Türkiye referanduma gidiyor, milyonlarca genci ilgilendiren '18 yaş' düzenlemesi tartışılıyor. Araştırmalar Avrupa ülkelerinde aynı uygulamanın yürürlükte olduğunu gözler önüne seriyor.
Cumhurbaşkanlığı sistemini getirecek olan yeni anayasa görüşmelerinin ivme kazandığı 2016'nın son aylarında yaşanan önemli gelişmelerle birlikte Türkiye 7'inci halk oylamasına doğru yeni bir sürece girdi. Halk oylamasına sunulacak olan 18 maddeden biri ise milyonlarca genci yakından ilgilendiriyor. Milletvekili seçilme yeterliliğinin yer aldığı madde 76'da değişikliğe gidilmesi söz konusu. Seçilme yaşının 25'ten 18'e indirildiği uygulama Avrupa başta olmak üzere birçok ülkede uygulanıyor.
AK Partili bakan ve milletvekillerine Aralık ayında anayasa çalışmalarını ana hatlarıyla anlatan Başbakan Binali Yıldırım, seçilme yaşını 18'e düşüreceklerini açıklamıştı. Bu teklif, MHP'yle yapılan görüşmeler sonrasında Meclis'te oylandı ve 341'le kabul edildi.
TBMM'den geçti
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin TBMM Anayasa Komisyonu'ndaki görüşmeler kapsamında 27 Aralık'ta seçilme yaşını 18'e indirilmesi öngören 3. madde kabul edildi.
- MADDE 76 (Mevcut Madde)
- B. Milletvekili seçilme yeterliliği
- MADDE 76. (Değişik: 13/10/2006-5551/1 md.) Yirmibeş yaşını dolduran her Türk milletvekili seçilebilir.
- (Değişik: 27/12/2002- 4777/1 md.) En az ilkokul mezunu olmayanlar, kısıtlılar, yükümlü olduğu askerlik hizmetini yapmamış olanlar, kamu hizmetinden yasaklılar, taksirli suçlar hariç toplam bir yıl veya daha fazla hapis ile ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanlar; zimmet, ihtilâs, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlarla, kaçakçılık, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma, terör eylemlerine katılma ve bu gibi eylemleri tahrik ve teşvik suçlarından biriyle hüküm giymiş olanlar, affa uğramış olsalar bile milletvekili seçilemezler.
- Hâkimler ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu üyeleri, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri ve Silahlı Kuvvetler mensupları, görevlerinden çekilmedikçe, aday olamazlar ve milletvekili seçilemezler.
- MADDE 76 (Değişecek Madde)
- B. Milletvekili seçilme yeterliliği
- MADDE 76. (Değişik: 13/10/2006-5551/1 md.) Onsekiz yaşını dolduran her Türk milletvekili seçilebilir.
- (Değişik: 27/12/2002- 4777/1 md.) En az ilkokul mezunu olmayanlar, kısıtlılar, askerlikle ilişiği olanlar, kamu hizmetinden yasaklılar, taksirli suçlar hariç toplam bir yıl veya daha fazla hapis ile ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanlar; zimmet, ihtilâs, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlarla, kaçakçılık, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma, terör eylemlerine katılma ve bu gibi eylemleri tahrik ve teşvik suçlarından biriyle hüküm giymiş olanlar, affa uğramış olsalar bile milletvekili seçilemezler.
- Hâkimler ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu üyeleri, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri ve Silahlı Kuvvetler mensupları, görevlerinden çekilmedikçe, aday olamazlar ve milletvekili seçilemezler.
'Hayır'cıların görmediği ülkeler
CHP'nin büyük tepkiyle karşıladığı 18 yaş düzenlemesinin dünyadaki örnekleri ise dikkati çekiyor. TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı, dünyanın 190 ülkesinde kapsamlı bir araştırmaya imza attı. 190 ülkenin bulunduğu araştırma sonucu hazırlanan raporda 51 ülkede seçilme yaşının 18 olduğu tespit edildi. Bu ülkelerin yüzde 73'ü ise Almanya, İngiltere, Portekiz, İsviçre, Fransa ve Belçika'nın olduğu Avrupa ülkeleri. Yaş sınırı araştırmasında 62 ülkede 21, 51 ülkede 18, iki ülkede ise 17 yaşlarının seçilme için uygulandığı biliniyor.
İşte milletvekili seçilme yaşı 18 olan 51 ülke:
Almanya, Andorra, Arnavutluk, Avusturya, Belçika, Belize, Bosna Hersek, Çin, Ekvator, Fiji, Finlandiya, Gine, Grenada, Guyana, Güney Afrika, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere, İsveç, İzlanda, Kanada, Karadağ, Kenya, Komor, Küba, Lihtenştayn, Macaristan, Maldivler, Malta, Mauritius, Moldova, Mozambik, Norveç, Avustralya, Danimarka, Fransa, İspanya, İsviçre, Lüksemburg, Makedonya, Portekiz, Sao Tome ve Principe, Seyşeller, Sırbistan, Slovenya, Sri Lanka, Svaziland, Trinidad ve Tobago, Uganda, Yeşil Burun, Yeni Zelanda.
ABD'de de uygulanıyor
Başkanlık sisteminin en iyi işlediği ülkelerden biri olarak anılan Amerika Birleşik Devletleri'nde de benzer bir uygulama söz konusu. Buna göre 50 eyaletten 4'ünde '18 yaş' uygulaması var. Wisconsin, Ohio, Rhode Island gibi eyaletlerde temsilen en yetkili kişi olarak tayin edilen valinin seçilme yaşı 18.
AK Parti 30'dan indirdi
Kasım 2002'de 30 olan seçilme yaşı AK Parti'nin girişimleri sonucu 2006'da 25'e indirilmişti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Başbakanlığı döneminde sık sık seçilme yaşına işaret ettiği biliniyor.
Erdoğan, "18 yaşına seçme yaşını veren, bu yetkiyi veren anlayışa diyorum ki; madem sen 18'e bu yetkiyi verdin, gelin 18'e seçilme imkanını da verelim. Çünkü hayatta zor olan seçilmek değil, zor olan seçmektir. İyi ile kötüyü ayırma kabiliyeti. Bizde biliyorsunuz bir de kaide var, akil baliğ olma meselesi. İşin aslı bu. Bugün batılı ülkelerin içinde 18 seçilme yaşı var. Bizde niye olmasın 18'i verdiğiniz zaman herkes seçilecek diye de bir şey yok. Ama oradan yetişerek gelecek. Şimdi 25 olduğu zaman bizim belli bir dinamik sürecimizden geride kalıyor" vurgusu yapıyordu.
#Referandum
#18 yaş
#Milletvekili
7 yıl önce
