Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "Yerli ürün" teşviklerine bir destek de dünyanın ve Türkiye'nin önemli turizm merkezlerinden biri olan Kapadokya'dan geldi. Türk girişimciler kolları sıvadı ve yerli balon üretimine başladı. TÜBİTAK, Bilkent Üniversitesi bünyesindeki Otonom Teknoloji, Sivil Havacılık Kurumu, Ulaştırma Bakanlığı ile birlikte yerli balon projesine başladıklarını söyleyen bir balon firmasının genel müdürü ve uçuş pilotu Murat Çoban, projenin üçte birinin tamamlandığını açıkladı.
İngiltere'den satın alınan hava balonlarının tanesinin 120-150 bin pound, İspanya'dan alınan balonların 100-150 bin Euro (630 bin lira) olduğunu söyleyen Çoban, "Yüzde 40 ucuz maliyetle balonu satabileceğiz. Yani Türk balonunun fiyatı ortalama 70-80 bin Euro (335 bin lira) olacak. Böylece dışarı para çıkmayacak. Para ülkemizde kalacak" dedi.
- Bir günde130 balonuçuyor.
- 130 balonun toplam fiyatı7 milyonEuro - 29 milyar 275 milyon Türk Lirası
- Bir balonunömrü 5 yıl
- Bir balonun uçuş ömrü1200 saat
Balonlarda sert inişlerde hasar olabileceğine değinen Çoban, " Biz normalde ürünü İngiltere ve Hollanda'da alıyoruz. Mesela sepette ya da demirde kırılma oldu. Biz size demir göndereceğiz diyorlar. Göndermeleri 2 ay sürüyor. Bizim buraya 2 bin liraya mal edebileceğimiz malzemeyi bize 5 bin Euro'ya mal ediyorlar. 3 ay da zaman geçiyor. Üretici onlar olduğu için başka işlem yapmamız mümkün değil. Bu malzemeler burada üretilebiliyor mu, üretiliyor. Biz de üretime başladık. Ulaştırma Bakanlığı ve Sivil Havacılık Kurumu'ndan da yetki aldık. TÜBİTAK ile ortak proje yaptık. Onlar kumaşı alıp kendi dizaynımızı da ekleyip üretim yapmaya başladık. Sepetimiz bitti" şeklinde konuştu.
Kapadokuya bölgesinde daha öncesinde Türk pilot olmadığına değinen Murat Çoban, "24 yıldır bu sektördeyim. Burada Türk pilot yoktu. Biz okul açtık ve pilot yetiştirmeye başladık. Yabancı pilotlar gitti,yerli pilotlar geldi. Türkiye'de iki tane bakım merkezi var. Bakım merkezi de yoktu daha önce. Bu bölgede 25 balon firması var. Balonların uçması için bakım yapılması lazım. Uçaklarda bakım yapılıyorsa balonların da yapılıyor. Hasara bağlı bakımlar olabiliyor bir de rutin bakımlar oluyor. Her 100 saatte bir yapılan bakımlar yapılmalı. Biz de bu kontrolleri ve bakımları yapıyoruz. Biz bakımları yaparken balonlardaki hasarları gördük. Bunlara bağlı olarak da işleri öğrendik. Arkadaşlarımız da deneyimli. Biz bu balonu kendimiz de üretebiliriz dedik. Projeyi hazırladık ve üretime başladık. Sepet, taşıyıcı kubbe aksamı, burner aksamını yapılabilecek hale getirdik. İlk yerli balonun içte birini yaptık. Bölgedeki 25 balon firması buraya bakıma geliyor. Teknik personeli bulmak kolay değil. Burada 22 çalışan personel var. Yarısından fazlası teknisyen ve uçuş öğretmeni. Bizim bir de uçuş okulumuz var. Pilotları da biz yetiştiriyoruz. Yani bundan sonra pilotumuz da balonumuz da yerli olacak" dedi.
Balon işinin maliyetli olduğuna değinen Çoban, "Balonu şişirmekte kullanılan fanlar vardır ve tanesi 4 bin Euro. Biz bunu yarı fiyatına Türkiye'de üretiyoruz. Bu parayı dışarıya vermiyoruz. Bizim bin Euro'ya mal edebileceğimiz bir malzemeyi, yurtdışından 7-8 bin Euro'ya satın alıyorduk. Biz hasarları 3 günde onarabilirken, yurt dışına gönderdiğimizde bu 2 ayı buluyor. Maddi olarak değerinin dışında bekleme süresi de çok oluyor. İngiliz firmadan aldığımız balonun malzemesinde hasar veya sıkıntı olursa oradan alma zorunluluğumuz oluyor ve fahiş fiyatlar isteniyor. Örneğin Mart ayında sert inişe maruz kalan bir sepet Mart ayından beri elimizde bekliyor üzerinden altı ay bekliyor ve o balon uçamıyor kaç aydır. Üretime başladığımızda bu sıkıntılar olmayacak.Sivil Havacılık Kurumu, Kalkınma Bakanlığı bizi destekliyor. Bayağı yol aldık. Doğru projelerle gidildiğinde tüm kurumlar yardımcı oluyor. Herkes yapabilir bunu. Biz KOSGEB'ten de destek aldık" dedi.
"Bir balonu İngilitere'den alırsanız farklı, İspanya'dan alırsanız farklı fiyat" diyen Çoban, İspanya'dan 100-150 bin Euro arası fiyatla bir balon alırsınız, 120-150 bin pound arası İngiltere'den alırsınız balonu. Balonun ömrü 5 yıl. 1200 saat uçuş ömrü var balonların. Kubbenin ömrü, bin 500 saat. Isıya ve ışığa maruz kaldığı için böyle. Kumaş beş yılda yırtılmaya başlıyor. Alttaki aksamlar bakımını, tamiri olmazsa bir ömrü yok. Demirle hasır alt kısım. 10-15 yıl ömür olabiliyor. Balonun yüzde 60'lık kısmı beş yılda bitiyor. Hiç uçmasanız bile yılda bir kez bakım olmalı. Uçulursa yılda 3 bakım olmalı. Bir günde bakımlar bitiyor. Yerli balonla tüm masraflar yüzde 40 az maliyet olacak. Her uçuştan sonra pilotlar önce tüm balona bakar sonra bize gelir. Yerli balon üretiminden sonra tüm para ülkemizde kalacak. Bir balon 70 bin Euro'ya satılabilecek Türkiye'de" şeklinde konuştu.
