Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Milli Tarım Projesi kapsamında “Havza bazlı destekleme modeli”ni geliştirdi. Gelecek yıl uygulanacak olan proje 941 havzada hayata geçecek. Proje planlı üretimle tarımsal hasılayı, ihracatı ve üreticilerin refah düzeyini artırarak tamamen yerli kaynaklardan beslenmeyi hedefliyor.
Türkiye için stratejik tarım ürünlerinde kendi kendine yeter hale gelecek. Hangi ürünün hangi havzada ne kadar üretileceği belirlenecek. Buğday ve yem bitkileri bütün havzalarda desteklenecek. Şekerpancarı üretim alanları en uygun havzalarını, bakanlık belirleyecek. Arzdan kaynaklı fiyat dalgalanmalarından en çok etkilenen patates ve soğan da etkilenecek ürünler içine dahil edildi. Üreticiler, üretimden daha fazla gelir elde edecek.
Türkiye 161 milyar TL’lik tarımsal hasılası ile Avrupa’nın en büyüğü konumunda. Tarımsal ihracat 17 milyar dolara ulaşmış, dış ticaret dengesi 5,6 milyar dolar fazla verdi. Ancak planlı üretiminin olmamasından dolayı bazı ürünlerde arz açığı, bazı ürünlerde ise arz fazlalığı oluşabilmekte, fiyat istikrarı sağlanamadığı için üretici mağduriyet yaşanıyor. Milli Tarım Projesi havza bazlı destekleme modeliyle ihtiyaç duyulan stratejik ve arz açığı olan tarım ürünlerini öncelikle kendi kaynaklarımızdan karşılanacak. Desteklerin, rasyonel ve etkin bir şekilde kullanılmasını sağlanacak. Desteklenecek ürünlerde arz talep dengesini gerçekleştirilecek.
Ürünlerin ekolojisine uygun alanlarda yetiştirerek toprak-su kaynaklarını korumak ve sürdürülebilir kullanımını sağlanacak. Hangi ürünün hangi havzada ne kadar üretileceği belirlenecek. Tarımsal ürünlerin daha uygun alanlarda yetiştirilmesi yoluyla verim ve kalitede artış sağlayacak. Tarımsal hasılayı artıracak planlı üretime geçmek amaçlanıyor.
Modelin uygulamaya geçmesiyle Türkiye’de tarımsal hasılada artış sağlayarak 2023 hedeflerine ulaşılacak. Tarım alanlarının daha etkin kullanılması sağlanacak. Kalite üretim yapılarak dünya piyasalarında söz sahibi olunacak. İlk kez gelecek yıl uygulanacak modelde havza sayısı 941 olarak belirlendi.
Uzun zamandır gündemde olan havza çalışmaları kapsamında, tarımsal faaliyet yapılan her bir ilçe bir tarım havzası olarak kabul edilerek 941 tarım havzası belirlendi. Arz açığı bulunan, stratejik ve bölgesel öneme sahip, gıda güvenliği ve hayvansal üretim açısından önemli olan ürünler destekleme kapsamında değerlendirildi. Buğday ve yem bitkileri bütün havzalarda desteklenecek.
Arzdan kaynaklı fiyat dalgalanmalarından en çok etkilenen patates ve soğan da etkilenecek ürünler içine dahil edildi. Böylece 941 havzada desteklenecek ürün sayısı 21’e çıktı. Havza bazlı destekleme modelinde geleneksel ve yöresel ürünlerin yetiştirilmesine herhangi bir kısıtlama getirilmedi.
Üretim planlamasına geçiş aşamasında havzalarda desteklenecek 21 ürün dışındaki meyve-sebze, ıtri-tıbbi aromatik bitkiler gibi tarla bahçe ürünleri de mazot, gübre, fide/ fidan, tohum kullanımı, zeytin bahçelerinin rehabilitasyonu, iyi tarım, organik tarım, küçük aile işletmesi gibi desteklemelerden yararlanmaya devam edecek. Milli Tarım Projesi kapsamında şekerpancarı üretim alanları en uygun havzalarda, bakanlık belirleyecek. Şekerpancarı üreticisinin verimliliği ve karlılığı artırılacak. Üretim kotaları bu doğrultuda oluşturularak şekerpancarı üretimde planlama yapılacak.
Ekim nöbeti 2 yıl olacak. Aynı ürün üst üste ekilmeyerek hem ürün kaybı yaşanmayacak hem de toprağın verimi korunmuş olacak. Modelin uygulamaya geçmesiyle üreticiler, hangi ürünün havzasında desteklendiğini ve destekleme tutarını üretime karar vermeden önce bilecek. Arz fazlasından kaynaklanan fiyat dalgalanmalarından en az düzeyde etkilenecek. Desteklemelerden daha fazla yararlanacak. Üretimden daha fazla gelir elde edecek.
