Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 60'a yakın devlet ve hükümet başkanının katılımıyla küresel insani yardım sisteminin masaya yatırıldığı Dünya İnsani Zirvesi'nin İstanbul Kongre Merkezi'nde gerçekleştirilen açılışında katılımcılara hitap etti. Savaş, doğal afet, salgın hastalık ve iklim değişikliğinin ortak geleceği tehdit ettiğini dile getiren Erdoğan, “Zirvede bulunanlar olarak, hepimiz de acının rengi, ırkı, dili, dini olmadığını çok iyi biliyoruz. Bu anlayışla Türkiye bugün dünyanın 140'ı aşkın ülkesinde, yardım faaliyetleri yürütüyor, binlerce projeyi hayata geçiriyor" dedi.
Erdoğan, “Aynı zamanda 3 milyonun üzerinde Suriyeli ve Iraklı mülteciyi ülkemizde misafir ediyoruz. Bu iltica, bu sığınma süreci devam etse dahi, varil bombalarından kaçan büyük bir tehditle karşı karşıya kalan ister Suriyeli olsun, ister Iraklı olsun, kim olursa olsun kapımızı hiç bir zaman insanlara, insanlığa kapamayacağız. Bu süreçte küresel insani yardım sisteminin tüm yönlerini görme, aksaklıkları, bizzat tecrübe etme imkanı bulduk" diye konuştu.
Mevcut sistemin insanlığın acil sorunları karşısında yetersiz kaldığını belirten Erdoğan, şunları söyledi: “Birkaç dolarlık sıtma örtülerini dahi ihtiyaç sahiplerine ulaştıramayan, basit aşıları tedarik edemeyen, bu yüzden on binlerce çocuğun hayatını kaybetmesine seyirci kalan bir sistemde sorun var demektir. İlk olarak, yeryüzünde yaşanan acıların önüne geçilmesi için her şeyden önce mevcut çatışmaların sona erdirilmesini sağlamalıyız.
Türkiye olarak yürüttüğümüz ara buluculuk çalışmalarını ve çabalarını sürdürüyoruz. İkinci olarak, Suriye'de şahit olduğumuz gibi uluslararası hukuk ihlallerinin sona erdirilmesi için daha fazla gayret sarf etmeliyiz. Biz bu anlayışla eli kanlı diktatörlerin peşini bırakmayacak, insanlığa karşı işlenen suçların cezasız kalmaması için elimizden geleni yapacağız."
Erdoğan, üçüncü olarak, yerlerinden edilen çocuklara ve tüm mazlumlara daha fazla yardımcı olacaklarını belirterek, şöyle devam etti:
“Dördüncü olarak da yardımlara bağımlılığın azaltılması için her milletin kendi ayakları üzerinde durabilmesini temin edecek ezber
bozan bir çalışma tarzına ihtiyaç var. Türkiye, AFAD, TİKA, Türk Kızılayı ve diğer kurumlarıyla insani ve kalkınma yardımlarını el ele yürüterek, kalkınma odaklı insani yardım politikasıyla farklı bir model sunmaya çalışıyor. Zirve bir dönüm noktası. Gözlerini ve gönüllerini İstanbul'dan gelecek taahhütlere kilitlemiş insanlara karşı sorumluluklarımızı bir an olsun aklımızdan çıkarmamalıyız."
Erdoğan, BM verilerine göre, dünyada en çok sığınmacıya ev sahipliği yapan ülkenin Türkiye olduğunu söyledi. Bu durumun maddi, manevi, güvenlik ve sosyal boyutları itibarıyla getirdiği yükü herkesin çok iyi bildiğini vurgulayan Erdoğan, “Türkiye, uluslararası toplum adına üstlendiği bu ağır sorumlulukta gereken desteği ve katkıyı alamamaktadır. Biz artık daha adil bir yük paylaşımına gidilmesini bekliyoruz" dedi.
* Türkiye, tarihin ilk Dünya İnsani Zirvesi'ne ev sahipliği yaptı.
* İstanbul'da düzenlenen, küresel insani yardım sisteminin masaya yatırıldığı Dünya İnsani Zirvesi'ne 60 lider katılıyor.
* BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Almanya Başbakanı Angela Merkel, Hollanda Başbakanı Mark Rutte, Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev ve Katar Emiri Al Tani'nin de bulunduğu 60'a yakın devlet ve hükümet başkanının yer aldığı zirveye uluslararası sivil toplum ve akademik kuruluşlar, çok sayıda yardım örgötü, medya ve özel sektör temsilcileri ile krizlerden etkilenen topluluklar katıldı. Zirvede, ABD ve Rusya ise müsteşar ve bakan yardımcısı seviyelerinde temsil ediliyor.
