ABD'nin 2008 hedef aldığı Allan Deutsche Bank'ın hisseleri tarihinin en düşük seviyesine geriledi. Almanya'nın en büyük bankasının piyasa değerinin yılbaşından bu yana yaklaşık 15 milyar avro eridi. 9 ayda yüzde 50 eriyen banka hisselerindeki düşüşte ABD Adalet Bakanlığı'nın kestiği 14 milyar dolarlık cezanın büyük etkisi var. Bankanın piyasa değeri nerdeyse ABD'nin kestiği ceza kadar oldu.
Avrupa'nın en eksi, Almanya'nın ise iki büyük banmasından biri olan Deutsche Bank, büyük bir güven krizi yaşıyor. 146 yıllık Alman Bankası, içinde bulunduğu zor durumdan kurtulmak için 23 bin kişiyi işten çıkarmayı planlıyor. Tam zamanlı çalışan sayısını 75 bin kişiye indirmeyi planlayan bankanın piyasa değeri yılbaşından bu yana 15 milyar dolardan fazla eridi. Batmanın eşiğindeki Deutsche Bank'ın piyasa değeri dün itibariyle 15.8 milyar dolara kadar indi. Değeri 9 ayda yaklaşık yüzde 50 eriyen banka, piyasa değeri 16.4 milyar dolar olan ABD'nin teknoloji şirketi Twitter'in gerisine düştü.
Deutsche'nin kendini Alman şirketlerin yurtdışında büyümesini finanse etmek üzere kurulan bir banka kimliğinden uzaklaştırıp JPMorgan ve Goldman Sachs gibi küresel bir yatırım bankasına dönüştürme girişimleri hep sonuçsuz kaldı. Bu başarısız hamlelerin ardından Deutsche Bank'ın ilk kurulduğu günlerdeki gibi kurumsal finansman ve varlık yönetimine yönelerek pahalı hale gelen yatırım bankacılığından uzaklaşmayı planladığı konuşuluyor. Uluslararası Para Fonu (IMF), geçtiğimiz Haziran ayında yaptığı bir açıklamayla Alman bankasının küresel piyasaları tedirgin eden durumuna dikkat çekmişti. Fon, Deutsche Bank'ın uluslararası en büyük finans şirketleri arasında, sistemik riski en çok arttıran şirket olabileceği uyarısında bulunmuştu. Mali durumu yatırımcıları tedirgin eden Deutsche Bank'ın, yanlış uygulamaları nedeniyle karşı karşıya kaldığı cezaları ödemede zorluk çekeceği belirtiliyor. Bankanın ödemesi muhtemel cezalar arasında ABD Adalet Bakanlığı'nın talep ettiği 14 milyar dolar gibi büyük bir rakam da var.
AB ile ABD arasındaki şirket cezalarının son kurbanı olan Deutsche Bank'ın iflas ile karşı karşıya kalması Avrupa piyasaların sarstı. ABD makamlarıyla olan hukuki sorunun yanısıra bankanın kendi içinde yaşadığı sermaye sıkıntılarının etkisiyle Avrupa borsaları haftanın son gününe yoğun satışlarla başladı. Almanya, İtalya, Fransa, İspanya borsaları dün adeta çakıldı .
Bu bilek bükme savaşının altında yatan neden 2008 krizinin hala tam olarak atlatılamamış olmasıdır. Çünkü dünya ekonomisinin hareketliliği hale 2008'deki küresel seviyenin altında hala. Bu durum aşırı korumacı bir anlayışı ortaya çıkardı. Uluslara bir yandan kendi yağlarıyla kavrulmanın yollarını ararken bir yandan da tarife dışı engeller çıkararak ayakta durmaya çalışıyorlar. Donalt Trump bile kendi seçim politikasını bu anlaşın üzerine kurmuş. Bu karşılıklı bilek güreşinin TTİP görüşmeleri sırasında ortaya çıkması da dikkat çekiyor.
Tarihte ilk olan bir durum değil ama sanki kapitalizm son krizin cezasını hala tam olarak kesememiş gibi bir görüntü var. Esas itibariyle hedefte olan şirketlerin, suçlandıkları konularla ilgili bir kabahati olabilir. Fakat kriz zamanlarında hep bu tür karşılıklı suçlamalar ayyuka çıkması dikkat çekiyor. Yeni ekonomik anlayışta rekabet edemeyen taraf karşıdakini belirsiz olan bu tür durumlarla zayıf düşürmeye çalışıyor. Bu bir tür vergilendirme savaşına dönüşmüş dudumda. Bankacılık gibi hassas bir konuda böyle bir cezanın verilmesi endişe kaynağı.
2008 krizinden sonra ülkeler, ulusal menfaatleriyle şirketlerini korumak ve güçlü tutma adına karşılarında bulunan özellikle güçlü ekonomileri zaafa uğratma yarışına girdiler. Böylelikle kendi güçlerine güç katma anlamında ekonomik çıkarım, tedbir almak yerine siyasal tedbirler alma yoluna gittiler. Bu yüzden güçlü AB ekonomisiyle ABD ekonomisi karşı karşıya gelmesinin küresel ekonomi açından çok beklenen bir durumdu. Bu durumun küresel piyasalarda tedirginlik yaratıyor.
2008 küresel krizi ile birlikte AB'nin bankacılık sektöründe yaşanan sorunlar devam ediyor. ancak çok fazla gündeme getirilmedi. Finansal sorun yaşandığı takdirde ulusal ve küresel boyutta finansal sorunları tetikleme potansiyeli olan bankalar ABD'de devlet desteği aldı, ancak AB bu konuda hızlı davranamadı. Stres testleri belli zamanlarda yapılıyordu ama sonuçlar şeffaf olarak paylaşılmadı. AB ile ABD arasında yaşanan kriz aslında beklenen bir sonuçtu diyebiliriz. Bundan AB üyesi diğer ülkeler de olumsuz etkilenecektir. AB siyasi bir birlik olamadığını uluslararası ilişkilerde yaşanan kırılmalarda 2000'li yıllarda gösterdi. Şimdi ekonomik birliği sağlamak zorundalar. Deutchebank gibi bir bankanın devlet yardımı alması ve ayakta tutulması kaçınılmazdır. Ancak AB ekonomisi iyi durumda değil ve kısa-orta vadede değişme ihtimali zayıf görünüyor.
Deutsche Bank krizi yanlış yönetim anlayışından kaynaklanıyor. Önce volkswagen sonra Apple şimdi ise Deutsche Bank derken karşılıklı bir duruma dönüşmüş durumda bu. Aslında AB açısından özellikle bankacılık sektöründe olan güveni daha bir sarsmış durumda. Ancak Alman hükümetinin Deutsche Bank'ın batmasına izin vermez. Ancak batması halinde pek çok zayıf bankanın bundan doğrudan etkileneceğini ve bir sarmala dönüşebileceğini düşünüyorum. Bunun ekonomik sonuçları Avrupa'da çok büyük yeni bir ekonomik krizin tetikleyicisi olabilir. Sarmal büyür ve derinleşir. Doğrusu AB ekonomisi açısından ciddi sıkıntılara yol açar. Euro'yuda doğrudan etkiler. AB ülkelerindeki herhangi bir daralma Türkiye'yide etkiler. O yüzden biz Avrupa ülkelerinin krize girmesine arzu etmeyiz.
