7 yaşından önce çocukların kurban kesimine tanıklık etmemesi gerektiği yönünde uyarıda bulunan Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzm. Dr. Aydan Hajdini Erenel; “ Yapılan çalışmalarda ailelerin kurban bayramı için çocuklara yeterli ve doğru bilgi vermediği belirlendi. Ayrıca çocukların yetişkinlere oranla ölümle daha zor başa çıktığı unutulmamalıdır” dedi.
Kurban Bayramı dini bayramlar içinde çocuklara anlatması en karmaşık konulardan biri. Ebeveynler her bayram “Anne neden hayvanı kestik, koyunun boynundan akan ne, onun annesi- babası yok mudur?” sorularıyla karşı karşıya kalıyor. Ebeveynlerin bu soruları çocukların gelişim dönemlerine göre ciddiye alarak doğru bir şekilde cevaplandırması gerektiğini belirten Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi Çocuk Ergen Psikiyatrisi Uzm. Dr. Aydan Hajdini Erenel; “Gelişim dönemlerine bakıldığında çocukların 7 yaşından itibaren somut ve mantıklı düşünmeye başladığı ve 11 yaşından itibaren ise somut düşünmenin yerini soyut düşünmeye bıraktığı görülmektedir. Bu durum dikkate alındığında, çocukların ölüm kavramını ancak 11 yaşından sonra anlamaya başladığı söylenebilir. Gelişim süreci göz önüne alındığında aileler ölüm ve kurban edilme konusunu çocuklarına yaşına uygun ve doğru bir dille anlatmalıdır aksi takdirde bu konular çocuklarda kaygıya neden olabilir” diye konuştu.
Kurban kesiminin olumsuz psikolojik etkilerinden kaçınmak için 7 yaş altındaki çocukların “kesilme” eylemine tanıklık etmelerinin uygun olmayacağına dikkat çeken Dr. Erenel; “Çocuk 7 yaşından büyük de olsa ve kurban kesimine tanıklık etmek istemiyorsa bunun için zorlanmamalıdır. Ayrıca görmek istemeyen çocuğa korkak olduğu söylenmemeli ve duyguları ile dalga geçilmemelidir” uyarısında bulundu.
Yapılan bir çalışmada Türkiye'deki ailelerin hayvanların kurban edilmesi ile ilgili konularda çocuklarına yeterli ve doğru bilgi vermediğinin belirlendiğini söyleyen Çocuk –Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr. Aydan Hajdini Erenel; çocukların ve yetişkinlerin ölümü aynı şekilde algılamadığı, çocukların ölümle daha zor başa çıktığını vurguladı.
Kurban Bayramı'nda bazı aileler kurbanlık hayvanı bayramdan önce temin ediyor ve evin bahçesinde ya da müsait bir noktada birkaç gün besleyerek bekletiyor. Dr. Erenel tam da bu noktada uyarılarına devam ediyor ve geçen sürede çocukların kesilecek hayvanla arasında duygusal bağ kurulacağına işaret ediyor. Dr. Erenel; “Bayram sabahı uyandığında herhangi bir açıklama yapılmadan hayvanın yerinde olmadığını görmesi uygun bir durum olmayacaktır. Bunun yerine, önceki günlerde hayvanın orada neden olduğunu, ne amaçla kullanılacağını yaşına göre uygun bir dille doğruyu söyleyerek anlatmak gerekir ve çocuk bu konuda tepkili ise ve duygusal açıdan etkilenmiş görünüyorsa 7 yaşından büyük de olsa kesimine tanıklık etmesi uygun değildir. Çocukların mezbahanelere götürülmesi de travmatik etkilere neden olabilir, bu konuda da temkinli davranılmalı” diye konuştu.
Kurban kesiminin çocuklara nasıl anlatılacağı konusunda örnekler veren Dr. Erenel; “Hz. İbrahim ve oğlu ile ilgili hikâyeyi duyarlı bir üslupla çocuğun farklı çıkarımlar yapmasına engel olunacak şekilde anlatıp bunun kutladığımız bayram ile arasındaki ilişkiyi açıklayabilirsiniz, kesilecek kurban etinin maddi durumu iyi olmayan insanlara dağıtılacağını ve onları mutlu edeceğini söyleyebilirsiniz, kurbanlık hayvanın yakında gitmesi gereken bir misafir olduğunu söyleyebilirsiniz” dedi.
Çocuk 7 yaşından küçük ise bayramın ve kurbanın anlamını açıklarken, sorularına cevap verirken oyunlardan, oyuncak hayvanlardan yararlanabileceğinizi ifade eden Dr. Erenel; “kurban kesimini çocuğunuza balık avlama örneğini kullanarak açıklayabilirsiniz; böylece sadece kurbanlık hayvanı değil farklı hayvanların da benzer amaçlar için kullanılabileceğini anlatmış olursunuz” dedi.
Ayrıca çocuğunuzdan yine kendi isteği ve oluru doğrultusunda zorlamadan kurban etinin dağıtılmasında size yardımcı olmasını isteyebilir; böylece kurban kesiminin yoksul insanlara yardım etme niyeti ile yapılan bir eylem olduğunu kendisine de deneyimleyerek göstermiş olabilirsiniz.
