İstanbul’un en kalabalık semtlerinden biri olan Zeytinburnu’ndayız. Türkçe seslerin azaldığı Farsça, Peştüce ve Özbekçe konuşulan sokakların içerisinde göçmen Afganlar’a rastlamak mümkün. Üstelik onlar ülkelerinden İstanbul’a gelirken kendi kültürlerini de Zeytinburnu’na taşımışlar. Konuştukları diller, giyim tarzları, alışkanlıklarının yanı sıra yiyip içtikleri lezzetlerle de artık aramızdalar. Öyle ki bazı dükkânların içerisinde Türkçe bilen yok, tabelalar da hep Farsça. Biz de ‘Bu kültürün mutfağında neler var?’ diyerek kendimizi Zeytinburnu sokaklarında dolaşırken bulduk.
Özbek pilavı ve mantısı, Afgan kebabı, bolani ve sambosa gibi Afgan mutfağının vazgeçilmez lezzetlerinin kolayca bulunabileceği Vatan Restorant, Zeytinburnu’nda hizmet veren en bilindik Afgan lokantası. Mekânda sipariş vermeden önce yeşil çay olarak bilinen kök çay ikram ediliyor. İşletmecileri 2 kuşaktır Türkiye’de yaşıyor. Babürşah Hatunoğlu, akrabalarıyla birlikte hemşerilerine kendi mutfak kültürlerini unutturmamaya çalışıyor. Hatunoğlu, “Burayı 2 sene önce açtık. Açtığımız zaman Zeytinburnu’nda sadece bir Afgan restoranı vardı ama şimdi sayıları ona kadar çıktı. Çünkü Avrupa’ya göç ederken Türkiye köprü konumunda. Fakat buraya geldikten sonra Avrupa’ya gitmek istemeyenler Zeytinburnu’nda kalıyor. Biz de bu bölgede çoğunluk olduğumuz için burada kendi kültürümüzle alakalı bir iş yapmak istedik” diyor. Burası sadece yemekleriyle kültürünü tanıtan bir yer değil. Farsça ve Özbekçe ezgiler eşliğinde Afganlar vatan hasretini gideriyor. Türklerin de ara sıra uğradığını ve en çok Özbek pilavını tükettiği mekanda 2 ila 20 lira arasında değişen fiyatlarla Afgan yemeklerini yiyebilirsiniz.
Afganistan’da her sokakta rastlanan Şiryak adlı dondurmayı Zeytinburnu’ndabulmak mümkün. Bu meşhur dondurmayı yapan dükkânlardan biri de Kunduz Dört Mevsim Meyve Suyu ve Dondurma dükkanı. Vatan Restorant’ın 200 metre yukarısında konumlanan bu dükkânda sadece dondurma ve süt aromalı bir içecek yapılıyor. Hurma, muz, badem, yumurta sarısı ve sütten oluşan enerji deposu meşhur içeceklerinin de yapıldığı bu dükkânı Afganistan’dan Türkiye’ye iki yıl önce gelen Esadullah Kızılırmak işletiyor. 11 kardeş olan Kızılırmak, “Kardeşlerimin bir kısmı bana burada yardımcı olurken bir kısmıysa babamla birlikte tekstil işi yapıyor. 12 yıl boyunca dondurma yapmış olan Afgan ustamız bize burada yardımcı oluyor. Şiryak yapımını gören Afganlar sürekli mekânı ziyaret ediyor” şeklinde konuşuyor. Şiryağın topunun bir lira olduğu mekânda süt aromalı içecek ise 10 lira.
Vatan Restorant’ta tadına baktığımız lezzetli ekmeğin nerede satıldığını merak ettik. Lokanta sahibi bu ekmekleri pişiren birkaç fırın olduğunu söyleyince Afgan Pide Fırını’nı bulduk. Mis gibi ekmek kokan fırında un, su, tuz ve mayanın harmanlanmasıyla ortaya çıkan hamura uzun ve yuvarlak şekiller veriliyor. Bu ekmekler Türk fırınlarındaki gibi değil de Anadolu’da hala kullanılan tandır usulüyle pişiyor. Fırında diğer Afgan işletmelerinin aksine Türk müşterilerle de karşılaştık. Ekmeklerinin Türkler tarafından çok sevildiğini belirten işletme sahibi Tamim Ghorob, 4 sene önce ailesini alıp Türkiye’ye gelmiş. 3 sene önce de fırını açtığını belirten Ghorob, “Türkiye bizlere rahat yaşama imkânı sundu. Burası artık benim vatanım” diyor. bu fırında tanesi bir lira olan ekmeklerden günde bin tane satılıyor.
