TBMM Genel Kurulu dokunulmazlıkların kaldırılmasına ilişkin anayasa değişikliği teklifinin ikinci tur görüşmeleri için dün toplandı. İlk turda oylama sonuçlarının referandumu göstermesi ve bunun siyasi faturasının ağır olacağını gören CHP, kısmi destek verdi ve teklif 376 oyla Meclis'ten geçti.
CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, dokunulmazlıklar konusunda AK Parti'nin TBMM'ye sunduğu anayasa değişikliği teklifine ilişkin ilk yaptığı açıklamada, “evet" oyu kullanacaklarını söyledi. CHP lideri, “Dokunulmazlıkların kalkmasını istiyoruz. Siyasetçi bedel öder. Biz de bedel ödemekten korkmuyoruz. Anayasa'ya aykırı bir düzenleme geliyor. Bunu biliyoruz ama buna 'evet' diyoruz. Demokrasi için bir bedel ödenecekse öderiz" dedi.
2 Mayıs'ta da Meclis Anayasa Komisyonu'nda dokunulmazlık teklifi AK Parti, CHP ve MHP'nin oyları ile geçti. Görüşmelerde, CHP Anayasa Komisyon Üyesi Bülent Tezcan da teklife evet oyu vereceklerini açıkladı. Ancak, dokunulmazlıklar kaldırılsın diyen CHP, 16 gün sonra karar değiştirerek teklifin Genel Kurul'a geldiği ilk tur oylamasında ret oyu verdi. Teklifin 330'un altında kalmasını uman ve HDP'lilerle birlik görüntüsü çizen CHP, umduğunu bulamadı. TBMM Genel Kurulu'nda, dokunulmazlıklarla ilgili anayasa değişikliği teklifinin geneli 348, 1. maddesi üzerinde 350, 2. maddesi ise 357 kabul oyu bularak referanduma işaret etti.
CHP'nin 'U' dönüşünün ardından tüm gözler dün gerçekleşen ikinci tura çevrildi. TBMM Genel Kurulu'nda ilk madde için 373, ikinci madde için 374 kabul çıkan oylamanın ardından üçüncü oylamaya geçildi ve dokunulmazlık teklifi 376 oyla kabul gördü. Böylece dokunulmazlık teklifi referanduma kalmadan TBMM'den geçirildi. Sonucun referandum yönünde ilerlemekte olduğunu gören ve halkla yüzleşmekten korkan Kılıçdaroğlu, son turda kendisine yakın arkadaşlarını organize ederek teklifin yasalaşmasını sağladı.
Oylama sonuçları, CHP'nin teklife kısmi destek verdiğini gösterdi. Gizli yapılan oylamanın sonuçları değerlendirildiğinde; AK Parti 316, MHP 40 milletvekiliyle oylamaya evet dediyse CHP 20 oyla destek vermiş oldu. CHP'nin bu tavır değişikliği ise kulislerde şöyle yorumlandı:
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın “milleti" işaret etmesi üzerine CHP halka referandumda ne diyeceğini bilemedi. CHP, referandumda yüksek oranla “evet" oyu çıkması halinde siyasi hezimet yaşayacağını değerlendirdi. Bu sonuca, bugüne kadar yapılan anketlerde halkın dokunulmazlıkların kaldırılmasına ilişkin büyük talebi nedeniyle ulaşıldı.
Oylamalarda HDP ile yan yana duran bir profil sergileyen CHP, referandum süreci boyunca da “HDP ile yan yana durdunuz, onun için referanduma gidiliyor" suçlamasıyla karşı karşıya kalacaktı. Tüm bu seçeneklerin oylama sonucunu değiştirdi. CHP'nin millete gitmeyi göze alamadığı için teklifin referandumun üzerinde bir oyla geçmesi amacıyla kısmi destek verdiği değerlendirildi.
Milletvekillerinin yasama dokunulmazlığının kaldırılması, üyeliğinin düşmesi anlamına gelmiyor. Dokunulmazlıkların kaldırılması, hakkında suç isnadıyla dosya düzenlenen milletvekili için yargı yolunu açıyor. Milletvekilliğinin kesin hüküm giyme veya kısıtlanma halinde düşmesi, bu husustaki kesin mahkeme kararının Genel Kurul'a bildirilmesiyle mümkün olacak. Kararın Genel Kurul'da okunduğu anda milletvekilliği düşecek. Düzenleme, vakit kaybetmeksizin onay için Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'a gönderilecek. Cumhurbaşkanı'nın 15 gün inceleme süresi bulunuyor. Bu süre dikkate alındığında bir ay içerisinde dosyaların yargıya iade edilmesi öngörülüyor. Düzenleme, 682'si Meclis'te, 105'i adalet bakanlığında olmak üzere 148 milletvekili hakkındaki 787 dokunulmazlık fezlekesini kapsıyor. Bu dosyaların tümü için yargı süreci, düzenlemenin Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle birlikte başlayacak. Partilere göre fezlekesi olan milletvekili sayıları ise şöyle: AK Parti 29; CHP 55; HDP 53; MHP 10; Bağımsız 1.
İkinci tur görüşmelerini Meclis Başkanı İsmail Kahraman yönetti. CHP Grup Başkanvekili Levent Gök, Kahraman'ın laiklikle ilgili sözlerini hatırlatarak özür dilemesini istedi. Kahraman, “Anayasayı gayet iyi bilen biriyim. Bir bardak suda fırtına koparmaya gerek yok” dedi. Bunun üzerine CHP'li milletvekilleri, sıralara vurarak tepki gösterdi, CHP grup başkanvekilleri hariç tüm CHP'liler 'Türkiye laiktir, laik kalacak' sloganı atarak salonu terk etti. CHP'li vekiller oylama sırasında salona gelerek oylarını kullandı.
1. madde 373 oyla kabul edildi. Oylamada 138 ret, 8 boş, 9 çekimser 3 oy ise geçersiz sayıldı. Böylece ilk madde referandum sınırı olan 367 oyun üstünde bir oyla kabul edilmiş oldu. 2. madde üzerinde yapılan gizli oylamada 526 milletvekili oy kullandı. Oylamada kabul 374, ret 136, çekimser 4, boş 11, geçersiz 1 oy çıktı. İlk maddeye göre kabul oyları 1 arttı, ret oyları 2 düştü. Teklifin geneli üzerinde yapılan oylamada 376 kabul, 140 ret, 5 çekimser, 7 boş, 3 geçersiz oy çıktı. Böylece dokunulmazlık teklifi referandum sınırı olan 367'yi aşarak TBMM Genel Kurulu'ndan geçti. Oylamanın sonucunu HDP'li vekiller ayakta alkışlayarak karşıladı. Ardından barış işareti ve el sallayarak Genel Kurul'dan ayrıldılar. AK Partili milletvekilleri de Genel Kurulu terk eden HDP'li vekillere el salladı.
