|

Atatürk’ün naaşı kalkmadan heykelini bahçeden kaldırdılar

Hilal İşçi Yiğit’in kaleme aldığı “İnönü Döneminde Atatürk İmajı’’ kitabı İnönü döneminde Atatürk’e uygulanan yasaklara değiniyor. Kitaptaki bilgilere göre Atatürk’ün naaşı kalkmadan Dolmabahçe’deki heykelini kaldırdılar. Cenazeyi defnettikten sonra da üzerinde Atatürk’ün resmi olan paraları piyasadan topladılar.

Yeni Şafak
04:00 - 19/05/2015 Salı
Güncelleme: 19:10 - 18/05/2015 Pazartesi
Yeni Şafak
MUSTAFA UÇAR ALTUNTAŞ


Atatürk'ün ölümünün ardından on bir cumhurbaşkanı, onlarca başbakan başa geçti. Başa geçenlerin bir kısmına Atatürk düşmanı, bir kısmına rejim düşmanı denildi. Ancak belki de Atatürk'ün aziz hatırasına kimse İsmet İnönü ve tek parti dönemi CHP'si kadar zarar vermemiştir. Hilal İşçi Yiğit tarafından hazırlanan ve geçtiğimiz günlerde Yeditepe Yayınevi tarafından basılan “İnönü Döneminde Atatürk İmajı” isimli kitap İsmet İnönü döneminde Atatürk'ün heykellerinin kaldırılmasından, paralar üzerine İsmet İnönü'nün resimlerinin basılmasına kadar birçok olaya ışık tutuyor.



BANKNOTLARDA İNÖNÜ DEVRİ


İsmet İnönü'nün Cumhurbaşkanlığı görevini yürüttüğü ve CHP'nin tek parti olarak iktidarda kaldığı yıllar Cumhuriyet tarihinin oldukça ilginç olaylarına sahne olmuştur. Ancak bunlar arasında belki de en önemlisi Cumhuriyetin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün hatırasına karşı yürütülen politikadır. Atatürk'ün vefatının ardından Cumhurbaşkanı olan İsmet İnönü ilk iş olarak yasada yer alan boşluğu kullanarak kağıt banknotların üzerine kendi resminin basılmasına karar verdirmiştir.


1926 yılında çıkarılan yasada “50, 100, 500, 1000 liralık banknotlarda Reis-i Cumhur hazretlerinin resmi bulunacaktır” şeklinde bir hüküm yer almıştı. 1938 yılına kadar Atatürk'ün resmiyle çıkan banknotlar onun ölümünün ardından da bir süre aynı şekilde çıkmıştır. İnönü bu uygulamayı 1926'da yapılan düzenlemeyi kullanarak yapmıştır. Kendi resmini taşıyan paralar basıldıktan sonra da Atatürk'ün resmi olan paralar piyasadan toplatılmış ve 1940'lı yıllarda bunlar imha edilmiştir. Böylece İnönü kendisinin devrinin başladığını herkese duyurmuş oluyordu.



Tarihimizin saklı kalan bir gerçeği de İnönü döneminde Atatürk heykellerinin kaldırılması olmuştur. İsmet İnönü başa geldiğinde yaptığı ilk icraatlardan birisi de Dolmabahçe Sarayı'nda bulunan Atatürk heykelini kaldırmak olmuştur. Atatürk'ün ölümünden 8 gün sonra Dolmabahçe Sarayı'ndaki heykeli hamallarca taşınarak kaldırılmıştır.Bu işlem için devlet 25 lira 80 kuruş ödeme yapmıştır. Atatürk'ün naaşı kaldırılmadan heykelinin Dolmabahçe Sarayı'ndan kaldırılması ise Atasını son kez ziyarete gelen İstanbullular arasında büyük üzüntüye sebep olmuştur.



ATATÜRK'E HARAKET İÇEREN KİTAP DAĞITILDI


1950'li yıllarda CHP'nin Antalya milletvekili Niyazi Aksu'nun CHP kongresinde ücretsiz dağıttığı bir kitapta Atatürk için “içki masasında emir veren, içki alemleri yapan biri” olarak tanımlama yapılırken, İnönü için ise yüceltici sıfatlar kullanılmıştır. Olayın basın tarafından duyulması üzerine İsmet İnönü ve CHP ağır tenkitlere uğramıştır.



Atatürk'ün ölümünden kısa bir süre sonra Atatürk'ün banknotlardaki resimlerinin ve devlet dairelerinde asılı olan fotoğraflarının kaldırılması üzerine halkta başlayan hoşnutsuzluk zamanla yerini mitinglere bıraktı. Atatürk'ün resimlerinin kaldırılıp yerine İnönü'nün resimlerinin koyulması üzerine İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyeleri ve öğrencileri Bursa'da bir miting düzenlemeye karar vermiştir. Yapılan mitinge on binlerce kişi katılmıştır. Mitinge gelen Bursa Valisi'ne katılımından ötürü rozet verilmiştir. Ancak vali mitinge katılımından ötürü Kayseri'ye sürülmüştür.



ATATÜRK'ÜN ÖLÜMÜNÜ ANMA


Atatürk'ün ölümünün beşinci yılında basılan Cumhuriyet Gazetesi ise Atatürk'ü yad etmek şöyle dursun: Beşinci Mes'ud Yıl manşetiyle okuyucularıyla buluşmuştur. İnönü döneminden övgüyle bahseden gazetenin kenarında ise Atatürk'ün ölüm yıldönümü olduğu okuyuculara aktarılmıştır.








#Hilal İşçi Yiğit
#İnönü Döneminde Atatürk İmajı
#Yeditepe Yayınevi
9 yıl önce