Karabük'ün Safranbolu ilçesinde yaşayan 76 yaşındaki Havva Çakmak, Safranbolu Kültür ve Eğitim Merkezi'nde (SAKEM) bir haftada öğrendiği "çarpana" dokumacılığında gösterdiği azim ve başarıyla örnek oluyor. Kanaviçe örneğini göstermek için gittiği SAKEM'de gördüğü "çarpana" dokumacılığına ilgi duyan Çakmak, bir hafta gittiği kursta çarpanayı öğrenerek, çok sayıda el işi örneği üretti. SAKEM Koordinatörü Münevver Esen, yaptığı açıklamada, çarpananın yüz yıllar öncesinde kullanılan bir teknik olduğunu söyledi.
Kursa 7'den 70'e birçok kişinin katıldığını anlatan Esen, "Havva teyzemiz gibi yaşı ilerlemesine rağmen yapamayacağını düşündüğüm sanatları yapan kursiyerlerimiz var. Sanatla ilgilenmenin yaşı yok. Havva teyze de bunun bir örneği. Her yaşta her sanat öğrenilebilir. Kalem tutmasını bilmeyen bir kursiyer, çok şahane tablolar yaparak gidebiliyor. Bunu keşfetmelerini sağlıyoruz, bu olanağı veriyoruz." dedi.
SAKEM'de çarpana eğitmeni olarak görev yapan Aysel Ergin de eski bir teknik olduğunu vurgulayarak "O zamanlarda kemikleri, hayvan derilerini kullanıyorlarmış. Biz şimdi kartlarla çalışıyoruz. Teyzem de bu çalışmalarımızda bir kursiyer. Havva teyze önce 'Ben yapamam zorlanırım.' dedi ama şimdi çok rahat, severek yapıyor. Dinlendiğini, psikolojik sorunlarını aklından, kafasından attığını, çok daha mutlu olduğunu söyledikçe biz daha mutlu oluyoruz."
Havva Çakmak da küçüklüğünden beri kanaviçe dokumacılığına ilgisi olduğunu ve komşusunda gördüğü örneği göstermek için gittiği SAKEM'de çarpana ile tanıştığını aktardı.
Çakmak, şunları söyledi:
"Ben 'Yapamam hocam.' dedikçe 'Sende o göz var yaparsın.' dedi bana. Bir akşam kartları karıştırdım, devam edemedim, uğraştım yapamadım. En sonunda kartları yere çarptım. 'Zaten adı da çarpana.' dedim, sonra hocama gittim. 'Yapabiliyor musun?' dedi, 'Kartları çarptım yere, bütün ipler çıktı.' dedim. Hemen ipleri geçirdi ve başlangıcı yaptı, o günden bugüne 'İyi ki çarpmışım.' dedim, sonra öğrendim. Şimdi devamlı dokuyabiliyorum. Hangi örnek olursa olsun yapıyorum, yapmaya da devam edeceğim."
Havva Çakmak, 60 yıl önce köylerde gördüğü bu örgüyü şimdi kendisinin yaptığını kaydederek, konuşmasını şöyle sürdürdü:,
"İlk başlarda zorlanmıştım, şimdi zorlanmıyorum. Kartlarımı çevirmesini öğrendim. Devam ettirmek istiyorum, başka örnekten el emeği yapmak istiyorum. 'Ben yaşlıyım, oraya, buraya yakışmam, gidemem.' demesinler. Hem vakitlerini değerlendirirler. Ellerine, kollarına, ayaklarına varıncaya kadar her türlü faydası olan bir uğraşı. Şu anda beden gücü olarak biraz zayıfım ama gönül itibarıyla 15 yaşına girdim Allah'ın izniyle."
