Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, Hidroelektrik Santrallere (HES) yönelik, "Vatandaşlarımız endişe etmesin, HES'leri alan firmalar sadece suyun gücünden istifade edebilir. Suyun bir metreküpünü dahi kullanamaz" dedi.
Eroğlu, Orman ve Su İşleri Bakanlığının 2017 yılı bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda milletvekillerinin sorularını yanıtladı.
Konya Ovası Projesi'ne (KOP) yönelik bir soru üzerine Eroğlu, Osmanlı Devleti döneminden bu yana düşünülen söz konusu projenin AK Parti döneminde hayata geçirildiğini vurguladı.
KOP'ta 3 önemli adımın hayata geçirildiğine işaret eden Eroğlu, Derebucak'ta inşa edilen barajla Nevşehir Gölü'nün kurtarıldığını, buradan taşan fazla suların ise inşa edilen suni nehirle Konya Ovası'na aktarıldığına dikkati çekti.
Eroğlu, Akdeniz'e boşa akan suları da Konya Ovası'na yönlendirmek amacıyla "Mavi Tünel Projesi"ni gerçekleştirdiklerini belirterek, "Neticede Konya Ovası'na yaklaşık olarak 700 milyon metreküp su aktarma imkanı hasıl oldu. Ayrıca bu sulardan yılda 100 milyon metreküp de Konya için içme suyu hazırlıyoruz. Arıtma tesisi ve ishale hattı inşallah önümüzdeki yıl bitecek. Konya'nın 2070 yılına kadar su meselesi kökünden çözülecek." ifadesini kullandı.
Atık suların sulamada kullanılması konusunda da bir çalışmanın yapıldığını aktaran Eroğlu, "Akarçay Havzası, Ergene'de, Konya Havzası'nda su eksikliği olan yerlerde atık suların ileri arıtılarak sulama suyu olarak kullanılması çalışmalarını başlattık." dedi.
Bakan Eroğlu, bir milletvekilinin İŞKUR'dan kaç işçi aldıklarına yönelik sorusu üzerine, "İŞKUR'dan genellikle toplum yararına çalışma kapsamında fidanlık ve ağaçlandırma işlerinde, yaklaşık 20 bin eleman almışız. Fidanlıklarda 2 bin 500, ağaçlandırmada 12 bin 500 kişi istihdam edilmiş." bilgisini verdi.
Bu kişilerin istihdamına ilişkin sürecin İŞKUR üzerinden işlediğini anlatan Eroğlu, vasfı uygun olanların genellikle kura yöntemiyle alındığını bildirdi.
Eroğlu, bir milletvekilinin, çalışanların AK Parti teşkilatından gelen isimler üzerinden belirlendiği yönündeki iddiası üzerine; "Hayır efendim, öyle bir şey yok. Kura da herkesin gözü önünde yapılıyor. Öyle bir şey olmaz bizde. Biz, Adalet ve Kalkınma Partisiyiz." yanıtını verdi.
Su Kanunu hazırlanırken, bütün kurum, kuruluşlar ile üniversiteler ve sivil toplum kuruluşlarının da görüşünün alındığını belirten Eroğlu, bunun yanı sıra 25 havzanın koruma eylem planını hazırlayarak uygulamaya başladıklarını vurguladı.
Eroğlu, milletvekilerinin sorusu üzerine şu anda Tokat'a 16 tane Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonlarının (OMGİ) kurulduğuna işaret ederek, şöyle devam etti:
"Şu anda OMGİ'lerden çiftçilerimiz yeteri kadar istifade etmiyor. Bunu fark ettik. Bütün okullarda otomatik meteoroloji istasyonu verileri nasıl kullanılır, okullarda eğitim vermeye başladık. Ayrıca çiftçiler talep ederse, özellikle Tokat'ta, ben arkadaşlara talimat veriyorum. Bütün çiftçilerde akıllı bilgisayarlara sistemi yüklesinler. Radar görüntüleri, ikazlar oradan otomatik olarak görülsün."
Aşağı Çekerek Projesi'nde ana iletim hattının 16 bin 170 metre uzunluğundaki boru hattı olduğunu anlatan Eroğlu, projede 7 bin 539 hektar alanın sulanmasını sağlayacak birinci kısımla ilgili ihalenin 24 Kasım tarihinde gerçekleştirileceğini bildirdi.
Orman yangınlarına yönelik Eroğlu, 'Yangın mevsimi bitti' denilen dönemlerde de bazen beklenmedik yangınların çıkabildiğine dikkati çekerek, bu nedenle bazı helikopterlerin yaz-kış yedekte bulundurulabileceğini ifade etti.
Tokat'taki Kaz Gölü'nde de çevreye uyumlu bir temizlik yapılacağını belirten Eroğlu, İğneada'daki Longoz ormanlarında nükleer santral ve liman yapımına yönelik kendilerine gelen bir talebin olmadığını, milli parklar içinde buna müsade etmediklerini aktardı.
