Türkiye ekonomisi bu yılın üçüncü çeyreğinde geçen yıl aynı dönemde yaşanan darbe girişiminin oluşturduğu baz etkisi ve başta Kredi Garanti Fonu (KGF) olmak üzere hükümetin uyguladığı teşviklerin etkisiyle beklentilerin üzerinde yüzde 11,1 büyüyerek, son altı yılın en yüksek çeyreklik büyümesini gerçekleştirdi. GSYH, en son 2011 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 11,6 büyümüştü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre üretim yöntemiyle gayrisafi yurt içi hasıla tahmini de aynı dönemde cari fiyatlarla yüzde 24,2 yükselerek, 827 milyar 230 milyon lira olarak belirlendi.
Sanayinin öncülüğünde yüksek ve kapsayıcı bir büyüme yakaladıklarını belirten Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, üçüncü çeyrekte beklentinin oldukça üzerinde bir büyüme olduğunu, büyümede KGF’nin etkisinin görüldüğünü, makine ve teçhizatta yapılan önemli yatırımlarla yüzde 15,3 büyüdüğünü söyleyerek, yılın tamamında yüzde 5,5’in üzerinde büyüme beklediğini ve rakamların yüzde 6,5’in üzerini işaret ettiğini söyledi. Büyüme güçlü olsa da istihdam artışını ve büyümeyi kalıcı kılmak için daha çok reform yapmak gerektiğini söyleyen Şimşek ayrıca gelecek sene istihdamın katkısı ile iç talepte güçlü seyir beklediğini belirterek, dış talepte de güçlü seyirle birlikte büyümenin devam edeceğini kaydetti. Şimşek, üçüncü çeyrekte dış talebin katkısının düştüğünü, bunun tek olumsuz gelişme olarak görülebileceğini ifade etti.
Bu yılın üçüncü çeyreğinde iktisadi faaliyet kollarına göre cari fiyatlarla en yüksek büyüme hızı yüzde 35,4 ile “imalat sanayi” sektöründe kaydedildi. Hizmetler sektörünün büyüme hızı yüzde 32,5, inşaat sektörünün büyüme hızı ise yüzde 29,4 oldu. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2017’nin üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9,6, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi ise bir önceki çeyreğe göre yüzde 1,2 arttı. Yerleşik hanehalklarının ve hanehalkına hizmet eden kar amacı olmayan kuruluşların nihai tüketim harcamaları da, üçüncü çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre zincirleme hacim endeksi olarak yüzde 11,7 arttı.
TÜİK verilerinde revizeler de duyuruldu. Bu yıl ilk çeyrek için büyüme %5,2’den %5,3’e yükseltildi. İkinci çeyrek büyümesi ise %5,1’den %5,4’e revize edildi. Uzmanlar, geçen yılın üçüncü çeyreğindeki daralmanın ardından bu yıl hükümetin inşaat, beyaz eşya ve mobilyadaki vergi indirimlerinin yanı sıra istihdama, üretime ve KGF ile kredilere yönelik sunduğu bir çok teşviğin bu yılki üçüncü çeyrek büyümesine doğrudan katkı verdiğini belirtti. Yetkililer KGF’nin 2017’de büyümeye tek başına 1,5-2 puana yakın destek sağlayacağını öngörüyor.
Türkiye ekonomisi, yılın üçüncü çeyreğinde çift haneli büyüme oranını yakalayarak Avrupa Birliği (AB), G20 ve OECD ülkelerine fark attı. Büyüme ortalaması yüzde 2,5 olan AB ülkelerinin dört katından fazla büyüyen Türkiye, G20’de de büyüme oranlarıyla dikkat çeken Çin ve Hindistan’ı geride bıraktı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) ve OECD verilerine göre, üçüncü çeyrekte yüzde 11,1’lik büyümeyle Türkiye, AB, G20 ve OECD ülkeleri arasında ilk sırada yer aldı. Avrupa ülkeleri yılın ikinci çeyreğinde yüzde 2,1, üçüncü çeyreğinde ise yüzde 2,5 büyüdü. Böylece Türkiye, Avrupa ortalamasının 4 katından fazla büyüme gösterdi. Avrupa’da yılın üçüncü çeyreğinde en fazla büyüme kaydeden ülke Romanya oldu. Avrupa’nın önde gelen ekonomilerinden Hollanda bu dönemde yüzde 3, Almanya yüzde 2,3, İngiltere yüzde 2,1 ve Fransa yüzde 2 büyüdü. G20’de ise dünyanın en büyük ekonomilerinden Çin yüzde 6,8 büyürken, Hindistan ekonomisi yüzde 6,1 büyüme gösterdi. Türkiye, G20’de büyüme oranlarıyla öne çıkan bu ülkelere de fark attı.
