Türkiye, 24 milyon 957 bin ton yıllık petrol sevkiyatının yaklaşık 6 milyon 939 bin tonunu İran’dan karşılıyor. İran ile petrol ticaretinin bu kadar büyük olması, Türkiye’deki rafinerilerin inşasını da etkiledi. Bu nedenle Türkiye aldığı petrolleri İran petrolü olmadan işleyemez hale getirildi. Hindistan petrol ihtiyacının sadece yüzde 15’ini İran’dan almasına rağmen borcunu ödemediği gerekçesiyle İran petrol akışını kesti. 8 aylık kesintinin ardından yapılan ödeme sonrası enerji akışı Türkiye üzerinden sağlandı. Aynı dönem Türkiye petrolünün yüzde 50’sine yakınını İran’dan karşılarken Türkiye’nin İran petrolleri dışında petrol işleyemeyeceğini bilen ABD Türkiye’nin İran ambargosunu deldiğini ve bu ticareti kesmesi gerektiği yönünde baskılarda bulundu.
Türkiye’de inşa edilen rafineri sistemlerinin İran petrolüne göre yapıldığını ve petrol alımında Türkiye’nin İran’a mahkum edildiğini söyleyen Türkiye Enerji Politikaları ve Stratejileri Araştırma Merkezi (TESPAM) Başkanı Oğuzhan Akyener “Petrolümüzün büyük bir kısmını İran’dan karşılıyor. Petrolün şu kadar kısmını İran’dan alalım bu kadar kısmını başka ülkeden alayım diyemiyoruz. Çünkü bizim rafinerilerimiz İran petrolünü işlemek üzere dizayn edilmiştir. İran petrolünün üzerine diğer devletlerden aldığımız petrolü karıştırarak işleyebiliyoruz” dedi.
Her rafinerinin petrol işleme sistemin farklı olduğunu kaydeden Akyener, “Bize en yakın petrol ülkesi İran olduğu için rafinerilerimizi ona göre inşa ettik. Türkiye İran’a ambargo olduğu dönemde İran’dan petrol alamam diyemezdi O zaman almak zorundaydık, bundan sonra da almak zorundayız. Biz İran’dan petrol alışverişini kestik diyelim. Bu sefer de rafineriniz verimsiz çalışır ve yapılan yatırımın karşılığını alamazsınız. Farklı petrol için rafinerinizi yeniden inşa etmeniz yeni parçalar eklemeniz gerekmektedir. Bu maliyeti arttırır” şeklinde konuştu.
Doğalgazın belirli ülkelerden alınabileceğini ve alternatifin olmadığını belirten Akyener, “Doğalgaz satan ülkeler sınırlı. En hesaplı ülke Rusya’dır. Rusya ile uçak krizi yaşamıştık. O zaman Rusya belirli nedenler göstermediği takdirde gazımızı kesemezdi. Çünkü Rusya ile enerji anlaşmamız bulunuyor. Sen gazı almasan bile onun parasını verirsin” dedi. Akyener, İran ile ambargo gerekçesiyle petrol akışını, Rusya ile de uçak kriziyle birlikte doğalgaz alımının kesilmesi gibi işlemlerin Türkiye’yi enerjisiz bırakacağını ve enerji temininde ciddi sorunlara yol açacağını kaydetti.
Petrol piyasasında alternatifimiz olsa bile doğalgaz ticaretinde Rusya dışında alternatifinin çok az olduğunu söyleyen Enerji Piyasaları ve Politikaları Enstitüsü Başkanı Dr. Volkan Özdemir, “Türkiye için en büyük sıkıntı doğalgazdır. Doğalgazı kolay kolay başka ülkeden temin edemezsiniz. Bunun büyük bir kısmını Rusya’dan yüzde 20’sini ise İran’dan karşılıyorsun. İki ülke ile kriz yaşarsan bunu temin etmekte ciddi sorunlar yaşarsın. Rusya ile uçak krizi olduğu zaman günlük teknik arıza gerekçesiyle 2 günlük kesinti yapıldı. Bu kesindi bizi etkilemedi” değerlendirmesinde bulundu.
- EKONOMİYE DARBE VURURDU
- Petrol ve Doğalgaz alanında Enerji Uzmanı Burak Kayael, “Rusya doğalgaz akışını kesmesi demek Türkiye’ye ciddi derecede tazminat ödemesi anlamına geliyordu. Ayrıca ticari faaliyetlerde Rusya’nın itibarı zayıflayacaktı. Bunu göze alamayan Rusya doğalgaz akışını kesmedi. Eğer kesmiş olsaydı Türkiye’de enerji sorunu patlak verirdi” şeklinde konuştu.