Bakan Eroğlu, Niğde Akkaya Barajı ile ilgili soru üzerine de "Niğde'mizin atıksu ileri arıtma tesisi yapılması lazım. Bunun projeleri bitti. Çok ileri, çok modern bir arıtma tesisi yapacağız hatta oradan çıkan suları sulamada kullanacağız. Biz, 2017 yatırım programına teklif ettik, yapmak istiyoruz." karşılığını verdi.
Eroğlu, Kanal İstanbul Projesi'ne yönelik de bunun ilgili bakanlıklar öncülüğünde etkilerini araştırma çalışmalarının yapıldığını belirterek, havzaların korunduğunu vurguladı.
AK Parti döneminde orman kadastrosu ile tapu kadastro işlemlerinin birleştirildiğine işaret eden Eroğlu, eskiye kıyasla ihtilafların artık kalmadığını, bazılarının ise mahkeme kararlarıyla çözüldüğünü dile getirdi.
Eroğlu, "HES'in dereleri kuruttuğu" iddasına yönelik gelen bir soru üzerine de şu görüşlere yer verdi:
"HES'ler elektriğin sigortası. Kanal tipi HES'lerden ziyade kanal biriktirmelilerden vatandaş memnun ama sadece itiraz, Karadeniz'de dereyi bir taraftan alıyor tünelle öbür havzaya aktarıyor. Bu artık yapılmasın diye arkadaşlara talimat verdim. İkincisi de şu kararı aldık, derelerde canlı hayatın devamı için DSİ tarafından otomatik meteoroloji ölçüm istasyonu kurup online olarak bunun takibi şeklinde ve gerekirse yaz aylarında HES'in durdurulması ve bütün suyun akarsuya verilmesi şeklinde kararlarımız alındı.
Vatandaşlarımız endişe etmesin, HES'leri alan firmalar sadece suyun gücünden istifade edebilir. Suyun bir metreküpünü dahi kullanamaz. Orada, vatandaşın sulama, içme suyu gibi bütün hakları saklıdır, önceliklidir. Sadece suyun gücünden istifade etme hakkı veriyoruz. Yani bir litre suyu satamaz veya kullanamaz."
Proje kapsamındaki güzergahın yukarı kısımlarında zaten ciddi miktarda ağacın bulunmadığına dikkati çeken Eroğlu, "Biz dedik ki 'Aşağı yukarı 6,5-7 metrelik yol yapalım, sadece geliş gidiş. Etrafını ağaçlandıralım. Baştan aşağı yaylalara ulaşan, turistlerin de rahatça geçebilecekleri bir yol haline gelsin.' Meselenin özü budur. Hatta 130 kilometre yol güzergahının 57 kilometresi ormanlık alandan geçmiyor zaten. Bugüne kadar 204 adet ağaç kesilmiş, bunun miktarı da 91 metreküptür." ifadesini kullandı.
Eroğlu, "yeşil yol" yapılacak Rize'nin İkizdere ilçesi Diktaş Mevkisi'nde 2015 yılında 3 bin, 2016'da 11 bin olmak üzere toplam 14 bin fidanın yol kenarına dikildiğini bildirdi.
"Ormanı kesip fidan dikemezsiniz" yorumları üzerine Eroğlu, o güzergahta orman olmadığını vurguladı.
Erozyonla ilgili çalışmalar hakkında da bilgi veren Eroğlu, "41 yılda 565 bin hektar alanda çalışma yapılmış. Biz 14 yılda 988 bin hektar alanda, 41 yılda yapılanın iki katını yapmışız." diye konuştu.
Eroğlu, dışarıdan fidan alımı konusunda bir soruya, "Dışarıdan fidan alımını ben de reddediyorum, çok yanlış bir şey. Bu maksatla biz, alım garantili fidan üretimi ve Sakarya'da Fidan ve Süs Bitkileri Borsası kurduk. Maalesef 2015 yılında 82 milyon dolar ithalata harcanmış. Belediyeleri ikaz ettik hatta belediyelere inadına ücretsiz fidan veriyoruz." yanıtını verdi.
Atık su arıtma tesisi sayılarına ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Eroğlu, İSKİ Genel Müdürlüğü görevinde bulunduğu dönemde İstanbul'daki atık suların sadece yüzde 4,5'inin toplandığını, geri kalanının derelerden denizlere rastgele boca edildiğini vurguladı.
Eroğlu, şu anda 653 arıtma tesisi olduğunu ve hizmet edilen nüfusun da yüzde 79'a çıktığını bildirdi.
Bakanlık olarak, Ergene Havzası'ndaki bütün atık su arıtma tesislerini yaptıklarını belirten Eroğlu, bunların 10'unun bittiğini, 3 tanesinin de yıl sonunda bitirileceğini aktardı.
Uludağ'ı korumanın görevleri olduğuna dikkati çeken Eroğlu, "Buradaki çalışmalardan birisi kaçak yapılar. Başta kendi bakanlığımın yapıları DSİ, Doğal Koruma Milli Parkları hatta Milli İstihbarat Teşkilatını ve kaçak otellerin hepsini yıkarak, yıkmayanları teslim alarak muhteşem bir dönüşüm yaptık. Orada orman köşkleri yaptık, kamp alanlarında küçük orman evleri kurduk, yollarını yapıyoruz, alt yapılarını yapıyoruz." ifadesini kullandı.
