Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar eylülde tarımsal ürünlerin üretici ve market fiyatlarındaki değişimine ilişkin basın toplantısı düzenledi.
- Türkiye'nin, son 10 yılda, 218 ülke içinde, toplam kırsal nüfus kaybında 1,5 milyonla dünyada 9'uncu, kırsal nüfus oranı azalmasında ise 27’nci sırada bulunduğuna dikkati çeken Bayraktar, Ankara ve Kars arasındaki kırsal nüfusta büyük bir azalma olduğunu, bunun tersine çevrilmesi, bu bölgede büyük merkezler oluşturulması gerektiğini vurguladı.
Et, yağlı tohumlar, mısır, çeltik, pamuk gibi bazı ürünlerde üretimin ihtiyacın altında kaldığına işaret eden Bayraktar, quot;Tarımda bir üretim patlaması yapmamız, açık verdiğimiz ürünlerde daha fazla üretmenin yollarını bulmamız gerekiyor.quot; ifadesini kullandı.
Bayraktar, halkın yeterli hayvansal proteine ulaşması için et üretiminin artması gerektiğinin altını çizerek, "Hayvancılık desteklerinin artarak devam etmesi çok önemlidir. 2010 yılından bu yana kasaplık, besilik, damızlık canlı hayvan ve et ithalatına 5 milyar dolara yakın bir döviz harcanması yapılmasını ve buna devam edilmesini doğru bulmuyoruz. En kısa zamanda ithalata son verecek politikaların oluşturulması ve uygulanması gerekiyor" diye konuştu.
Eylülde, markette 33 ürünün 16'sında fiyat artışı, 13'ünde fiyat azalışı, üreticide ise 29 ürünün 14'ünde fiyat artışı, 9'unda ise fiyat düşüşü olduğunu dile getiren Bayraktar, "Eylül ayında markette fiyat düşüşü yüzde 16,14 ile en fazla limonda görüldü. Bunu yüzde 12,47 ile yeşil soğan, yüzde 11,14 ile kuru fasulye takip etti. Markette en fazla fiyat artışı ise yüzde 47,61 ile sivri biberde olurken, bu ürünü yüzde 14,71 ile salatalık, yüzde 11,60 ile kuru incir izledi" şeklinde konuştu.
Bayraktar, üretici fiyatlarında da yeşil soğan yüzde 28,85 düşüşle fiyatı en fazla düşen ürün olurken, en fazla fiyat artışının yüzde 59,7 ile elmada görüldüğünü belirtti.
- Söz konusu ayda, üretici ve market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 303,5 ile kuru kayısıda görüldüğüne dikkati çeken Bayraktar, bunu yüzde 290,9 ile domates, yüzde 277,3 ile sivri biberin izlediğini bildirdi.
Bayraktar, bugün üreticide 8 lira olan kuru kayısının markette 32,3 liraya, 66 kuruş olan domatesin 2,6 liraya, 1,16 lira olan sivri biberin 4,28 liraya satıldığına işaret etti.
Eylülde kuzu eti üretici fiyatının yüzde 3,75 düşüşle 33,6 liraya indiğini ifade eden Bayraktar, quot;Markette yüzde 2,98 artışla 53,7 liraya çıkmasının bir açıklaması olamaz.quot; dedi.
Basın mensuplarının sorularını da yanıtlayan Bayraktar, genç çiftçilere 30 bin liralık destek projesinin çok önemli olduğunu, ancak şu ana kadar amacına ulaştığını düşünmediğini belirtti.
- Tarım sektöründe kadın üreticinin önemine dikkati çeken Bayraktar, "Kadın çiftçilerin eğitimine önem veriyoruz. Kadınları bazı tarım tekniklerinde eğitmezsek, hedeflere ulaşmak mümkün değil, üretim hayaldir. Tarımda kadınlara ihtiyaç var. Pozitif ayrımcılık yapılması gerekiyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Jülide Sarıeroğlu'ndan, kadın çiftçilerin primlerinin yüzde 50'sinin devlet tarafından ödenmesini ve çalışılan her yıl için de 120 günlük yıpranma payı istedik. Hem sosyal güvenceye kavuşsunlar, hem de kayıt altına almış olalım" değerlendirmesinde bulundu.
Bayraktar, sektörde 2 milyon 400 bine yakın kadın çiftçi olduğunu vurguladı.
Bayraktar, kuzu ve koyun etinde üretim açığı olduğunu ve bunun da fiyatlara yansıdığını belirterek, kırmızı et fiyatlarını indirmek için yem girdileri gibi üretici maliyetlerinin düşürülmesi, hastalıklarla mücadele edilmesi ve tesis şartlarının iyileşmesi gerektiğini ifade etti. Bayraktar, "Süt hayvancılığında gelişme durduysa, ette ithalatçı olmanız kaçınılmaz. Materyal oradan geliyor. 'Ana varsa dana vardır' dediğimiz budur" diye konuştu.
Bayraktar, süt fiyatlarının üreticiyi kurtaracak seviyede olmadığına işaret ederek, "Süt fiyatları 1,14 lira, olması gerekense 1,56 lira. Sanayiciye de görev düşüyor. Perakende fiyatları artmaya devam ediyor ama benim fiyatım artmıyor. Sanayici üreticiyi koruyup kollamalı. Onlar her türlü fiyatı koyarken, ben kaybediyorum" değerlendirmesinde bulundu.
Yaş meyve ve sebzedeki ambalaj zorunluluğunu desteklediklerini dile getiren Bayraktar, soğuk hava depolarının kapasitesinin artırılmasını ve nakliyedeki bazı problemlerin çözülmesi gerektiğini söyledi. Üretici birliklerinin piyasaya girmesini istediklerini anlatan Bayraktar, bu birliklerin, idari ve mali yönden güçlenerek, üreticinin hassas zamanında malını alması gerektiğini kaydetti.
- Et ve Süt Kurumunun market reyonları üzerinden et satmasına ilişkin projeyi değerlendiren Bayraktar, ucuz ithal etlerin düşük fiyatlarla piyasaya arz edilmesinin, üretime büyük darbe vuracağına dikkati çekti. Bayraktar, üreticinin maliyetleri dikkate alınmadan piyasaya ucuz et sürmenin sakıncaları olabileceğine işarek ederek, üreticinin maliyetlerinin düşürülmesiyle fiyatların aşağı ineceğini söyledi.
Bayraktar, torba yasa tasarısında yer alan kıyılmış tütün satışına ilişkin düzenleme sonrası Adıyaman'daki üreticinin tepki gösterdiğini belirterek, quot;Şimdi zannediyorum büyük bir ihtimalle hükümet onunla ilgili düzenlemeyi değiştirecek. Doğrusu da bu.quot; dedi.
Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) Tüketici Fiyat Endeksi'ne göre eylül ayında zam şampiyonu olan yeşil soğanın, TZOB araştırmasında fiyatı en çok düşen ürünler arasında yer almasına yönelik soru üzerine ise Bayraktar şu değerlendirmede bulundu:
"Zaman zaman TÜİK'i uyardığımız oluyor. Üretim rakamlarıyla ilgili bir kaç kez uyardık. Bunların revize edilmesini istedik. 'Bize gelen rakamlar sizin verdiğiniz rakamları teyid etmiyor' dedik. Biz bu rakamları alandan, üreticiden ve 800'e yakın odadan alıyoruz. Rakamlarımız hep doğru çıkıyor. TÜİK'in böyle bir rakam vermesi bizi bağlamaz. Biz rakamı veriyoruz, onlar oranı açıklıyor."
