Suriye'yi Hazar Denizi'nden gönderdiği füzelerle vurarak güç gösterisinde bulunan Rusya, Suriye'de her geçen gün yeni bir adım atıyor. Rusya şimdi de, yürüttüğü hava operasyonlarına kara desteği sağlamak üzere harekete geçti. Rusya'nın Suriye yönetimi ile PYD arasında arabuluculuk yaptığı ve üçlünün doğuda koordineli operasyonlar yapma konusunda anlaştığı öne sürüldü.
Edinilen bilgiye göre Rusya, hava destekli kara operasyonları konusunda PYD'nin desteğini aldı. Rusya'nın arabuluculuğuyla Şam'a giden ve Esed güçleriyle biraraya gelen PYD heyeti, hava operasyonları yürüten Rusya'ya verilecek kara desteği için detayları görüştü. Görüşmelerin ana konusu ise PYD'nin doğudaki operasyonlara katılması ile ilgili oldu. Askeri işbirliğinin Suriye-Irak sınırını, özellikle de Şedadi ile Hul'u kapsayacağı belirtiliyor. Kürt yetkililerin Şam haricinde Lazkiye'ye de giderek Rus uzmanlarla işbirliğinin boyutunu konuştukları da iddialar arasında.
Rusya, operasyonların başarı şansını artırmak üzere Şam yönetimi ve PYD'nin de yeralacağı üçlü bir operasyon odası kuracak. Hava destekli kara operasyonlarının koordine edildiği görüşmelerde, operasyonların eşgüdümlü yürütülmesi için Kamışlı'da bir irtibat bürosu kurulması kararlaştırıldı. İrtibat bürosunda Suriyeli 7 subay görev alacak. Bu arada Rusya arabuluculuğu sonucu PYD'nin, özellikle Haseke'de, IŞİD püskürtüldükten sonra konuşlandığı bazı noktalardan çekildiği ve rejim ordusunun ikmaline olanak sağladığı konuşuluyor. Halep'in Şeyh Maksud Mahallesi'nde Kürtlerin 'muhalifleri' çıkarması ile birlikte ordu kontrolündeki mahallelere geçişlerin açılmasının da bu görüşmelerin meyvesi olduğu kaydediliyor.
Esed'i yeniden canlandırmak isteyen Rusya'nın hava operasyonlarının etkisini artırmak için PYD'yi ortak operasyonlara çekme çabası, işbirliği görüşmelerinde hangi alışverişlerin yapıldığı sorusunu da gündeme getirdi. PYD'nin Esed ve Rusya adına cepheye inişi şimdiden “PYD lideri Salih Müslim, özerklik sözünü Moskova'dan aldı" yorumlarına neden oldu.
Rusya'nın Suriye'deki operasyonları sonrası sınırda yaşanan hareketliliğin ardından Türk Silahlı Kuvvetleri'nce güneye 'Awacs' olarak da bilinen Havada Erken Kontrol ve İhbar (HİK) uçağı gönderildi. Türkiye'nin elinde aktif olarak henüz bir adet bulunan HİK uçağı, 2014 yılında TSK envanterine girmiş ve uçağa 'Kuzey' adı verilmişti.
Öte yandan ABD de Rusya'nın hamlelerine karşı harekete geçti. Rusya'nın son hamlelerinin ardından ABD'nin koalisyon koordinatörü John Allen'in bölgedeki görüşme trafiğini arttırdığı öne sürüldü. ABD, arama-kurtarmada uzman bir helikopter birliğini de Diyarbakır'daki askeri hava üssüne gönderdi. Türkiye-Suriye sınır hattında hava devriye görevini sürdüren F-16'lara bundan böyle sınırda 'Kuzey' de istihbarat desteği sağlayacak.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Rusya'nın Türkiye hava sahasını ihlali konusunda, “Türkiye'yi tüm tehditlere karşı korumaya hazırız" dedi. Brüksel'deki NATO üyesi ülkelerin Savunma Bakanları Toplantısı sırasında konuşan Stoltenberg, Rusya'nın Suriye'deki hava operasyonları ve füze saldırılarının endişe kaynağı olduğunu belirterek, NATO'nun, güney sınırından gelebilecek tehditlere karşı müttefikini korumak için Türkiye'ye asker göndermeye hazır olduğunu söyledi. Stoltenberg, “Türkiye güçlü ve kapasiteli bir ülke. İhtiyaç olursa (Türkiye'yi korumak için) Acil Eylem Gücümüzü sevk edebiliriz" dedi. Rusya'nın Ukrayna'daki isyancılara destek için askeri müdahalesinin ardından NATO'nun aldığı önlemler kapsamında 13 bin kişilik bir çevik güç oluşturulacağını hatırlatan Stoltenberg, bu askerlerin gerekirse hem doğuya hem de güneye kaydırılabileceğini belirtti.
