İstanbul'un 100 Mizah Dergisi
ASLI GÜL
Mizah insanları birbirlerini yakınlaştırır ve gülmek bulaşıcıdır. Sosyal medyada yapılan gülme deneylerini siz de izlemişsinizdir. Hatta ekrandan izlerken bile kendizi o insanlara yakın hissedersiniz. Mizah dergileri uzun yolculukların vazgeçilmez azığıdır mesela. Sizi yol boyunca gülümsetirler. Bu dergiler aylarca saklanır, esprileri, şakaları hiç eskimez çünkü. Dergilerin bu özelliğini keşfeden Merve Ünver, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür AŞ yayınlarına ‘İstanbul’un 100 Mizah Dergisi’ni hazırladı. Kitap, Diyojen’den Latife’ye, Kahkaha’dan Yuha’ya Türk mizah tarihinin 100 dergisiyle 90 yılını gözler önüne seriyor.
MİZAHIN GÜCÜ
Kitabı incelediğimizde bu mizah dergilerinin Tanzimat’tan günümüze hem dünya mizahını taklit ederek hem de toplumsal şartların etkisiyle bir takım dönüşümler geçirdiğini görüyoruz. Mizah alanındaki ilk yayın Arif Arifaki’nin 1867’de çıkardığı ‘İstanbul’ isimli dergi. Bu dergiye 1870 yılında Terakki gazetesinin aynı adla yayınladığı dergi ekleniyor. Derken Diyojen aynı yıl yayına başlıyor. Harf devrimiyle birlikte Latin harflerinin hayatımıza girmesi haliyle mizah dergilerini de etkiliyor. II. Dünya Savaşı yıllarında ise mizah tırmanıyor. Bunun nedeni mizahın bir savaş propagandası olarak kullanılması. Buradan mizahın gücünün yadsınmaması gerektiğini öğreniyoruz
HER AY BİR DAMA
Dergilerin içerikleri hakkında biraz bilgi vermek gerekirse kısa kısa bahsedelim: 1974’te yayın hayatına başlayan Lâtife, Tanzimat’ın en önemli karikatüristlerinden Tınghır’ı sayfalarında ağırlıyor. Karikatürlerin artık renkli basıldığı dönemde mizah basını da gelişiyor. Kahkaha, Ali Bey’in Basiret’e muhalif olan seslere cevap vermek için çıkardığı bir dergi. En büyük yeniliklerden birini yapmış: dergide her sayıda bir dama oyunu yayımlamış. Mehmet Tevfik, 162 sayı çıkardığı Çaylak gazetesinden sonra, Çaylak Tevfik olarak anılmaya başlıyor. Zamanının ötesinde esprileriyle, bol karikatürüyle Türk mizah tarihinin yapıtaşlarından oluyor. Musavver Papağan, Türk mizah basınında hem 2 sayfalık büyük boy, hem de tamamı renkli karikatür yayımlayan ilk gazete özelliğini taşıyor.
EŞEK’İN SON NESLİ
Zamanla 56 sayfalık dev bir dergiye dönüşen Musavver Şahika, mizahın resmen kitabını yazmıştır. İlk sayısıyla son sayısı arasında sayfa sayısı, yazıların içeriği, karikatürler bakımından çok büyük farklar vardır. Baha Tevfik’in Türk mizahına kazandırdığı en aykırı ve en mizahi yayın Eşek’tir. Eşek, Baha Tevfik’in bile beklemediği bir başarı yakalar. Ardından onlarca mizah dergisine de model olacaktır. Baha Tevfik’in direnişinin son durağı Yuha, Eşek’in son neslidir. Ardından Eşek tipi nadiren de olsa kendini gösterir, fakat Baha Tevfik’in ortaya çıkardığı Eşek, Yuha ile sonlanır.
- Kitabın künyesi:
- İstanbul’un 100 Mizah Dergisi
- Hazırlayan: Merve Ünver
- İBB Kültür AŞ
- 2017
- 170 sayfa
#İstanbul’un 100 Mizah Dergisi
#İBB Kültür AŞ
#Merve Ünver
7 лет назад
