Eskiden binbir beceriyle çanta veya cebimizden para çarpan yankesiciler, artık bu işi elini bile sürmeden yapıyor. Teknoloji hepimizin olduğu gibi hırsızların da işini kolaylaştırınca sıra cebimizdeki temassız kredi kartlarına geldi. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, adedi 13,6 milyonu aşan temassız kartlarımızdan çok basit bir yöntemle ancak bilgimiz dışında para çekiliyor. Peki ama nasıl?
Gelişen teknoloji sayesinde okuyucusu olan tüm noktalarda 50 TL’ye kadar olan işlemler, şifreye gerek kalmadan temassız kartlar ile gerçekleştiriliyor. Bu özellik sayesinde bozuk para aramadan ve para üstü beklemeden kartımızı cihaza gösterip kolayca ödeme yapabiliyoruz. İşte bunu fırsat bilen sahtekarlar, gün içinde kalabalık yerlerde şansını deniyor. Usulca yaklaşan dolandırıcılar, cihazı size doğru tutarak önceden makineye yazdığı 28 lira gibi rakamı temassız özellik sayesinde kartınızdan çekiyor. Mesela Metrobüs’te ayakta gidiyorsunuz, bu kişilerin yanınızda durması ve elindeki cihazı yaklaştırması yeterli. İlgili teknolojinin en önemli özelliği, işlemin saniyeler içinde gerçekleşmesi yani cihaz kredi kartınızı okuduğu an ödeme tamamlanıyor. Otobüste, alışveriş merkezinde, parkta kısacası her yerde hedeftesiniz. Rakam küçük olduğu için bankalardan uyarı mesajı gelmiyor.
İşlemden haberimiz olmuyor zaten durumdan uyanmamız neredeyse imkansız. Elinde ufak bir pos cihazı ile otobüs durağında bekleyen bir kişiden zaten şüphelenmeyiz. Rakamlar ufak olduğu için kart ekstremiz geldiğinde çoğumuz fark etmiyor veya umursamıyoruz. Bu şekilde günde yüzlerce hatta binlerce kişinin kartından işlem yapıldığı tahmin ediliyor. BKM’ye göre 2016’da kartlarla yapılan 4,2 milyar adet ödemenin yüzde 63’ü, 50 TL ve altındaki tutarlardan oluştu. Söz konusu veri bile, bu yeni nesil dolandırıcılık modelinin potansiyelini anlamamız için yeterli. Örneğin, günde 250 kişiye yaklaşıp şansını denese ve sadece yüzde 10’undan yani 25 bireyden 30 lira çekse günlük hırsızlık 750 lira demek oluyor ki biz son derece makul bir hesaplama yaptığımızı varsayıyoruz. Konuştuğumuz birçok kişi, bunun kat be kat üzerinde bir tutardan ve organize olmuş işlerden söz ediyor. Sorunun şu andaki tek çözümü ise vatandaşın dikkati. Ay sonundaki ekstreleri kontrol etmek ve harcamaları not etmek de önemli. Şüpheli işlemin bankaya bildirilmesi yanında savcılık ve Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesindeki Bilişim Suçları Daire Başkanlığı'na başvuru yapılabilir.
- Vatandaş önlemiönce kendi alacak
- Tüketici Hakları Derneği Başkanı Turhan Çakar, teknoloji sayesinde dolandırıcılığın bu gibi sahalara uzandığını belirterek şunları söyledi: “Tüketiciler, çok dikkatli olmalı. Vatandaşın bir anlık dikkatsizliğinden yararlanan bu kişilere karşı uyanık olunması, firma bilgilerinin ve harcamalarımızın iyi takip edilmesi gerekir. Gerekirse bu tip kartları kullanmayın, hatta ciddi şüpheleriniz varsa doğrudan banka şubesinden işlem yapın.”
Akıllara bu cihazları nasıl buldukları sorusu da gelebilir. Uzmanlar, adeta peynir ekmek gibi pos cihazı dağıtılmasına ve denetimlerin yetersizliğine dikkat çekiyor. Örneğin, ülkemizde bir kişinin ismine pos cihazı çıkarılabiliyor. Kredi kartı ekstremizde bazen firma adı değil ad soyad ve alışveriş tutarını görüyoruz. Yani kişi belli bir şirket adına değil, kendi ismiyle pos cihazını kullanıyor. Haliyle buradaki alışverişi hatırlamıyor dikkat dahi etmiyoruz.
Ayrıca, eve teslimat yapan restoran zincirlerinin elemanları da zan altında diyebiliriz. Pos cihazı bulunan, kötü niyetli her türlü esnaf veya çalışanı bu yola başvurabilir. Mahallenizdeki pideci de olabilir köşedeki bakkalın çırağı da. Bazı sahtekarların pos cihazını kullanmak için kurye olarak çalışmaya başladığı iddia ediliyor. Öte yandan, hemen herkesin eline bu tür bir makine alıp sokağa çıkabileceğini hatırlatalım.
