Suriye'de DAEŞ'in kalesi Rakka kentine tek bir bomba atmayan Rusya'nın, Suriye'deki hava operasyonlarına ilişkin Türkiye, ABD, Almanya, İngiltere, Fransa, Katar ve Suudi Arabistan ortak bildiri yayınlayarak, Rusya'ya, Suriye muhalefetine ve sivillere yönelik saldırılarına derhal son vermesi ve DAEŞ'le mücadele çabalarına odaklanması çağrısı yaptı. Yedi ülke tarafından yapılan ortak bildiride, Rusya'nın sivilleri hedef almasından endişe duyulduğu kaydedilerek, şu ifadelere yer verildi: “Rusya Federasyonu'nun Suriye'ye askeri yığınağından ve özellikle Rus Hava Kuvvetleri'nin dünden beri Hama, Humus ve İdlib'de sivil kayıplara sebep olan ve hedef olarak DAEŞ'i almayan saldırılarından derin kaygı duyuyoruz.
Gerilimi tırmandıran bu askeri faaliyetler, aşırıcılığın ve radikalleşmenin daha fazla körüklenmesinden başka hiçbir amaca hizmet etmeyecektir. Rusya Federasyonu'na, Suriye muhalefetine ve sivillere yönelik saldırılarına derhal son vermesi ve DAEŞ'le mücadele çabalarına odaklanması çağrısında bulunuyoruz.” Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest de Rusya'nın Suriye'de “ayrım gözetmeksizin” hava saldırıları düzenlediğini belirterek, bunun Suriye'deki siyasi dönüşüm için gelecekte Rusya da dahil uluslararası toplumun bel bağlayacağı ılımlı muhalifleri, aşırılıkların eline itme riski yarattığını söyledi.
Earnest, “Suriyeli muhaliflere karşı gelişigüzel askeri operasyonlar yürütmesi Rusya için tehlikeli bir davranış. Bunu şundan söylüyorum, bu tür saldırılar, sadece Suriye'deki mezhepsel çatışmaları uzatmaya yarar ve Rusya'yı daha çok izole eder. Ayrıca bu, Rusya'yı çatışmaların içine daha da çekme riski de taşıyor” diye konuştu. Rusya'nın hava saldırılarını, “Esed rejiminin muhaliflerine karşı operasyonlar” şeklinde haklılaştırmaya çalıştığına işaret eden Earnest, Esed rejimine karşı olan aşırılıkların bulunduğunu ve DAEŞ ve Nusra Cephesi gibi bu grupların da zaten koalisyonun odak noktasını oluşturduğunu bildirdi.
Rusya'nın DAEŞ karşıtı operasyon adı altında Suriye'deki iç savaşa doğrudan müdahil olması dikkatleri yeniden Rusya'nın Suriye'deki askeri varlığına çevirdi. Rusya, Tartus'taki deniz üssünü Suriye rejimine silah ve mühimmat tedarik etmek için kullanıyor. 2 bin Rus personelin görev yaptığı Lazkiye'nin güneyindeki Bassel El-Esed (Himeymim) hava üssünde, 32 uçak, 16 helikopter, 9 tank, 2 karadan havaya fırlatılan füze savunma sistemi Suriye'deki Rus askeri varlığının omurgasını oluşturuyor.
Rus paralı askerlerinin muhaliflere karşı savaştığı hem batı hem de Rus basınında yer alırken, Rus askerlerinin rejim saflarında mücadele verdiğine dair haberler de zaman zaman gündeme geliyordu. Savaş Araştırmaları Enstitüsü'nün (ISW) 2012 tarihli raporunda, Rusya'nın Tartus limanındaki üssünü rejime silah ve mühimmat tedarik noktası gibi kullandığına yer veriliyordu. Raporda, komuta ya da kontrol birimleri bulunmayan üssün operasyon yürütmek için kullanılmasının mümkün olmadığına dikkat çekilerek limana yanaşan Rus gemilerinde helikopter, tank gibi savaş araçları taşıdığı aktarılıyordu. ISW tarafından 17 Eylül de yayımlanan analizde ise Rusya'nın Temmuz 2015'ten başlayarak Lazkiye'deki etkinliğini artırdığını ve askeri yığınak yapmaya başladığı tespitinde bulunmuştu.
