İran'la yaşanan akaryakıt farkı ve geçiş ücreti gerginliğini Hazar alternatifiyle aşmaya çalışan Türk nakliyeciler, güzergahın daha faal hale gelmesi için Bakü'de biraraya geldi. Türkmenistan, Azerbaycan ve Türkiye'den yetkililerin katılımıyla 9 Ekimde gerçekleştirilen teknik toplantıda Orta Asya ticaretinde kullanılan Hazar güzergahındaki yüksek maliyet sorunlarının giderilmesine çalışıldı. İran yerine Azerbaycan'ı kullanarak Hazar'ı geçen Ro-Ro gemilerine tarifeli sefer sistemi uygulanması, ücretlerde yüzde 50 indirim yapılması, biletlerin gidiş/dönüş olarak satışına başlanması ve Türkmenistan'daki vize işlemlerinin kolaylaştırılması gibi konular gündeme getirildi. Toplantıya özel sektörü temsilen katılan Türkiye Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener, “Hazar Ro-Ro geçişi konusunda yeteri kadar toplantı yapıldı. Şimdi artık bu toplantılara bir son verip harekete geçme zamanıdır. Dünyanın en pahalı Ro-Ro fiyatı ile biz Hazar güzergahını kullanamayız” dedi.
Şener, Azebaycan ve Türkmenistan taraflarının Hazar'ın her iki yakasında limanları ve gemileri olduğunu ifade ederek, “Her iki taraf kendi gemisinden düşük liman ücreti alırken, karşı ülke gemisinden yüksek ücret alıyor. Azeri gemisi için Türkmenbaşı, Türkmen gemisi için Bakü Limanı çok pahalı. Bizim için her iki liman da pahalı. Olan her iki tarafta da yüksek ücret ödeyen Türk kamyonlarına oluyor. Aynı şekilde Türk araçları Azerbaycan ve Türkmenistan'da yol ücretleri ödüyor. Türkiye bu ülke araçlarından bir kuruş ücret almazken her iki ülke de bizden yüksek geçiş ücreti alıyor. Türk araçlarının, Azerbaycan'da ortalama 400 dolar ve Türkmenistan'da da 650 dolar olarak ödediği geçiş ücreti kaldırılmalıdır” diye konuştu.
Türk TIR'larını taşıyan Ro-Ro gemilerinin Türkmenbaşı'na dolu gidip boş dönmesinden yakınan Şener, şunları kaydetti: “Araçlar dönüşte yüksek fiyata katlanamayacağı için Türkiye'ye İran üzerinden geri geliyor. Gemi biletleri gidiş dönüş olarak satılmalı ve indirim yapılmalıdır. Akdeniz'de ve Karadeniz'deki Ro-Ro gemilerinde araçlar 1 mil/1 dolar fiyatla taşınırken, Hazar'daki Ro-Ro'larda bunun 10 katı fiyat kabul edilemez.”
Türkmenbaşı Berdimuhammedov'un geçtiğimiz ay kendilerine Ro-Ro fiyatında indirim müjdesi verdiğini hatırlatan Şener, “Azerbaycan yüksek fiyatta ısrar ederse iki katı kapasiteli Türkmen gemilerinin Hazar'daki sayısı her yıl artacak, belki de araçlarımız Bakü'den değil, Hazar'daki Rus limanlarından Türkmenbaşı Limanı'na geçecektir” ifadelerini kullandı.
Fiyatların düşmesi halinde yılda 5 bin araç taşınan Hazar'dan 25 bin araç geçebileceğini söyleyen Şener, “Bu sayede liman işletmesi de, gemi işletmesi de daha çok para kazanır. Yol üzerindeki tüm Azeri esnaf bundan karlı çıkar” şeklinde konuştu.
-Hazar güzergahında mevcut maliyetin 2, 715 dolar azalması.
-İran ve Hazar güzergahı arasındaki İran transit geçiş lehine maliyet farkının 3602 dolardan 950 dolar seviyelerine düşmesi.
-Maliyetin düşmesi sebebi ile Hazar hattının ihracatçı ve taşımacı tarafından tercih edilmesi, gemi seferlerinin artması, Hazar güzergahının sefer süresinin daha düşmesi.
-İran'a alternatif bir koridorun canlı tutulması. İran gümrüklerindeki beklemelerden etkilenmeden Orta Asya'daki ithalatçılara Türk ihracatının zamanında ve ucuz ulaşması.
