Gezi eylemleri boyunca ABD"nin eylemcilerin yanında, iktidarın karşısındaki konumu Ankara"da soru işaretlerine yol açmıştı.

Hatta soru işaretinden öte, kuşkulara neden olmuştu.

Mısır"daki darbeden sonra ise, soru işaretleri ve kuşkuların ötesine geçildi.

Türkiye"de darbe mi yaptırılmak isteniyor kaygısı oluştu.

Bu soruları doğrudan muhatabına sorduk.

"Türkiye"de, ordunun yönetime el koyması ve darbe imkansız. Türkiye ile Mısır, özellikle demokratik gelişme açısından çok farklı. Türkiye"de bir darbe olmaz. Türkiye"nin en büyük başarısı demokratikleşme. Bu Türk halkının başarısı. Kimse dönüp orduya bakmıyor. Sağcısı solcusu, Alevisi, Sünnisi, Türkü, Kürdü, ordunun yönetime el koyması ile daha iyi olacağını düşünmüyor. Türkiye"de demokrasi olgunlaştı."

Peki, Türkiye"deki eylemleri nasıl görmüşler.

"Ankara"daki olaylarda bizim elçiliğin güvenlik kamerasından gördüğümüz, orta sınıftan yanlarında çocuklarıyla gelen insanlar vardı."

Böyle görünce, demokratik hakkını kullanmak isteyen kitlelere karşı yapılan müdahale de, demokratik bir hakkın engellenmesi olarak gözüküyor. Görülmeyen ise, barikat kurup taş, molotof atan örgütlerin Başbakanlığa girmek istemesi.

Beyaz Saray"ın önünde eylem yapanlar, molotoflarla içeriye girmek istese, Amerikan polisi ne yapar?

Sorduk.

"Beyaz Saray"ın önünde protestolar oluyor. İçeri girmek isteyenler olursa, tutuklanıyor, tutuklanmalı. Burada da içeri girmek istenirse tutuklanmalı."

Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlığı ve Başbakan"ın evi, Dolmabahçe"deki ofisi söz konusu olunca?

"Tabii ki Başbakan"ın çalışma ofisine, evine girmeye çalışmak suç ve onlar tutuklanmalı. Ama aynı zamanda, polis, hedef alarak yakın mesafeden gaz atıyorsa onu da düşünmek lazım."

Sanıyorum sorun şurada. Amerikalılar ısrarla bunu sivil toplum eylemi olarak görüyor, polisin müdahale şeklini yanlış, hükümetin tavrını ise otoriter buluyorlar.

"Gezi olaylarını abartmayın bu bir Arap Baharı değil" dedik. Ne zaman ki, "faiz lobisi" denilince, "yabancılar bizim başarısız olmamızı istiyorlar" denilince, "Türkiye"de ne oluyor?" sorusunu gündeme getirdi. Yatırımcılar "Türkiye ulusalcı söyleme mi gidiyor?" diye sordu. Faiz lobisinden Neo Conları mı, Yahudileri mi kast ediyorlar dediler."

Batılıların Gezi"ye bakış açısını yansıtan, "Arap Baharı" benzetmesi yapılan can alıcı cümle ise şöyle:

"Amerika olarak, Türkiye"yi İspanya ve İtalya gibi gördük. Hatta daha genç, daha dinamik bir ülke olarak değerlendirdik. Gezi olayları oldu. Protestocuları ezen bir imaj gördük. Bu bildiğimiz Türkiye değildi. Hatta Gezi olayları başlangıçta bir protesto idi, mühim de değildi. Ancak devlet protestocuları tehdit gibi görünce, yabancılar Arap Baharı benzetmesi yaptı."

Peki bundan sonrası için ne düşünüyorlar? Türkiye bunu aşar mı?

"Türkiye bu problemi aşacak güçte. Hükümet anarşistlerin tuzağına düşmediği sürece, toplum vandalizmi kınar, ancak sıradan insanlar anarşistlere itilirse bu anarşistlerin kazanmasına yol açar."

Soru iki kademeli.

Önce biri,

Amerika, AK Parti"yi başarılı buluyor mu?

"AK Parti halkın ne istediğini, çok iyi analiz ediyor. Değişime çabuk reaksiyon veriyor ve uyum sağlıyor. Siyasi istikrar, ekonomik refah, özgürlükler alanlarında son 10 yılda başarılı oldu."

Bu kez tersinden soralım. Gezi"deki tutumlarına bakınca, Ak Parti"yi gözden çıkardılar mı?

"Belki bizim kadar siz kendinize güvenmiyorsunuz. Asıl başarı sizden kaynaklanıyor. Sizin gizli bir sosunuz, bir sihriniz var. Başarınız ne Mursi ile ittifakınızdan ne de ABD ile dostluğunuzdan kaynaklanıyor. Başarısız olmanızı istemeyiz ama bu demokrasinizi bir üst aşamaya taşıyamadığınız için olacaktır."

Koy şapkayı önüne düşün.

