Latin Amerika eskiden beri göçmenlere çok açık bir kıta. Suriyeli, Lübnanlı, Filistinli, Dürzi, Yahudi, İtalyan, İspanyol ve diğer bir çok milletten insanların kendilerine yeni ev edindikleri bir bölge olan Latin Amerika artık Afganlar için de yeni bir ev, yeni bir ülke. Brezilya yaklaşık 8 milyon Lübnan kökenli nüfusa sahip, Peru'daki Arap kökenlilerin çoğunluğu Filistinli. Panama ve Kolombiya'nın kuzeyinde yaşayan Arap kökenlilerin çoğu Lübnan kökenli, çok az bir kısmı da Suriyeli. Venezuela'da Suriye kökenli insanların sayısı diğerlerine göre önde olmasına rağmen, Caracas aynı zamanda Filistin, Lübnan ve diğer Arap ülkelerinden insanların da kendilerine yeni bir dünya kurdukları bir şehir. Son dönemde kıtada Mısırlı, Tunuslu ve Cezayirli insanlarla da karşılaşmak artık gayet normal. Bunların sayısı çok olmasa da Ortadoğu'dan kıtaya yönelik yeni trendin bu ülkelerden olduğunu net bir şekilde görmek mümkün.
Latin Amerika'da ayrıca son dönemde artan bir Türk nüfusundan bahsedilebilir. İnternet üzerinden tanışma sonrası evlilikler, iş kurma hayalleri ve bir kısmı da dil öğrenme ve macera sevdalısı kişilerden oluşan bu yeni kitle, kıtada hala varlığının hissettirmese de Türkiye'nin son yıllarda Latin Amerika açılımına ağırlık vermesiyle beraber artık bu kitle de yavaş yavaş öne çıkmaya başladı. Sokakta gezerken Kolombiya'nın en ücra köşelerinden birisinde İngilizce öğretmenliği yapan insanlarla tesadüfen karşılaşmak mümkün olduğu gibi, Avrupa'da tanıştığı Latin eşiyle evlenip kıtaya gelen insanlarla da karşılaşmak mümkün.
Kıtaya son gelen Müslüman varlığı Afgan nüfus. Yaklaşık 15-20 yıl önce çok farklı yollardan kıtaya gelmeye çalışan Afganlar daha çok beraber yaşayıp, ailevi ve toplumsal kültürlerini kaybetmemeye çalışıyorlar. Afgan nüfusun en çok yaşadığı yer kıtada Ekvador'un başkenti Kito.
Ekvador'un başkenti Kito 2850 metre yükseklik ile dünyanın en yüksek başkenti. Yaklaşık 3 milyon nüfusu ile dikdörtgen şeklinde dağlar arasında uzanan bu şehir insana Mardin'i hatırlatıyor. Geceleri gerdanlık gündüzleri ise hava durumuna göre tam bir seyranlık mekan. Ama burası bunun ötesinde aynı zamanda yaklaşık 300 civarında Afganistanlının yaklaşık 15 yıldan fazladır yaşadığı bir şehir. Ülkedeki Afganlar, artık Ekvador toplumunun bir parçası olmuş durumdalar. Yerel evlilikler, çocuklar derken artık Ekvador'da kalıcı bir Afgan varlığı var.
En son Kito ziyaretim sırasında sürpriz bir davetle Afganların her pazar toplandığı aile pikniğine davet edildim. Eskiden Afganistan ordusunda görev yapan 86 yaşındaki Afgan bir amcadan tutun da üç yaşındaki çocuklara kadar herkesin olduğu bir topluluk bu. Kendi kültürlerini ayakta tutmak için ellerinden geleni yapmaya çalışan, güçlü Latin kültürü karşısında direnç göstermeye çalışan bir topluluk.
Şu ana kadar kıtadaki diğer topluluklara göre bu konuda kısmen başarılı olduklarını net bir şekilde söyleyebilirim. Kendi ülkelerine dönmeye yönelik bir plan yap(a)mıyorlar artık. Ekvador'da kalıcı olmanın, orada gettolaşmadan bir sosyal varlık olarak Afgan kültürünü ve dini inanışlarını devam ettirmenin zor olduğunun farkındalar. Özellikle yerel evlilikler dolayısıyla yeni nesli nasıl yetiştirecekleri meselesi konuşmalarında en çok öne çıkan öğelerden bir tanesiydi. Türkiye'den bir misafirleri olunca ister istemez Türk-Afgan dostluğundan İslam dünyasındaki sorunlara kadar çok geniş bir yelpazede sohbet ortamı oluştu. Türk Hava Yolları'nın artık İstanbul-Bogota (Kolombiya) hattını açmasından son derece memnunlar. Önceleri Afganistan'a çoğu zaman Brezilya üzerinden yine THY ile gittiklerini fakat artık Brezilya'nın transit vizesi istemesi dolayısıyla Brezilya opsiyonuna çok sıcak bakmadıkları bilgisini paylaştılar. Bütün amaçları en kısa yolda İstanbul'a uçabilmek ve oradan Afganistan'a rahat uçacaklarından son derece eminler. Özellikle Türkiye'nin transit vize konusunda kolaylık göstermesi bu tercihlerindeki en önemli sebeplerden bir tanesi.
Önümüzdeki dönemde kıtadaki bu Afgan varlığı ile yakından ilgilenme meselesi yine Türkiye'ye düşüyor. İranlılar örneğin Ekvador'da varlık göstermek için Afgan varlığını kullanmışlar onların desteğini almışlar fakat sonrasında İranlılar çoğu yerde olduğu gibi kendi yönüne gitmiş, artık Afganları neredeyse aramaz olmuşlar. Türkiye'den çok çok büyük bir beklentileri yok, ama Erdoğan liderliğindeki Türkiye'ye yönelik çok ciddi bir sempatileri var. Türkiye'nin başarısından gurur duyuyorlar. 86 yasındaki amca kendisinin elini öpünce duygusal olarak dayanamadı ve ağlamaya başladı. Hiç İspanyolca bilmeyen bu amca belki de hayatının son dönemlerini çok uzaklarda Ekvador'da geçireceğini hayal bile etmemişti, ama Afganistan'da yaşanan savaş ve diğer sorunlar bu yaşlı amcayı ülkesine hasret bir şekilde yaşamaya mahkum etti. Son dönemde İslam dünyasındaki savaş ve krizler ciddi şekilde Müslüman nüfusu yerinden ediyor, göçebe kılıyor, yeni şartlarda hayat kurmaya zorluyor. Türkiye olarak bildiğimiz İslam dünyası dışında bu insanlarla da yakından ilgilenmemiz ve onlara destek vermemiz gerektiği artık yavaş yavaş yeni bir öncelik haline gelmeli.
