye başladı. Kürdistan Yurtseverler Birliği’ne (KYB) bağlı Peşmergelerin, Kerkük’ün güneyinden çekilmesiyle birlikte, Irak ordusu ve ona destek veren federal polis güçleri, boşaltılan mevzilere yerleşip, zırhlı araçlarla ana caddelerde denetimi sağladı. Kepenklerin indiği kentte kaos ortamı hakim, mesai günü olmasına rağmen iş başı yapılmazken, okullar kapalı. Barzani tarafından kente yerleştirilen bazı aileler, Erbil ve Süleymaniye’ye doğru kaçışa başladı. Kerkük’teki Türkmen mahalleleri ve parti binalarının olduğu bölgelerde ise sessizlik hakim.