Rusya'nın düzenleyeceği hava operasyonu nedeniyle yaptığı “Suriye hava sahasını boşaltın” çağrısını reddeden ABD, Suriye semalarında Rus uçakları ile koalisyon uçakları arasında bir anlaşmazlık olmaması için Rus yetkililerle görüşmelere başladı. Pentagon Sözcüsü Peter Cook, günlük basın toplantısında ABD ve Rusya Savunma Bakanlığı yetkililerinin “Güvenli video konferans” yoluyla Suriye'de yapılan hava saldırılarının güvenliği için görüşme yaptığını belirtti. Cook, iki ülke yetkilileri tarafından gerçekleştirilen görüşmenin, bu hafta başında Birleşmiş Milletler (BM) toplantısında buluşan ABD Başkanı Barack Obama ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in görüşmesi sonrasında alınan bir karar olduğunu belirtti. Cook, “ABD, güvenliği artırmak ve tansiyonu artıracak aksiyonların önüne geçmek adına bir proje sundu” dedi.
Rus Hava Kuvvetleri'ne ait savaş uçaklarının Humus kentinin kuzey kesimlerinde muhaliflerin denetimindeki bölgelerde alçaktan uçuş yapmaları nedeniyle cuma namazlarının kılınamadığı bildirildi. Yerel kaynaklar, Rus ordusuna ait savaş uçaklarının Humus kentinin kuzeyinde muhaliflerin kontrolündeki ilçe, belde ve köyler üzerinde gerçekleştirdiği yoğun uçuşlar nedeniyle halkın savaş uçaklarının saldırı ihtimaline karşı cuma namazlarının kılınamadığı ifade edildi.
Rusya Parlamentosu Duma'nın Dışişleri Komisyonu Başkanı, Suriye'deki hava operasyonlarının 3-4 ay sürebileceğini söyledi. Fransız radyo kanalı Europe 1'e konuşan Aleksei Puşkov, “Elbette her zaman saplanıp kalma riski vardır. Ancak bizim Moskova'da konuştuğumuz şey operasyonun 3-4 ay süreceği şeklinde” dedi. Puşkov, hava harekatlarının dozunun artarak devam edeceğini söyledi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in yurt dışına asker göndermek için parlamentodan onay aldığı 30 Eylül'de konuşan Kremlin İdaresi Başkanı Sergey İvanov, Suriye'deki hava operasyonları için bir 'takvim belirlendiğini' belirtmişti. Ancak İvanov, zamanla ilgili ayrıntıları şimdilik paylaşamayacağını vurgulamıştı.
Suriye'ye gönderecek asker bulmakta sıkıntı çeken Rusya'nın savaşmaları için bin 500'den fazla askeri günlük 43 dolar karşılığında göndereceği iddia edildi. Kırım Haber Ajansı'nın Rusya'nın Vedomosti gazetesine dayandırdığı haberde, Rusya Silahlı Kuvvetlerinin, Suriye'de yapılacak operasyonlarında 1500'den fazla asker kullanabileceğini yazdı. Gazete, Suriye topraklarına savaşmaya gidecek Rus askerlere, maaş dışında prim de taahhüt edildiği için bu ülkeye gitmek isteyen çok sayıda askerin olduğunu ileri sürdü.
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Peşmerge Bakanlığı Genel Sekreteri Cabbar Yaver, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un “Kürtlere silah sağlıyoruz” açıklamasını redderek, “Rusya'nın Kürdistan bölgesine herhangi bir silah yardımı olmamıştır” dedi. IKBY ve Peşmergenin Rusya, Irak, Suriye ile İran koalisyonunun bir parçası olmadığını yineleyen Yaver, “Rusya, yalnızca Sincar Dağı'nda (Şengal Dağı) mahsur kalan Yezidilere insani yardım göndermiştir” dedi.
