Ramazan ayı beden ve ruh sağlığına kavuşma ve bazı kötü alışkanlıkları engellediği için 'eşi bulunmaz' bir süreçti. Bazen iftarda ve bazen de bayramda karbonhidrat tüketimi açısından aşırıya kaçmak yaşadığımız bu eşi bulunmaz süreçte beden ve ruh sağlığını korumak için yaptığımız tüm emekleri bazen ziyan edebiliyor. Bakırköy Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Klinik Şefi Prof. Dr. Ahmet Akgül'ün bilimsel veriler ışığında oruç ve Ramazan ile ilgili söylediklerini dikkate almak da fayda var:
“Sigara içilmemesi, alkollü içeceklerden uzak durulması (damar tıkayıcı kolesterolü yükseltir), yemede ölçülü olunması (böylece çok kilo almaz, damar tıkanma ve kalp krizi riski azalır), insanlara iyilik yapmak ve ibadet etmenin ruhun sağlığı üzerinde inanılmaz olumlu etkileri bulunuyor. Ruhun sağlığı demek, gereksiz stress hormonlarının salınımının azalması ve kalp ve damarlarının yıpranmaması demek. Yani Ramazan 'sağlıklı' bireyde sayısız yararı olduğu için farz kılındı.”
Bayramda ikram edilen şeker, çikolata ve hamur işlerinin kan şekerini hızla yükselttiğini söyleyen Prof. Dr. Ahmet Akgül'ün bayram önerileri ise şöyle:
“Börek, baklava vb. gıdalar kan şekerini hızla yükselten, enerji içeriği yüksek gıdalardır. Bayramda tatlı tüketimi çok isteniyorsa hamurlu, şerbetli tatlılar yerine sütlü tatlılar olmalı ve porsiyonlar küçük tutulmalıdır. Şerbetler yerine ise taze sıkılmış meyve suyu, az şekerli limonata, ayran vb. içecekler sunulmalıdır.”
Sevilen ve genellikle tercih edilen baklavanın, katmer, lokma ve burma gibi şerbetli tatlıların çok küçük sayılabilecek porsiyonlarında dahi yüksek kaloriler olduğu unutulmamalıdır. 1 dilim baklavada çeşidine göre değişmekle beraber yaklaşık 100 kalori olması gibi.
Bayramlarda ikramlar esnasında ısrar etmek de gelenekselleşmiş sanki. Prof. Dr. Ahmet Akgül konuya dikkat çekiyor: "Kişi kontrollü davranmalı, küçük porsiyonlar halinde toplam miktar yüksek olmayacak şekilde beslenmelidir." Peki bayramda ikrama hayır diyemedik, ya da misafir olarak çok ısrarcı olduk. Bu tabloyu da Prof. Dr. Akgül şöyle çiziyor: “Ani kan şekeri yükselmeleri damardaki koruyucu mekanizmalarda bozulmalara, mevcut tıkayıcı plakların ilerlemesine, vücutta insülin direnci gelişmesine, devam eden kısır döngü ile pankreas tahribatı veya yorgunluğuna yol açarak şeker hastalığı gelişimine yol açabilir.”
Son yıllarda oruç tutmanın beden üzerine etkileri konusunda yapılan çalışmalar bulunuyor. Prof. Dr. Ahmet Akgül, “Uzun süreli açlık sonrası sağlıklı gençlerde adiponektin gibi kilo vermeye ve şeker metabolizması üzerine olumlu etkileri olan maddeleri artırdığı gösterildiğine” vurgu yapıyor ve devam ediyor: “Sağlıklı yetişkinlerde yapılan bir diğer çalışma da orucun kilo kaybı, kan yağları ve şeker değerleri üzerine olumlu etkileri olduğunu gösterdi. Tam tersine kalp hastaları, diyaliz hastaları, kronik ilaç kullanımı gerektiren hasta gruplarındaki çalışmalarda ise ölümlerin arttığı görülebilir."
Fazla şeker tüketimi sonrası gelişen tokluk kan şeker yükselmeleri ile kalp- damar hastalığı ilişkisinin çok net olduğuna vurgu yapan Prof. Dr. Ahmet Akgül devam ediyor:
“Aynı şekilde doymuş yağlardan zengin beslenme ile hem alınan kalori fazlalığına bağlı obezite, hemde iyi huylu kolesterolde düşme, kötü huylu kolesterolde ve kan yağları değerlerinde yükselme olduğu, bunların hem damar tıkanıklığına yol açtıkları hem de mevcut tıkanıklıkları ilerlettikleri gösterilmiştir. Ayrıca günümüzde tükettiğimiz gıdaların içinde hem yüksek şeker hemde yüksek yağ oranları olabileceği unutulmamalıdır.”
