Yıllık izin planlaması konusunda inisiyatif işverendeyken, işçi de izin süresi konusunda işverenden bazı taleplerde bulunabiliyor.
Yıllık izin hakkı yalnızca ücretli izinle sınırlı değildir. Yıllık iznini işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir ilde geçirecek çalışana, isteği halinde ve bu durumu belgelemesi şartıyla toplam dört güne kadar yol izni verilmek zorundadır. Yani başkent Ankara’da çalışan bir kişi, yıllık iznini Bodrum’da bir otelde geçireceğini rezervasyon bilgisi ile işverene iletirse, yıllık ücretli iznine ek olarak, dört güne kadar ücretsiz yol izni alabiliyor.
Akşam'dan Okan Güray Bülbül'ün yazısına göre, yıllık izinle ilgili çok bilinmeyen bir uygulama da yıllık izne çıkarken avans ödeme zorunluluğudur. Yıllık izne çıkacak bir işçiye işveren, izne çıkmadan önce yıllık izin dönemine dair ücretini ödemek zorunda. Yani 14 gün yıllık izne çıkacak işçiye 14 günlük ücreti, izne çıkmadan önce peşin olarak ödenmeli. Eğer işçi ayın 15’inde maaş ödemesi yapılan bir yerde çalışıyorsa ve yıllık ücretli izin hakkını da ayın 25’inde kullanacaksa, o ayki ücretinin 10 günlük kısmı da işçiye avans olarak ödenmek zorundadır. Bu şekilde yıllık ücretli izin süresince işçinin parasının cebinde olması sağlanmaya çalışılmaktadır.
İşyerinde cumartesi günü çalışılsa da, çalışılmasa da cumartesi, yıllık izinden düşülür. Dolayısıyla bir haftalık izin alan işçi her halükarda 6 günlük yıllık izin kullanmış olur.
İşçilerin yıllık izinlerini hak ettikleri süre içerisinde kullanmaları esastır. Ancak kullanılmayan yıllık izin günlerinin o yıl sonu içerisinde yanması gibi bir durum söz konusu değildir. İşçiler o yıl kullanamadıkları izinlerini ilerki yıllarda kullanabilirler.
Yıllık izin hakkı vazgeçilemez bir haktır. İşçi “ben bu sene izne çıkmayayım, bunun parasını işverenden alayım” diyemez. İnsan kaynakları departmanları bu yönde yıl içerisinde yıllık izin sürelerinin bitirilmesi yönünde uygulamalar gerçekleştirmekteler. Çünkü yıllık iznin kullandırılmaması, işyerine idari para cezası getirmektedir.
İş sözleşmesi sona ermiş bir işçinin kullanmadığı izinlerin parasını alabilmesi mümkün. İzinler çalışmaya devam ederken paraya çevrilemez. Yalnız iş sözleşmesinin sona ermiş olması halinde kullanılmamış izinlerin paraya çevrilmesi mümkündür.
Tam üç yıldır yıllık iznimi kullanamıyorum. Acaba istifa edip tazminat alabilir miyim?
Yıllık izni verilmedi diye işçi istifa ederek kıdem tazminatı alabilir. Sözleşmesinin feshedilmesi durumunda kullanılmamış izinler işverence paraya çevrildiği için, işçi kullanılmamış izinlerin karşılığını da işverenden alabilir.
İşverenden yıllık izni nasıl ve ne zaman talep etmek gerekiyor? istediğim tanihte alamıyorum.
İşçi, işverene yıllık iznini kullanacağı dönemi en az 1 ay önceden ve yazılı olarak bildirmek durumundadır. İşçi 1 ay önceden işverene yıllık izin kullanmak istediği tarihleri bildirmezse işverenin belirlediği tarihlerde yıllık izin kullanır.
İşçinin yıllık izinli sayılacağı günler açısından işyerindeki çalışma süreleri esastır. Örneğin pazar günleri çalışılmayan bir işyerinde 5 Haziran 2017 tarihinde 10 gün yıllık izin alan işçi, 16 Haziran 2017 tarihinde işe başlar. Yani 11 Haziran 2017 pazar günü işçinin yıllık izninden sayılmaz. Ayrıca eğer işçinin yıllık izin aldığı döneme bir ulusal bayram veya genel tatil günü rastlıyorsa, bu süreler de işçinin yıllık izninden sayılmaz.