Çalışanların çoğu bir işyerine girdiğinde aylarca sigortası yapılmıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) son açıkladığı verilere göre, çalışanların yüzde 35.2’si kayıtdışı. Yani 10 milyon kişi sigortasız. Sigortasız çalışılan sürede, işveren SGK’ya işe giriş bildirgesi vermemiş oluyor. Dolayısıyla prim yatmıyor veya eksik yatıyor. Maaş yüksek olduğu halde asgari ücret üzerinden yatan primler de var.
PRİM DAVASI İÇİN SÜREYE DİKKAT
Yasa, primi eksik yatanlara da hiç yatırılmayanlara da mahkemelerde ‘hizmet tespit davası’ açma hakkı tanıyor. Bu yolla dava açan binlerce kişi emekliliğini öne çekti. Yargıtay bu konuda Sosyal Güvenlik Kurumu’nu (SGK) değil, işçiyi haklı buluyor. Çalışan, sigortasız çalışarak geçirdiği sürenin son yılından başlayarak 5 yıl içerisinde hizmet tespit davası açmalı. Çalışan ölmüşse, hak sahipleri dava açabiliyor.
PRİM DAVASI İÇİN ŞAHİT VE BELGE OLSUN YETER
Elinizde sağlam belgeler, şahitler varsa ‘iş mahkemesine’ mutlaka tespit davası açın. Hizmet tespit davası açmak için delil olarak kullanılabilecek kalemler şunlar: SGK işyeri dosyası, sigortalının işyeri sicil dosyası, işverenin mesleki kuruluş kaydı, esnaf sicil kaydı, ticaret odası kayıtları, vergi mükellefiyet kayıtları, ücret bordroları, tanık, bilirkişi.
PRİMİNİZİ MUTLAKA SORGULATIN
- Hizmet tespit davasını kazandığınız halde SGK, ‘hizmet tespit davası ile kazandığınız günlerin primleri ödenmedi’ diye emeklilik talebinizi reddederse, en yakın İş Mahkemesi’nde emeklilik talebiniz için dava açın. Davayı kazanınca birikmiş aylıklarınızı da alırsınız. Eksik prim yatıp yatmadığını SGK’ya giderek ya da ‘turkiye.gov.tr (e-devlet)’ sitesine girerek kontrol edebilirsiniz.
15 YILDA KAYITDIŞINDA BÜYÜK DÜŞÜŞ OLDU
15 yıldır kayıtdışılıkla mücadele eden hükümet, kayıtdışı çalışan sayısını büyük oranda azalttı. 2002 yılında kayıtdışı oranı yüzde 52,14 iken, 2016 yılına gelindiğinde bu oran yüzde 33,49'a indi.
SSK PRİMİ NEDİR?
SSK primi insanların çalışma gücüne bağlı olarak almış oldukları maaşları dışında devlete yatırılan bir paradır. İşveren çalışan kişilere sigorta yapmak zorundadır. Her ay devlete çalıştırdıkları kişiler kadar prim ödemek zorundadır. Bu primler toplanarak sizin emekli olma seviyenizi meydana getirmektedir. Çalışanların ya da memurların belirlenen süreyi ve yaşı doldurması durumunda sigortadan prim ödemesi alırlar. Buda kişinin emekli olması anlamına gelmektedir.
SSK PRİMİ HER SENE DEĞİŞİYOR
Her yıl işverenin yatırmış olduğu ya da isteğe bağlı kendinizin yatırmış olduğu SSK primi değişmektedir. Devletin güncel kanunlarına göre değişim göstermektedir. Düzenli olarak artış göstermektedir. Çalışan kişilerin devlete ödediği prim hesaplanması çoğu zaman asgari ücret üzerinden yapılmaktadır. İş yerinizin vermiş olduğu vergiye göre devlete ödeme yapılmaktadır.