Üçüncü çeyrek büyümesini değerlendiren Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, uluslararası kuruluşların Türkiye’ye yönelik olumsuz algıya sebep verecek büyüme tahminlerinin hiçbirinin tutmadığına dikkat çekti. Zeybekci, “Son tahminlerinde, IMF’si, Dünya Bankası, OECD’si, Avrupa Birliği, Standard&Poor’s, Fitch, Moody’s Türkiye ile ilgili menfi söylemleri dikkate alınarak fiyatlandırıldı ve Türkiye’nin maliyet ödemesi istenildi. Üç defa Türkiye’yle ilgili tahmin yapıp da bunları tutturamadılar. Türkiye’de, Türk ekonomisini elinde tutan, Türkiye’nin büyümesini, ihracatını, yatırımlarını her alanda bunları birebir yaşayan Türkiye’deki ekonominin aktörleri, Hükümet yetkilileri, Başbakanı ve bakanlarının söyledikleri bundan sonra daha çok dikkate alınmalıdır” ifadelerini kullandı. Bakan Zeybekci ayrıca, “Biz, son çeyrekte yüzde 5 büyürsek, yıllık yüzde 6,7-6,8 seviyesinde büyüyebiliriz. Bu yıl sonunda yüzde 7 civarında bir büyüme de Türkiye için sürpriz olmayacaktır” değerlendirmesinde bulundu.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba, üçüncü çeyrek büyüme rakamlarına ilişkin birinci çeyrekte yüzde 3,1, ikinci çeyrekte yüzde 4,8 büyüyen tarım sektörünün, üçüncü çeyrekte de yüzde 2,8 büyüme gösterdiğini belirtti. Büyümeyi değerlendiren Bakan Fakıbaba, böylece 9 ayda yüzde 3,3 büyüme gösteren tarım sektörünün, Türkiye’nin toplam büyümesine katkı sağladığını ifade etti.
Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan, Türkiye ekonomisinin yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 11,1 büyüyerek son 6 yılın en yüksek büyüme rakamına ulaştığını; bunun, Türkiye ekonomisinin ne kadar sağlam temeller üzerine oturtulduğunu gösterdiğini belirtti. Vatandaşlara ve iş dünyasına Türkiye ekonomisine güvenmeleri çağrısında bulunan Elvan, dördüncü çeyrekte de ekonominin büyümeye devam edeceğini söyledi.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü, büyümedeki artışta iç talebin yanı sıra yurt dışı piyasalardaki toparlanmanın etkisiyle ihracatın da yüzde 14,5 büyüyerek katkı verdiğini belirtti. Bakan Özlü, şöyle devam etti: “Yüksek büyüme, ekonomiye duyulan güvenin de açık göstergesidir. Türk ekonomisi; güven ve istikrar temelli büyümüştür. Burada sanayicilerimizin başarısı daha net anlaşılmaktadır.”
Türkiye ekonomisindeki istikrarlı büyümeye dikkat çeken Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, uygulanan güçlü maliye politikalarının, sektörel teşvikler ve vergi indirimleri neticesinde artan ekonomik faaliyetin iç talebi pozitif etkilediğine işaret etti. Tüfenkci ayrıca, büyümeye net dış ticaretin katkısının ise 0,3 puan olduğuna dikkat çekti.