Şimdi Mısır"daki darbeye geçiyoruz.

ABD"nin, "Darbeye darbe" diyememesi.

"Yasalarımıza göre darbe olarak adlandırırsak, tüm askeri desteğimizi kesmemiz gerekir. Bu iyi bir fikir olabilir. Ama önceliğimiz, Mısır"daki durumun daha da kötüleşmemesi, Mısır"ın iç savaşa sürüklenmemesi."

Amerikalılar, darbe sözcüğünü ağızlarına almıyor. Ancak Mısır"daki durumu, "Darbe"den başka bir kelime ile izah edemeyecek duruma gelince, bu kez, "Tırnak içinde darbe" demek zorunda kalıyorlar.

İşte bu tırnak içindeki darbeden önce Mısır"da iki taraf da kendilerine gelmiş.

"Bizi Mısır"ın içişlerine karışmakla suçlayabilirsiniz. Çünkü müdahaleyi engellemeye çalıştık. Ordu da İhvan da bize geldi. "Bizi destekleyin" dediler. "Bu sizin demokrasiniz, siz halletmelisiniz" mesajını verdik. İhvan"ı, yüzde 48"i sisteme dahil etmeye, demokratik davranmaya davet ettik. Orduya, "İhvan"a fırsat verin" dedik."

Bundan sonraki süreci ise, Mursi"nin serbest bırakılması ve Mısır"ın şiddete düşmemesi olarak tanımlıyorlar.

"Mısır"daki duruma iyi bir çıkış bulmaya çalışıyoruz. Türkiye, ABD, AB, Suudi Arabistan, Katar tüm tarafları kapsayıcı şiddetten uzak çözüm için zorluyor. Mursi dahil Müslüman Kardeşler"i liderlerinin serbest bırakılması, şiddetsiz ve kapsayıcı bir çözüm olmalı"

Kapsayıcı çözümde, Müslüman Kardeşler"in seçimlere katılması var mı? Mısır"da Hüsnü Mübarek döneminde dahi, İhvan"ın demokrasi içinde yer almasına imkan tanınmasını talep etmişler. O nedenle bu soru abes olabilir ama ,"Müslüman Kardeşler"in seçimlere girmesi engellenmemeli" diye bir cümle işitmedim.

Mısır"dan Suriye"ye geçiyoruz. İlk soru, son hafta gözlenen PYD hareketliliği ne anlama geliyor?

"Geçen haftaya kadar PYD konusu farklı görünüyordu. Türkiye ve ABD olarak PYD"nin Esad rejiminden ayrıldığını, Barzani ile yakınlaştığını gördük. PYD lideri Salim Müslim"in önceki açıklamaları, dostane iken, son bir haftada tavrı değişti. Niye olduğunu bilmiyorum. PYD"ye, ABD olarak, fazla güvenmiyoruz. İstedik lerini söyleyebilirler ama davranışlarını görmek istiyoruz."

Son haftada ne oldu? İş orada düğümleniyor.

Suriye işi nerede gidiyor? 2.5 yıldır iç savaşın sürdüğü ülkede her geçen gün çözünden neden uzaklaşıyoruz.

"Sorun silahla çözülemeyecek. Muhalefet ne kadar silahlanırsa silahlansın, Özgür Suriye Ordusu Esad"ı deviremeyecek. İran, Hizbullah ne kadar silahlandırırsa silahlandırsın Esad muhalefet liderlerini bitiremeyecek. Mezhep çatışması Suriye"yi esir alacak. Bu nedenle siyasi çözüm bulunmak zorunda."

Peki Suriye muhalefetine destek verecekler mi?

"Özgür Suriye Ordusu çok zayıf bu aşamada Esed"le görüşülmesi ona üstünlük sağlar. Muhalefetin silahla güçlendirilmesi ve 1 ay içinde Cenevre toplantısı yapılmalı. Bu iş Esad"la gidemez. Esad"ın Suriye"nin geleceği için birleştirici olamayacağını düşünüyoruz. Ülkede süratli bir geçiş yönetimine ve yeni bir figüre ihtiyaç var."

Belli. Kısa vadede çözüm gözükmüyor. Suriye nereye gidiyor?

"Genel kaygımız, Suriye"de devletin mezhep temelinde dağılması. Bu bütün bölge için endişe verici olur."

Ne kadar endişe verici olsa da şu soruyu sormalıyız. Hele Gezi"deki görüntülerden sonra bu soru daha önemli hale geldi. Suriye"de yanacak olan mezhep ateşi Türkiye"yi de etkiler mi?

"Türkiye"nin laik demokrasisi yeterince güçlü. Mezhepsel ayrılığın Türkiye"yi etkileyeceğini düşünmüyorum. Ancak politikacıların açıklamalarında, Sünni ve Alevileri ayırmasını endişe verici buluyoruz. Örneğin bir patlama olduğunda, hükümet veya muhalefet, ölenleri insan olarak değerlendirmeyip, inançlarıyla ayırdığında bir Amerikalı olarak beni kaybediyor."