|

Rusya’nın ikinci gücü: Savunma sanayii

Yeni Şafak
06:00 - 4/01/2016 Pazartesi
Güncelleme: 02:42 - 4/01/2016 Pazartesi
Yeni Şafak
İLLUSTRASYON: CEMİLE AĞAÇ YILDIRIM
İLLUSTRASYON: CEMİLE AĞAÇ YILDIRIM
-ELNUR İSMAYİLOV

BILGESAM


Sovyetler Birliği'nin çöküşünün ardından iflas etmiş Rus savunma sanayisi, 1990'ların sonunda tekrar toparlanmaya başlamıştır. 1994 ve 1998 yılında Rusya'nın silah ihracatı feci bir düşüş dönemi yaşamış ve sırasıyla 1,87 ve 2,76 milyar dolar olmuştur. 76 milyar dolarlık silah ihracatı olan ABD'ye kıyasla 1994 ve 1998 yılları arasındaki Rus silah ihracatı toplamda 18 milyar dolar olmuştur. 1998 yılında 59 devlete silah ihraç eden Rusya'nın küresel silah ticaret pazarındaki payı ise sadece %3 idi. Tüm bunlar iki kutuplu dünya düzeni sonrasındaki küresel değişiklikler; Rusya'nın yaşadığı ekonomik durum; Soğuk Savaş döneminde Sovyetlerin kontrolünde bulunan Varşova Paktı'nın dağılması ve Afrika, Asya ve Orta Doğu gibi bölgelerde bulunan pazarların kaybedilmesi ile açıklanabilir.



2010-2014 DÖNEMİNDE ZİRVE YAPTI

1999 yılından başlayarak Rusya'da savunma sanayisi yeni bir gelişme dönemi yaşamış; 1999-2003 yılları arasında Rusya ABD'den sonra ikinci en büyük silah ihracatçısı konumuna gelmiştir. Silah ticareti 36 milyar dolara ulaşmış ve dünya silah ihracatında payı %26 olmuştur. Günümüzde Rusya yine büyük silah ihracatçısı ülkelerden biridir ve Soğuk Savaş yıllarında olduğu gibi ABD ile rekabet etmektedir. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü'ne (SIPRI) göre, 2010-2014 yıllarında Rusya'nın konvansiyonel silahların ihraç edilmesindeki payı %27'le ikinci en büyük tedarikçi konumuna gelmiştir. 2014 yılında Rusya'nın silah ihracatı 15 milyar dolara ulaşmış ve toplam ihracattaki sipariş portföyü yaklaşık 50 milyar dolar olmuştur. Füzeler ve uçaklar Rusya'nın ihraç ettiği önemli askeri ürünlerdir. Rus silah sanayisinin diğer önemli ihracatı ise gemiler ve denizaltılardır.



EN BÜYÜK PAZARLARI: ÇİN VE HİNDİSTAN

Çin (2,3 milyar dolar) ve Hindistan (1,7 milyar dolar) Rusya'nın silah ticaret pazarının üçte ikilik kısmını paylaşmaktadır. Üçüncü ise Rusya savunma sanayisinin %15-20'lik kısmını kapsayan Ortadoğu ülkeleridir. Rusya'nın Latin Amerika'daki önemli silah ticareti partneri Venezuella'dır. Afrika kıtası da Rusya'nın silah ihracatı politikasında önemli yer almaktadır. Cezayir de bölgede Rusya'dan en fazla silah ithal eden ülkelerden biridir.



DEV ŞİRKET: ROSTEC STATE CORPORATION

Vladimir Putin'in başbakan ve sonrasında cumhurbaşkanı olarak atanması Rusya'da ekonomik ve siyasi bir değişimin başlangıcı şeklinde görülmektedir. Rosoboronexport küresel silah pazarındaki liderlerden biri olarak bilinmektedir. Rostec State Corporation'nın bir parçası olan şirket, savunma sanayisinde tek aracı devlet birimidir ve Rusya'nın tüm savunma, çift kullanışlı ürün, teknoloji ve hizmet alanlarındaki ithalat ve ihracattan sorumludur. Rusya'nın toplam askeri ihracatının %80'den fazlası şirketin kontrolündedir. Şirket, Sovyet hükümetinin Mayıs 1953 kararına uygun olarak kurulan Dış Ticaret Bakanlığı bünyesindeki devlet silah ihracatçısı Genel Mühendislik Departmanı'nın yasal varisidir. 1990'lı yılların sonunda, Rusya'da savunma endüstrisi ürünlerinin ithalat ve ihracatından sorumlu olan iki aracı devlet şirketi-Rosvooruzenie ve Promexport, vardı. Fakat Vladimir Putin'in yayınladığı bir kararname ile devlete ait bu iki silah ihracatçısı şirket yeni bir şirket altında birleşmiş ve Kasım 2000'de Rosoboronexport kurulmuştur. Rosoboronexport Ocak 2007'den itibaren ise Rusya'nın tüm silah ihracatından sorumlu olmaktadır.


2014 yılında Rus askeri şirketlerinin satışı %20 oranında artarak 32 milyar dolara ulaşmış ve 11 Rus şirketi ilk 100 Küresel Savunma Şirketleri listesinde yer almıştır. Bu şirketler Almaz-Antey, United Aircraft Corporation, United Shipbuilding Corporation, Vertolety Rossii, High Precision Systems, United Engine Corporation, Tactical Missile Corporation, Sukhoi (UAC), KRET, Irkut, UMPO, Sevmash, RTI Systems, Uralvagonzavod ve Sozvezdie olmuştur.



YENİ RAKİPLER: FRANSA, GÜNEY KORE, TÜRKİYE

İran ve Çin'e S-300 ve S-400 füze savunma sistemleri satması Rusya için önemli bir gelişme sayılmaktadır. Ukrayna ile yaşanan kriz Rusya'nın bu ülkeye silah ihracatını büyük oranda etkilemektedir. Rusya'nın son yıllarda silah ihracatı konusunda kendisini geliştirmiş olmasına bakmayarak, uzun vadede kendine bir çok rakip çıkmasını da dikkatten kaçırmamak gerekmektedir. Fransa'nın savaş uçağı üretiminde yeni hamlesi ve Güney Kore'nin savunma sanayisini geliştirme stratejileri Rusya'ya yeni rakipler oluşturmaktadır. Fransa'nın Rafale savaş uçağını Mısır ve Katar'a ihracı Rusya'nın bu pazarları uzun vadede kaybedebileceği tehlikesini doğurmaktadır. İsrail ve Türkiye'nin savunma sanayilerini geliştirme ve yeni pazarlar oluşturması Rusya'nın istemediği bir gelişme sayılmalıdır.



#Savunma sanayii
#Rusya
#Sovyetler Birliği
8 yıl önce