Türkiye İş Kurumu (İŞKUR), işsizlerin mesleki niteliklerini artırmak, okullarından yeni mezun olan gençlerin işverenlere kendilerini tanıtmalarını sağlamak için 2009 yılından beri işbaşı eğitim programı düzenliyor. Program sayesinde işveren, riske girmeden işe alacağı kişiyi önceden tanıma olanağı elde ediyor. Programın sonunda, ihbar ve kıdem tazminatı ödemek zorunda kalmadan beğenmediği işçiyle yollarını ayırıyor. Programa katılan “genç" işçiyi beğenip işe alırsa bu kez 42 aya kadar varan sürelerle işveren primi teşviklerinden yararlanıyor. Habertürk'ün haberine göre işbaşı eğitim progamından yararlanan şirketler arasında küçüklerin dışında büyük grupların, beyaz eşya ve otomotiv gibi şirketlerin de bulunduğu belirtiliyor.
Programa başvuran işveren sayısı her ay artıyor. Geçen yılın 4 ayında 12 bin 4 adet işbaşı eğitim programı gerçekleştirilirken, bu yılın aynı dönemindeki program sayısı 64 bin 95'e ulaştı. Program başına çalışan sayısı ortalama 2 kişi oldu.
İhtiyaç duyulan pozisyon için İŞKUR'a başvurup eleman alabildikleri gibi, kendi seçtikleri kişileri de başlatabiliyorlar. İşverenlerce her pozisyon için İşbaşı Eğitim Programı açılabiliyor. Depo görevlisinden tezgâhtara, muhasebeciden noter kâtibine kadar farklı alanlarda eleman ihtiyacı bu yolla karşılanabiliyor.
İşbaşı eğitim programına katılanlara 24 aylık dönem içerisinde fiilen çalışılan 320 güne kadar (tatil günleriyle birlikte bir yıl boyunca) İŞKUR tarafından günlük 50 lira ücret ödeniyor. Aylık net ücret bin 300 TL'ye ulaşıyor.
Programa katılan kişilerin iş kazası ve meslek hastalığı ile Genel Sağlık Sigortası (GSS) primleri de İŞKUR tarafından karşılanıyor.
Programdan yararlanabilmek için İŞKUR'a kayıtlı ve işsiz olmak gerekiyor. Ancak iki yıllık ön lisans dahil olmak üzere üniversite öğrencileri de programdan yararlanabiliyor. Zorunlu stajını işbaşı eğitim programı ile yapan üniversite öğrencileri, hem mesleki deneyim elde ederek işverene kendini tanıtabiliyor, hem de para kazanabiliyorlar. Programdan yararlanacak işverenin en az 2 işçisinin olması gerekiyor. İşçi sayısı 2 ile 10 kişi arasında olan işveren, işbaşı eğitim programı kapsamında bir kişiyi çalıştırabiliyor. İşçi sayısı 10'dan fazla olan işveren ise çalışan sayısının yüzde 10'una kadar kişiyi çalıştırabilecek. Örneğin 50 işçisi olan bir işveren 5 kişiyi işbaşı eğitim programı kapsamında işe alabilecek.
İşbaşı eğitim programına katılacak kişilerin en az yüzde 50'sini program sonrasında işe alacağını taahhüt eden işverenler, toplam işçi sayısının yüzde 30'una kadar katılımcı talep edebiliyor. 100 işçisi olan bir işveren normalde 10 katılımcıyla eğitim programı uygulayabilecek iken, en az 15 kişiyi program sonrasında işe alma taahhüdünde bulunursa kendisine 30 katılımcıyla işbaşı eğitim programı yapma imkânı sağlanabilecek.
İşverenin yeni katılımcı talep edebilmesi için son 1 yılda programa katılanların yüzde 20'sini en az 2 ay istihdam etmiş olması gerekiyor.
İşsizlik maaşı almakta iken programa katılanlar hem işsizlik maaşı, hem de program gereği maaşlarını alabiliyorlar. Ancak, işsizlik maaşı alırken geçerli gerekçe olmadan programı bırakanların işsizlik maaşı da kesiliyor.
İşverenin işbaşı eğitim programına katılan işçi için yaptığı örneğin yemek, ulaşım gibi harcamalarının asgari ücretin yarısına karşılık gelen (aylık 823 lira) tutarı vergi matrahından düşülerek vergi teşviki sağlanıyor.
İşbaşı eğitim programına 16'dan 70 yaşına kadar herkes katılabiliyor. Ancak, 18-29 yaş arasındakileri program sonrası 3 ay içerisinde işe alanların işveren primleri İşsizlik Fonu tarafından karşılanıyor. Teşvik süresi, imalat sektöründe 42, diğer sektörlerde 30 ay.
30 yaşından büyük kişilerin işe alınması durumunda ise cinsiyete göre 6 aydan 30 aya kadar işveren prim teşviki uygulanıyor. Teşviklerden yararlanmak için genel olarak vergi ve prim borcu bulunmaması gerek. Fakat işbaşı eğitim programı düzenleyen şirketlerde bu koşul aranmıyor. Vergi ve prim koşulu, program sonrası işe alınan kişiler için işveren prim teşviki uygulanırken aranıyor.
Programa katılmak için aranan şartlar şöyle: İşverenin birinci veya ikinci derece kan hısmı veya eşi olmamak, emekli olmamak, programın başlama tarihinden önceki 3 aylık dönemde programa başvuru yapan işverenin çalışanı olmamak, iş ve meslek danışmanlığı hizmetlerinden faydalanmak.