* Zirve nedeniyle İstanbul Kongre Merkezi'nde ve çevresinde yoğun güvenlik önlemleri alındı.
* Zirveye katılmak için Türkiye'ye gelen ülkelerin devlet ve hükümet başkanlarını taşıyan uçaklar, İstanbul Atatürk Havalimanı apronundaki özel alanda park ettirildi.
* Zirveyi protesto etmeye çalışan 15 kişi gözaltına alındı.
* Zirvede, 7 yuvarlak masa toplantısı, 15 özel oturum ve 120 yan etkinlik düzenlenecek.
* Zirvenin sonunda hazırlanacak rapor ise Genel Sekreter Ban tarafından BM Genel Kurulu'na sunulacak. Zirve sırasında hem üye ülkelerden hem de özel sektör ve sivil toplum örgütlerinden taahhütler alınacak.
Almanya Başbakanı Angela Merkel, ülkelerin taahhütlerine uymadıklarını söyledi. Merkel, “Hepimiz aynı gezegende yaşıyoruz. Her insanın sadece tek bir hayatı var ve o hayatı sürdürülebilir ve anlamlı şekilde yaşama hakkı var. Bunu yapabilmesi için de o kişilere bu fırsatın verilmesi gerekiyor. Çoğu insan bu fırsatı göremiyor. Bu girişimi başlattığınız için çok teşekkür ederim. Bugün bir başlangıç sinyali veriyoruz. Küresel faaliyetlerin, ihtiyacı olanlara yardımı sağlayabilmesi için entegre bir sistem kurmamız gerekiyor. Ayrıca, insani yardımların mümkün olan en kısa sürede sunulması gerekiyor. Bunu sadece bir felaketten felakete koşarak değil daha sistematik bir şekilde sunmalıyız. Çoğu zaman taahhütler veriliyor fakat kimse bunu uygulamıyor. Almanya olarak bu taahhütlerin gerçekleşmesini istiyoruz" dedi.
Dünya İnsani Zirvesi'nin açılışında konuşan BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, küresel insani eyleme bugüne kadar hiç görülmemiş şekilde ihtiyaç olduğunu söyledi. Ban, dünyada 130 milyon kişinin hayatta kalabilmek için yardıma muhtaç olduğunu ve ihtiyaçların 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana görülmemiş oranda arttığını ifade etti. “Bazı insanlar için para, şöhret, güç çok önemli olabilir ama biz burada adaleti, umudu, ortak bir geleceğin mimarisini temsil ediyoruz. Biz tek bir insanlığız ve ortak sorumlulukları paylaşıyoruz. Sadece insanları hayatta tutmak için değil, aynı zamanda onlara onurlu bir yaşam sürme fırsatı sunmak için bir an önce harekete geçmeliyiz" dedi.
Erdoğan, zirve kapsamında düzenlenen “Çatışmaları Önlemek ve Bitirmek İçin Politik Liderlik" konulu “1. Yüksek Düzeyli Yuvarlak Masa Toplantısı"nda, BM'nin sorunları çözmekten uzak yapısına dikkati çekti. Erdoğan, “70 yıllık tarihine bakınca BM'nin en büyük başarısızlığını da bu konuda yaşadığını görüyoruz. 6 yıldır devam eden Suriye krizinde bunu çok net bir şekilde gördük, yaşadık. Veto hakkını zaman zaman sorumsuzca kullanarak, maalesef krizlere ve çatışmalara etkin biçimde müdahale edilmesine mani oluyor. Bunun bedelini ise çocuklar, kadınlar, siviller başta olmak üzere tüm dünya ödüyor. Bu konuda herkesin elini vicdanına koyup düşünmesi ve gerekli adımları atması şarttır" diye konuştu.
Erdoğan, “Bunun için de kararlı, hızlı, şeffaf ve hesap verebilirlik ilkesi doğrultusunda çalışan bir Güvenlik Konseyi'ne ihtiyacımız bulunuyor. Biz her fırsatta bu soruna işaret ediyor ve dünya 5'ten büyüktür diyoruz. İnsanlığın kaderini, 5 ülkenin siyasi çıkarlarına mahkum etmek, ne akla, ne vicdana ne de hakkaniyete sığmaz. Türkiye, Güvenlik Konseyi'nin reforma tabi tutulması, bölgesel ve kültürel dağılımı yansıtacak bir yapıya kavuşması için çalışmaya devam edecektir" dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan, zirve kapsamında düzenlenen özel oturumda, insani yardımın acil durumlarda gönderilen koliden ibaret olmadığını belirterek, “Umuyorum ki, Dünya İnsani Zirvesi, ahlaki ve insani açıdan bir paradigma değişikliği için milat olur. İnsani yardım, yardım alan tarafın bağımlılığını ortadan kaldıracak, sömürgeci mantıktan uzak, insani bir eylem olmalıdır" dedi.