Rusya'nın sınır ihlali diplomatik kriz yaratırken Rusya'dan ilginç bir savunma geldi. Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, “Rusya Türkiye ile ilişkilerini iyi tutmak istiyor. Suriye'deki hava saldırıları Türkiye sınırını da korumak içindir" dedi. Peskov, “Suriye'nin korunmasına destek olmak için yaptığımız eylemler, Türkiye'nin sınırlarını da kapsayan bölgede güvenlik ve istikrarın sağlanmasına katkıda bulunuyor. Bu eylemlerin içinde Suriye'deki hava operasyonlarımız da var" yorumu yaptı. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova ise “Türkiye-Rusya ilişkilerinin, özellikle ekonomik işbirliğinde bazı zorluklar yaşanması ve kötüleşmesi için herhangi bir neden görmüyorum" diye konuştu.
Suriye'de Rus uçaklarının desteğiyle Hama'nın kuzeyinde karadan operasyon başlatan rejim güçleri hezimete uğruyor. Özgür Suriye Ordusu'na (ÖSO) bağlı Ceyşu'n Nasr (Zafer Ordusu), son iki günde Esed rejimine ait 16 tank, 4 zırhlı personel taşıyıcı araç ve 3 topu imha etti. Rejim güçlerinin büyük kayıplar verdiğini anlatan Ceyşu'n Nasr (Zafer Ordusu) Basın Müdürü Muhammed Raşid, Morik cephesinde Şam yönetimine ait 3 tankı ele geçirdiklerini belirtti. Raşid, “Morik ve Savami Mağyir'de Esed güçlerine büyük zayiat verdirdik. Saldırılarımızda çok sayıda rejim askeri öldü ve yaralandı" dedi.
Hama'daki yerel kaynaklar da Esed güçlerinin Latamne, Kafr Zeyta ve Kafr Nabude'ye başlattığı operasyonda hezimete uğradığını ve çok kayıp verdiğini ifade ediyor. Rus uçaklarının Hama kırsalında muhaliflerin cephe hatlarına ve sivil yerleşim yerlerine 'misket bombalarıyla' saldırdığını aktaran kaynaklar, Rusların Esed güçlerine havadan verdiği desteğin işe yaramadığını belirtiyor. Hama ve İdlib'de terör örgütü IŞİD'in olmadığını ve Rus uçaklarının ÖSO birliklerini bombaladığını vurgulayan kaynaklar, Suriye halkının Rusya'ya öfkesinin arttığına vurgu yapıyor. Öte yandan, Suriye Yerel Koordinasyon Komitesi (LCC) de ÖSO'nun, Hama'nın kuzeyindeki Morik beldesinin doğusundaki Tel Savan bölgesinin kontrolünü ele geçirdiğini ve bölgede muhaliflerle Esed güçleri arasında şiddetli çatışmaların yaşandığını belirtti.
ABD'li yetkililer, Rusya'nın Suriye'deki hedefleri vurmak için Hazar Denizi'ndeki bir savaş gemisinden gönderdiği 26 seyir füzesinden dördünün İran'a düştüğünü söyledi. Gelişmeyi ilk duyuran yayın organı olan CNN International, söz konusu haberi ABD'li iki yetkiliye dayandırdı. Yetkililerden biri olayda can kaybı yaşanmış olabileceğini aktardı.Füzelerin İran'a düştüğüne dair haberler, ABD'li yetkililerden bilgi alan Reuters ve AFP tarafından doğrulandı. Füzelerin İran'da tam olarak nereye düştüğü bilinmiyor. Rusya ise iddiayı yalanladı. Öte yandan ABD Savunma Bakanı Ashton Carter, Rusya'nın Hazar Denizi'nden uyarı yapmadan Suriye'ye fırlattığı füzelerden birinin ABD'nin insansız hava aracının birkaç kilometre yakınından geçtiğini söyledi.
Rusya'nın hava saldırıları 1 Ekim'den bu yana Humus ve Hama'nın kuzeyinde yoğunlaştı. Suriye'nin batısına sıkışan Esed rejimi, kuzeyde Halep'in merkeziyle kuzeybatı kıyılarındaki Lazkiye'den ülkenin güneybatısında Şam'a uzanan hattı kontrol ediyor. Lazkiye'nin yanındaki İdlib'e hakim muhalif Fetih Ordusu, güneye doğru bu vilayet üzerine baskı yapıyor. Esed'in memleketi Lazkiye için Hama-Humus hattı çok önemli.