Buradaki ormanlık alanda ruhsatsız ocakların bulunduğuna ilişkin bir soru üzerine Eroğlu, ormanlık alanda ruhsatsız ocak olamayacağını, ruhsat almayan hiç kimsenin ormana giremeyeceğini, girmesi halinde Orman Kanunu'na göre her şeyine el koyabileceklerini belirtti.
Eroğlu, Bursa'daki su sorununa da çözüm bulduklarını söyledi.
Nükleer tesislerle ilgili İğneada'daki milli parkta herhangi bir izin talebi olmadığına değinen Eroğlu, "Türkiye enerjide dışa bağımlı. Dolayısıyla bu bağımlılığı azaltmak, arz güvenliği, enerji çeşitliliği şarttır, elzemdir, yapılacaktır. Nükleer enerji en çevreci enerjidir. Şu anda Fransa da enerjisinin yüzde 80'ini nükleer enerjiden karşılıyor. Hatta şehrin içinde. Bütün ABD, Almanya..." diye konuştu.
Artvin Cerattepe'deki çalışmalara ilişkin soruları yanıtlayan Bakan Eroğlu, "Bu işletmenin açık değil, galeri olmasını talep ettik. İşletmesini de orada yapmayacak. Onu taşıyarak Burdur'daki kendi mevcut tesislerinde yapacaktı. 'Yol da yapma' dedik. Artvin ormanları önemli. Teleferik yapacak. Biz sadece galeri dediğimiz tünellere giriş arzı ve teleferiğin ayakları için yer veriyoruz. Dünyada belki en çevreci işletme olacak. Elbette biz de çevreyi koruyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
Milletvekillerinin konuya ilişkin bilim adamlarınca hazırlanan bilirkişi raporları olduğunu belirtmesi üzerine Bakan Eroğlu, "Ben de bilim adamıyım. Ben bunu çok inceledim. Açık işletmeyi yasakladık, yol açılmasını yasakladık, tamamı teleferikle." dedi.
Eroğlu, kuzey ormanlarıyla ilgili bir soru üzerine de ormanlık alanlarda kesinlikle yapılaşma olmadığını, yol için izin verildiğini ve kesilen fidanların 5 katı kadar ağaçlandırma yapıldığını vurguladı.
Orman köyü ve mahallelerinin sayıları hakkında da bilgi veren Eroğlu, 22 bin 343 orman köyü ve mahallesi bulunduğunu dile getirdi. Orman ve Köy İlişkileri (ORKÖY) olarak orman köylülerine 2016 yılında 108 milyonu kredi, 24,4 milyonu hibe olmak üzere 132 milyon lira verdiklerini aktardı.
Gelir getirici tür ağaçlandırmasının uygulanmasıyla ilgili Eroğlu, orman köyüne en yakın ormanlık alanda gelir getirici türleri diktiklerini, bakım ve masraflarının 3 yıl boyunca bakanlığa, gelirinin ise 49 yıl vatandaşa ait olacağını, buraları da kura yöntemiyle parsellediklerini söyledi.
Jeotermal suların mutlaka denetim altına alınması gerektiğini de vurgulayan Eroğlu, seracılıkta ve şehrin ısıtmasında kullanılmasının önemine dikkati çekti.
İzmir'de maden izinlerinin verilmesine ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Eroğlu, "İzmir'de bin 884 hektar alanda maden izni mevcut ama ormanlık alanı binde 4. Coğrafi bilgi sisteminde bakıp, hassasiyetle izin veriyoruz. Her yerde izin vermiyoruz." ifadesini kullandı.
Eroğlu, Belediye Yerleşimi Olan Yerleşim Yerlerine İçme Kullanma ve Endüstri Suyu Kanunu'nun İstanbul, Ankara, İzmir ve nüfusu 100 binden büyükşehirlere su teminine dair hükmüne ilişkin, şunları kaydetti:
"Geçmişte devlet, bunu büyükşehirlere adeta devletin bir yardımı olarak düşünmüş ama biz bunların parasını almaya başlıyoruz. İlk önce ben DSİ Genel Müdürü olduğum zaman büyükşehirle Sazlıdere Barajı'nın tahsilatı konusunda kavga ettik, mahkemelik olduk. Neticede Sazlıdere Barajı'nın geri ödemesinden şu anda Maliyeye paraları yatırdı. Melen Barajı'ndan da 400 milyon lirayı büyükşehir belediyesinden tahsil ettik. Toplam içme suyu alacağımız yıllara yaygın olarak yaklaşık 4 milyar lira, 2016 tahsilatı ise 409 milyon lira. Bunu özellikle takip ediyoruz. Bazı belediyeler bunu ödemiyor. Belediyelerde ödememe alışkanlığı var."
Daha sonra Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, DSİ Genel Müdürlüğü, Meteoroloji Genel Müdürlüğü ve Türkiye Su Enstitüsünün bütçesi oylanarak kabul edildi.
