Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erhan Afyoncu buradaki konuşmasında, "enderun" ifadesinin sihirli fakat çok bilinmeyen bir kelime olduğunu söyledi.
Enderunun Osmanlı'nın güçlü bir devlet haline gelmesindeki katkısının altını çizen Afyoncu, Roma'yla birlikte dünya tarihindeki gelmiş geçmiş en güçlü iki devletten biri olan Osmanlı'nın devletleşme süreci hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Osmanlı'da padişah hariç bütün devlet görevlilerinde liyakatin esas alındığına vurgu yapan Afyoncu, yabancı bilim adamlarının Osmanlı'nın insan yetiştirme sistemine yaptıkları övgülerden bahsetti.
Enderuna kabul edilecek devşirmelerin seçimi hakkında da bilgiler veren Afyoncu, şöyle devam etti:
"Genelde Balkanlar'daki Hristiyan reayanın çocukları alınırdı. Devşirme sürücüsü gittiği zaman ailelerden bir kısmı çocuklarını gönüllü olarak verirdi. Sokullu Mehmet Paşa'yı ailesi vermek istememişti. Devşirme sürücüsü, ailesine 'Sizin sakladığınız bu çocuk, dünyanın en kuvvetli ikinci adamı olacak' demiştir. Aileyi ikna ederek onu almıştır. Genelde devşirmelerin ufak yaşlarda alındığını zannederiz. 1603-1604'te toplanan devşirmelerin kayıtlarında 2 bin 600 kişinin toplandığını görüyoruz. 6 yaşında 1, 10 yaşında 1, 11 yaşında 6 kişi; geri kalanı ise 15 yaşın üzerindedir."
Afyoncu, enderunun "iç" anlamına geldiğini anlatarak, "Padişahın yanında olan ahaliye 'enderun ahalisi' denir. Bunlar, 7 koğuştan oluşan bir sisteme sahiptir, en üstte 'has oda' vardır. Enderunda bulunan 300-350 kişinin tek amacı, padişaha hizmet etmektir. Burada, devletin merkezinde padişah var. Bu kişiler, bir taraftan eğitim alırken diğer taraftan padişaha hizmet ediyor. Kendi kabiliyetlerine göre odadan odaya yükseliyorlar. 40 kişiden oluşan 'has oda', padişahın yattığı odadır. Aynı zamanda burası, kutsal emanetlerin muhafaza edildiği odadır. Bu yüzden burada bulunmak çok önemlidir. Birçok devlet adamı buradan çıkmıştır" diye konuştu.
Osmanlı enderunundaki eğitim konusuna da değinen Afyoncu, şunları kaydetti:
"Buraya gelenlere Türkçe'den sonra Kur'an-ı Kerim eğitimi veriliyordu. Burada sesi güzel olanlar, özel olarak eğitilirdi. Bunun yanı sıra ilme meraklı olanlar, farklı bir eğitim alırdı. Bundan sonra klasik Arapça gramer kitaplarını, Peygamber Efendimiz'in hayatıyla ilgili kaynakları ve hadis kitaplarını okurlardı. Bir taraftan yoğun bir dini eğitim verilirken, yeteneği olanlar özellikle Farsça'da şair olarak yetiştirilirdi."
İstanbul Enderun Eğitim ve Kültür Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Ahmet Emre Bilgili ise kurdukları vakfın kültür hayatına hayırlı işler yapmasını temenni ederek, konferansların enderunun kalbinde yapılmaya devam edeceğini söyledi.
Çalışmalarında enderun camiasına sahip çıkacaklarını dile getiren Bilgili, vakfın tarihten yenilikler getireceğini ifade etti.
Bilgili, bugünün sorunlarının maarif ve kültür eksikliğinden kaynaklandığını belirterek, "Vakfımızı bu eksikliği gidermek için kurduk. 3 yıl önce bir arkadaş grubuyla yola çıkarak önce bir sivil platform oluşturduk. Bunu zamanla güçlü bir kurum haline getirmemiz gerekti. Yaklaşık 1 ay önce tüzel bir kimlik kazandık, geleceğe dönük düşüncelerimiz var ve bunları adım adım gerçekleştirmeyi istiyoruz" diye konuştu.
Konferansa İstanbul Valisi Vasip Şahin de katıldı.