İstanbul'da düzenlenen Dünya İnsani Zirvesi'nin açılış töreninde, dünyadaki göç ve savaş gibi insani dramları konu alan görsel sunumlar yapıldı.
Sunuculuğunu ABD'li oyuncu Forest Whitaker'in yaptığı törende, insani krizlere ilişkin yapılan sunumlarda James Bond serisiyle tanınan İngiliz oyuncu Daniel Craig ile Amerikalı oyuncu Ashley Judd da katılımcılara hitap etti. Açılış töreni, çocukların ve gençlerin çeşitli performanslarıyla süslendi.
Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras, mülteci sorunuyla ilgili AB'nin yeterli yaklaşımı göstermediğini söyledi. Çipras, göç alanında dış ve ekonomi politikalarına ulusal bölgesel ve küresel düzeyde yaklaştıklarını ve menşeli ve transit ülkelere destek verdiklerini söyledi. Yunanistan Bşabakanı Çipras, “Türkiye ile işbirliği yaptık. AB anlaşmasının sonuçları çok iyi oldu ve bu süreci devam ettirmeye kararlıyız" dedi.
Zirveye katılan İtalya Dışişleri Bakanı Yardımcısı ve Afrika arabulucusu Mario Giro, Yeni Şafak'a açıklamalarda bulundu. Giro, 'açık kapı politikası' uygulayarak 3 milyonu aşkın Suriyeli ve Iraklı mülteciyi kabul eden Türkiye'nin tüm dünyaya örnek olduğunu söyledi.
Dünyada gerçekleşen krizlere daha hızlı, pratik ve istikrarlı bir şekilde yanıt vermenin gerekliliğini vurgulayan Giro, “İklim şartları, ekonomik krizler, savaşlar ve göçmenler, yeni yatırımların boşluğunu hissettirdi. Bu alanda çalışma yapılması gerektiğini gözler önüne serdi. Bu konuda tüm dünya ülkelerinin en az Türkiye kadar sorumluluk alması gerektiğini düşünüyorum. BM masası etrafında oturan herkesin bu konuyu detaylı şekilde ele almasını bekliyoruz" dedi. Giro, “Türkiye, insani yardım noktasında fark yarattı. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın da söylediği gibi en öncelikli konumuz barış. Buraya insani yardım politikalarımızı geliştirmek ve barışı konuşmak için geldik" diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, akşam Dolmabahçe Sarayı'nda zirveye katılan heyet başkanları onuruna yemek verdi. Davetlilerden Rum lider Anastasiadis, KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı da katılınca yemeğe iştirak etmedi. İstanbul'daki zirveye katılan Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis, Dolmabahçe Sarayındaki akşam yemeğinde KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı'nın yer aldığını öğrenince beklenmedik bir karar aldı ve yemeğe katılmadı.
Erdoğan, zirve için Türkiye'ye gelen liderlerle ikili görüşmeler de gerçekleştirdi. Erdoğan'ın, Almanya Başbakanı Angela Merkel ile bir araya geldiği mini zirvede Suriye, terörle mücadele, mülteci krizi ve Türkiye-AB Eylem planının ele alındığı öğrenildi. Görüşmede, vize serbestisi çerçevesinde terörle mücadele konusunda Türkiye'nin hassasiyetleri ve önceliklerini de dikkate alacak ayrıntılı bir değerlendirme için AB kurumlarıyla görüşmeler yapılması konusunda mutabakat sağlandı. Erdoğan, Türkiye'nin terörle mücadelesinde herhangi bir tavizin söz konusu olmayacağını vurguladı. Erdoğan ve Merkel, Esed rejiminin saldırılarının ve Halep'teki son gelişmelerin mülteci meselesini daha da kronikleştireceği, bu nedenle Suriye konusunda işbirliğinin vurgulandığı öğrenildi.
Erdoğan ayrıca BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland, Katar Başbakanı Nasır bin Halife Al Sani, Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras, Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko ve Makedonya Cumhurbaşkanı Gjeorge Ivanov ile ikili görüşmelerde bulundu.
