Türkiye'nin dört bir yanındaki kafelerde çalışan down sendromlu bireyler, eve kapanmak yerine düzenli olarak işe gidince sosyalleşerek toplumun bir parçası haline geliyor. Üsküdar Belediyesi'nin destekleriyle geçtiğimiz yıl açılan Tebessüm Kahvesi'ni bir grup down sendromlu genç işletiyor. üstelik oldukça başarılılar. Biz de bu hafta Tebessüm Kahvesi'ne misafir olduk. Üsküdar'da Burhan Felek Köşkü'nün bahçesinde hizmet veren Tebessüm Kahvesi, nezih huzurlu ortamında her gün sabah sekizden akşam sekize kadar konuklarını ağırlıyor. Kalabalık şehrin içinde nefes almak isteyenler için tatlı bir durak. Tarihi dokusu olan ve yeşillik içinde yer alan bu mekanda, günün stresinden bir süreliğine uzaklaşabilirsiniz.
Servislerin down sendromlu 10 birey tarafından yapıldığı mekanda yüzü asık garson yok. Çalışanların hepsi çok sempatik, güleryüzlü ve canayakın. Günün her öğününde usta aşçıların yemeklerini, tatlılarını, kahve ve çaylarını down sendromlu gençlerin sempatik servisi ile tadabilirsiniz. Herhangi bir deneyimleri olmamalarından dolayı iş dünyasından uzakta kalan bu gençlere hijyen, servis ve kafe işletmeciliği eğitimleri verilerek profesyonelleşmeleri sağlanmış. Yanlarında bulunan uzmanlar sayesinde çalışan bu gençler hem para kazanıyor hem de ileriki zamanlarda yeni iş kapılarını aralıyorlar. İçlerinden kendi kafesini açmak isteyenler bile var. Sabah ve öğleden sonra beşer kişilik grup olarak iki vardiya şeklinde çalışan gençlere rehberlik etmek, desteklemek, takiplerini yapmak ve organizasyonun yürütülmesi için özel eğitim öğretmeni, işletme müdürü, 4 yardımcı personel ve bir kasiyer eşlik ediyor.
Down sendromlu gençlerin çalıştığı bu tatlı mekan da temizlik ve servis hızı oldukça güzel. Herkes bir kere gidip onlarla sohbet etmenin keyfini yaşamalı. Mekan içerisinde yer alan broşürlerde müşteriler için çalışanlarla daha rahat iletişim kurma tüyoları bulunuyor. Çünkü burada çalışan özel gençlerin hepsi kendilerine toplumdaki her birey gibi davranılmasını istiyor. Downlu gençlerin burada olgunlaştıklarını söyleyen özel eğitim öğretmeni Şermin Çoban, "Başladıkları ilk günleri göz önüne aldığımızda hepsinde olgunlaşma kaydedildi. Kendilerini iyi hissediyorlar. Bunu gelen müşterilerimiz de fark ediyor. Hepsi çok renkli karakterlere sahip. Kişiliklerin iyice ortaya çıkması için çocuk gibi davranılmaması gerekiyor" diyor.
Açıldığı günden beri çalışanların hepsinin ayrı ayrı gelişmeler kaydettiğini anlatan Çoban, "10 arkadaşımız farklı özelliklere sahip olduğu için hepsini ayrı değerlendiriyoruz. Hepsinin farklı gelişim basamakları var. Burada sosyalleştikçe ciddi gelişim kaydediyorlar. Buraya geldikten sonra hepsi çok çalışmaya başladı. Sürekli kafeyle ilgilenmeye çalışıyorlar. Müşteri olmadığında bile çalışıyorlar. Şimdi hadi git biraz uyu dediğimde önlüğünü giyip 'ben çalışacağım' diyorlar. Sorumluluklarının farkındalar artık. Kafeyi kendi evleri gibi benimsediler. Burada çalışmanın dışında bağlama, mehter, folklor gibi kurslara katılıyorlar. İnsanlarla doğru iletişim kurmayı öğrendiler. Biz de böylece amacımıza ulaşıyoruz" diyor.
Tebessüm Kahvesi çalışanlarından Emrah Kuru, neler yaptığından şöyle bahsediyor: "Sabah erkenden kalkıp buraya geliyorum. Garsonluk yapıyorum. Ayrıca buranın düzeni benden sorumlu. Günlerim burada çok güzel geçiyor. İnsanlara saygılı ve gülümseyerek davranıyoruz. Yaptığımız işe sevgimizi katıyoruz. Burada bir aile olduk. Artık daha mutluyum. Garsonluk dışında bağlama, ebru ve folklor kurslarına gidiyorum. Belediyenin korosundayım. Şarkı söylemeyi çok seviyorum. İlerde kendi kafemi açmak istiyorum. Bu işi çok sevdim."
Cemal Demircioğlu annesi Nebahat hanım ile her gün işe geliyor. "Günlerim çok güzel geçiyor. Servis yapıyorum, sipariş alıyorum" diyen Cemal'in annesi de "Cemal, buraya gelmeden önce 'iş yok' derdi. Artık bir işi var. İzinli günlerinde bile buraya gelmek istiyor. Çalışmadan önce içine kapanıktı. Artık daha konuşkan" ifadelerini kullanıyor.
Yaz kahvaltıları için çok iyi bir alternatif olan bu mekanın tatlıları da taze ve lezzetli. Tebessüm Kahvesi'ne geldiğinizde kahvaltı tabağına 14, günün çorbasına 4, salatalara en fazla 17, tatlılara 7 lira ödeyebilirsiniz. İçecekler ise bir buçuk ila 7 lira arasında değişiyor. Bunların dışında ne sipariş verirseniz verin karşılığında 17 lira ödeyeceksiniz.
29 yaşındaki Evren Çakır, Tebessüm Kahvesi'ne kim gelirse gelsin övgüleri peş peşe diziyor. Mekanın yürüyen komplimanı olarak isimlendirilen Çakır, "Burada çok mutluyum. Bir sürü insan görüyorum. Garsonluk yapmayı öğrendim. Temiz ve dikkatli olmayı öğrendim. Burada günlerim çok güzel geçiyor. Müşterilerle ilgileniyorum. Sipariş alıyorum. Buranın dışında okula giderek özel eğitim alıyorum. Çok çalışkanım ama hassasım da. Hepimiz bireyiz. Hepimiz eşitiz. Bana çocuk gibi değil herkese davranıldığı gibi davranılmasını istiyorum. Benim hayalim araba almak" diyor.
