Türkiye’de tüketilen beşeri ilaçların yüzde 65’i ithal ediliyor. Bu durumun önüne geçilmesi için ilaç sektöründe yerlileştirme çabaları sürüyor. Ancak yüksek orandaki ithalatı kısa sürede düşürmek zor görünüyor. Türkiye ilaçta ithalatı en fazla Almanya, ABD, Fransa İsviçre, İngiltere, Danimarka ve Güney Kore gibi ülkelerden yapıyor. Yabancı şirketler bir kısmını da Türkiye’de kendi lisanslarıyla üretim yapıyor.
Yabancı şirketlerin Sağlık Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)’na sattığı ilaçların fiyatları, genelgelerle belirleniyor. Bakanlık veya SGK’nın ilaç ödeme sistemindeki fiyatlar, referans alınan 5 Avrupa ülkesinden (Yunanistan, İspanya, Portekiz, Fransa ve İtalya) hangisinde en ucuz ise ona göre belirleniyor.
2015 yılından bu yana uygulanan ilaç kararnamesinin yerine geçecek yeni bir düzenleme geçtiğimiz ocak ayında hazırlığı yapıldı. Ancak Bakanlık, Türkiye’de ilaç ödeme sistemi üzerinden parasını aldıkları ilaçlar için Avrupa’nın ‘en ucuz’ fiyatını veren ilaç şirketlerinin türlü oyunlarla ilaç bedellerini yüzde 500 artırdıklarını tespit etmişti. Bunun üzerine Ocak ayındaki kararname yayımlanmadan geri çekildi.
Geçtiğimiz aylarda ise Ocak ayındaki kararnamedeki eksikliklerin revize edildiği, fiyat oyunlarını durduracak “Beşeri Tıbbi Ürünlerin Fiyatlandırılmasına Dair Kararname” hazırlandı. Ancak bu yeni kararname ile yüksek düzeyde fiyat farkı alamayacaklarını gören ilaç firmalarının yeni kararnamenin yayımlanmamasını istediği iddia ediliyor.
İstanbul’da geçtiğimiz Aralık ayında yapılan bir toplantıda fiyatı yüzde 100 artan ilaçlarla ilgili Fiyat Değerlendirme Komisyonu’na ‘yüzde 20’yi aşmama yetkisi verilmesi kararlaştırılmıştı. Sektörün beklemediği bu kararın ardından ilaç firmaları Ankara’ya sık sık uğramaya başladı. İlaç firmalarının Sağlık Bakanlığı’na gelerek bu durumun durdurulması için baskı yaptığı öğrenildi.
Sağlık Bakanlığı, Türkiye’deki fiyatlar çok düşük olduğu için firmaların değişik adla şirket kurduğunu doğruluyor. Bakanlık yetkilileri, “Birçok firmanın Türkiye’de bu yöntemle kurduğu firmalar var. İlaçlarının da adını değiştirebiliyorlar. İlaç ismi değiştirildiğinde zam olmuyor ve referans fiyat uygulamasının da dışına çıkılmıyor. Kararnameler buna engel oluyor” diyor. Bakanlığa göre, ihtiyaç olan ilacın piyasada bulunmama gibi bir sıkıntısı da yaşanmıyor.
- FİYATLARI ŞİŞİRMEK İÇİN HER YOLU DENİYORLAR
- Hükümetin uyguladığı fiyat politikasından memnun olmayan yabancı ilaç şirketlerinin, haksız kazanç elde etmek için farklı şirket kurma, ilaç ismini farklılaştırma, ilaç kutu miktarını küçültme, referans fiyatı kendi lehine olacak şekilde önce düşürme ardından da arttırma gibi yöntemlere başvuruyor. Firmaların tespit edilen diğer cambazlıkları ise ilacın fiyatını düşürerek tekel oluşturma ve ilacın ruhsatını aldığı halde piyasaya yeteri katar sürüm yapmama olarak sıralanıyor.
