Suriye halkının öncülüğünde ve sahipliğinde yürütülecek kapsayıcı, özgür, adil ve şeffaf bir siyasi sürecin hayata geçirilmesine yardımcı olmak husunda görüş birliğine varmış bulunuyoruz.
Türkiye, Rusya ve İran’ın Suriye savaşını bitirmek ve ülkeden teröristleri temizlemek üzere aldıkları inisiyatif başarıya ulaşırken, üç garantör ülke siyasi çözümün temelini atmak üzere ilk kez liderler seviyesinde buluştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Putin ve İran Cumhurbaşkanı Ruhani'nin Soçi'de Sanatoryum Rus'taki Suriye konulu üçlü zirvesi sonrası Soçi üçlü Suriye Zirvesi Ortak Bildirisi yayınlandı.
Yayınlanan bildirinin tam metni şu şekilde:
İran Cumhurbaşkanı Hassan Ruhani, Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 22 Kasım 2017 tarihinde bir üçlü toplantı için Soçi’de biraraya gelerek, Suriye’de BM Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı kararıyla öngörülen çerçevede barış ve istikrarının tesis edilmesi amacıyla İran, Rusya ve Türkiye arasındaki aktif işbirliğinin sürdürülmesi hususundaki kararlılıklarını teyit etmişlerdir.
Devlet Başkanları; İran, Rusya ve Türkiye’nin garantörleri olduğu Suriye’deki ateşkes rejiminin muhafaza ve tahkim edilmesi hususundaki üçlü eşgüdümün mevcut seviyesinden duydukları memnuniyeti ifade etmişlerdir.
Teröre karşı işbirliği
Devlet Başkanları, Suriye’de BM Güvenlik Konseyi tarafından tanımlanmış terörist gruplarla mücadelede yıllar süren uluslararası çabalar sonrasında, ateşkes rejiminin tesis edildiği 29 Aralık 2016 tarihinden bu yana geçen 11 aylık sürede DEAŞ, Nusra Cephesi ve BM Güvenlik Konseyi tarafından tanımlanan diğer tüm terör örgütlerinin ortadan kaldırılması hedefine yaklaşılmasında önemli ilerleme sağlandığını ve İran, Türkiye ve Rusya’nın bu örgütlerin tam anlamıyla yenilgiye uğratılmasına yönelik işbirliğini sürdüreceklerini not etmişlerdir.
Devlet Başkanları, Astana süreci sonucunda Suriye’de tesis edilen gerginliği azaltma bölgelerinin oldukça etkili olduğunu ve şiddetin azaltılmasına, insani mağduriyetlerin giderilmesine, mülteci akımının engellenmesine ve mülteciler ile yerlerinden edilmiş kişilerin güvenli şekilde geri dönüşleri için koşulların hazırlanmasına yönelik çalışmaların başlatılmasına önemli ölçüde yardımcı olduğunu vurgulamışlardır.
- Devlet Başkanları, “Astana formatının” ve getirdiği kazanımların Suriye’de barış ve istikrara katkı sağlanmasında etkili bir araç haline geldiğini tespit etmişlerdir. Devlet Başkanları; İran, Rusya ve Türkiye’nin şiddetin azaltılmasında sağlanan ilerlemenin kaybedilmemesinin teminine yönelik eşgüdümlü çabalarını sürdürmeyi kararlaştırmışlardır. Suriyelilere; ülkelerinin birliğini yeniden tesis etmelerinde; Suriye halkının desteğini alacak bir anayasayla sonuçlanmak üzere, Suriyelilerin öncülüğünde ve sahipliğinde yürütülecek kapsayıcı, özgür, adil ve şeffaf bir süreç ve katılmaya ehil tüm Suriyelilerin BM'nin uygun şekilde gözetimi altında oy kullanacağı serbest ve adil seçimler vasıtasıyla ihtilafa siyasi çözüm bulmalarında yardımcı olmak hususunda mutabık kalmışlardır.
Toprak bütünlüğü
Devlet Başkanları, Suriye Arap Cumhuriyeti’nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne olan kuvvetli taahhütlerini teyit etmiş; bahsigeçen gerginliği azaltma bölgelerinin tesis edilmesinin ve Suriye ihtilafının çözümüne yönelik hiçbir siyasi girişimin Suriye Arap Cumhuriyeti’nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne hiçbir suretle halel getiremeyeceğini vurgulamışlardır.
Devlet Başkanları; Suriye Arap Cumhuriyeti Hükümeti temsilcilerini ve Suriye'nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine, toprak bütünlüğüne ve parçalanamaz karakterine bağlı olan muhalefeti yakın gelecekte Soçi’de düzenlenecek Suriye Ulusal Diyalog Kongresi’ne yapıcı şekilde katılım sağlamaya çağırmışlardır. Kongre’nin başarısı için aktif katkıda bulunmak hususunda mutabık kalmışlardır. İran, Rusya ve Türkiye, Kongre’nin katılımcılarını aralarında istişare ederek kararlaştıracaklardır.
Devlet Başkanları; hızlı, güvenli ve kesintisiz insani yardım erişimine olan ihtiyacın altını çizmiş; siyasi süreç ve kalıcı ateşkes için daha iyi koşulların tesis edilmesi amacıyla, tutukluların/alıkonulmuş kimselerin serbest bırakılması, cenazelerin iadesi ve kayıp kişilerin kimliklerinin tespiti de dahil olmak üzere, Suriye’deki tarafların güven arttırıcı önlemler alması gerektiğini vurgulamışlardır. Uluslararası toplumun ilgili üyelerine; Suriye halkına ilave yardımlar göndermek, insani mayın temizliği faaliyetlerini kolaylaştırmak, tarihi mirası korumak ve sosyal ve ekonomik tesisler de dahil olmak üzere temel altyapıyı yeniden tesis etmek vb. suretiyle Suriye’deki gerginliğin azaltılması ve istikrarın sağlanması sürecine destek vermeleri çağrısında bulunmuşlardır.
Gerektiğinde yeniden biraraya gelme kararı
Devlet Başkanları, Suriye’deki ihtilafın çözümünde İran, Rusya ve Türkiye arasındaki işbirliği sayesinde sağlanan ilerlemenin bölgedeki genel duruma olumlu bir etki yapacağını ve etnik ve mezhepsel ayrışma riskini azaltacağını umduklarını ifade etmişlerdir.
Devlet Başkanları, gerektiğinde yeniden biraraya gelmeyi kararlaştırmışlardır.
İran ve Türkiye Cumhurbaşkanları, üçlü toplantıya Soçi’de evsahipliği yapmasından ötürü Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Sayın Vladimir Putin’e içten teşekkürlerini sunarlar.
