Din adamları ve seyyahlar başta olmak üzere arkeolog, tüccar, casus, gazeteci, bilim adamı, asker, sanatçılar tarafından çeşitli sebeplerle ziyaret edilen İstanbul'un giriş çıkış kayıtları, Kültür A.Ş. Yayınları arasından çıkan “İstanbul'un 100 Misafiri” adlı çalışmayla bir araya getirildi. Asım Fahri'nin yayına hazırladığı çalışma, 12. yüzyıldan başlıyor. 800 yıllık süreçte şehirden yolu geçen kişilerin ticaret ve sanatın yanı sıra eğitim, mimari gibi çeşitli alanlarda da öncülük ettiklerini görüyoruz.
“İstanbul'un Yüzleri” adlı serinin 56. kitabı olan eserin ilk misafiri Fransız din adamı ve tarihçi Odo de Deuil, 1147 yılında Haçlı Ordusu'yla geldiği Bizans toprağı İstanbul'da kral sekreterliği yapar. Toplum analizi yapıp çevre izlenimlerini dile getirir ve şunu söyler: “Haçlıların yapacağı olası bir saldırıya karşı surlar dayanamaz.” Tudelalı Benjamin ise İbranice kaleme aldığı on yıllık seyahatini, 1543'te İstanbul'daki bir Yahudi matbaasında bastırır. Yayınlanan ilk kitaplardan olan 'Seferha'da, Yahudiler'in ekonomik durumu, sosyal yapısından bahsedilir ve 500 Karay, 2 bin Rabbani Yahudi ailenin varolduğu söylenir.
Cesur yolculuklarıyla tanınan İbn Battuta, Galata ile Ayasofya'yı geziyor ve çoğunluğu kadın olan çarşı esnafından bahsederken, şehrin adının saraydakilerce “Astanbol” olarak söylendiğinin bilgisini de veriyor. Alman asker J. Schiltberger şehre Rumlar'ın “İstamboli”, Türkler'in “Stampol” dediğini kaydeder. Ruy G. de Clavijo ise Cenevizliler'in “Stambuli” olarak ifade ettiğini söylüyor.
Venedikli tacir Badoer, 1430'ların İstanbul'unda Türk tüccarların balmumu ve deri piyasasına hakim olduğunu ifade eder. Bunlara ek olarak kuru üzüm, ipek, yün ve keten ticareti yapanlar olduğu da notlarında geçer. İtalyan G. M. Angiolello, 1570 yılında esir düşüp saray hizmetine alınır ve fetih sonrası durumu anlatan ilk eser olan “Türk Tarihi” adlı eseri kaleme alır. İstanbul, Polonya'dan Norveç'e, İskoçya'dan Lübnan'a kadar geniş coğrafyadan konuk kabul eder. Kont, amiral, imparator, general gibi devlet adamlarının yanı sıra Jean-Baptiste Hilair, A. Ignace Melling, Thomas Allom gibi ressamlar; Gerard de Nerval, Gustave Flaubert, Mark Twain, Herman Melville, Sir Arthur Conan Doyle gibi yazarlar da İstanbul'da ağırlanır.
Şehrin büyüklüğü, zenginliği ve karma yapısı 100 misafirimizin dikkatini çeken başat ortak unsurlar. Kitaptaki en genç misafir, 1899 doğumlu Jorge Luis Borges. Bilinçli yapılan bu tercih, belirli bir dönemin tarih okuması olarak incelenmeyi bekliyor.
