Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) üretimden ya da üretimin belli bir aşamasından genel olarak alınmayıp, tek tek belirlenen bazı ürün ve hizmetlerden maktu ya da oransal olarak alınan bir harcama vergisidir.
Bu verginin konusu; insan sağlığının ve çevrenin korunmasından, lüks tüketimin önlenmesine kadar geniş bir skalaya sahip. Örneğin; lüks arabalardan mücevherlere, soframızda içtiğimiz kolalı gazozlardan yediğimiz havyarlara, ulaşım amacıyla kullanmış olduğumuz araçların yakıtlarına kadar (4 liste-210 mal) bu verginin konusuna girmektedir.
**
Özel Tüketim Vergisi Türkiye'de ilk olarak
ile uyum çerçevesinde yapılan kanun değişiklikleriyle gündeme gelmiş ve yine aynı amaçla 2002 yılında 4760 sayılı kanun ile kabul edilmiştir.
Ülkemiz ile AB ülkeleri arasında vergi mükellefi ve vergiyi doğuran olay kapsamında önemli bir farklılık gözükmese de istisna ve oranlar konusunda farklı uygulamalar mevcuttur.
Avrupa Birliğinde tütün ve tütün mamullerinden, petrol ürünlerinden, alkol ve alkollü içeceklerden ÖTV alınırken, Türk Vergi Sistemi bu mallara ek olarak II sayılı listede yer alan motorlu taşıtlar ile bazı beyaz eşya, elektronik eşya, silah, mücevher, kürk gibi eşyaların yer aldığı IV sayılı listede yer alan çeşitli ürünleri de ÖTV kapsamına katmıştır.
Bu nedenle Türkiye'de uygulanan ÖTV daha çok
çağrışımı yapmaktadır.
**
Başlangıçta, ülkemizde ve AB ülkelerinde bu verginin uygulanmasındaki temel amaç gelir elde etmekten ziyade sosyal fayda sağlamak olsa da günümüzde ÖTV'den elde edilen gelirler ülke ekonomileri için önemli bir gelir kaynağıdır.
Öyle ki merkezi yönetim bütçesi vergi gelirleri içinde ÖTV, KDV'den sonra en yüksek paya sahip (2016 bütçe tahmini yüzde 23.2) ikinci gelir kalemi olmaktadır. AB ortalaması ise yüzde 9 civarında.
Genel ÖTV'nin toplam vergi gelirleri içindeki payı yüksek olsa da motorlu araçlar üzerinden (II nolu liste) alınan ÖTV'nin payı yüzde 3.5 civarındadır. Yapılması düşünülen (kamuoyuna yansıyan) ÖTV düzenlemesiyle de vergi gelirlerinde çok fazla bir değişiklik olması beklenmemektedir.
O zaman, zaten daralma sürecine giren, kurlardaki artışın rahatsız ettiği ve fiyat artışı baskısına soktuğu otomotiv piyasasını (ve bağlantılı bir çok sektörü) zamansız germenin ne anlamı var!. Yani atılan taş ürkütülen kurbağaya değmemektedir.
**
Yeni ÖTV yasasıyla beraber Maliye bakanlığı bu verginin önemli bir gelir kaynağı olduğu hususunu göz önünde bulundurarak, verginin yapısına esneklik kazandırmayı amaçlamaktadır.
II sayılı listedeki mallardan, Türk Gümrük Tarife Cetvelinin; 87.03 tarife pozisyonunda yer alan mallar için (1600 cm3 veya altında motor silindir hacmine sahip binek otomobil, panelvan, pick-up, arazi taşıtı, ATV, jeep, steyşın vagon, vb. taşıtlar) mevcut oran değişikliklerine ilişkin yetki sınırları içinde kalmak şartıyla, özel tüketim matrahını esas alarak fiyat grubu oluşturma ve oluşturulan fiyat grupları, malın cinsi, sınıfı, üst yapı gövde tanımı, istiap haddi ile yolcu ve yük taşıma kapasitesi itibarıyla farklı oranlar belirlemeye Bakanlar Kurulu'nun yetkilendirilmesi esas alınıyor.
Bu sayede motor hacmi yanında vergileme ölçütleri (satış fiyatı, tipi, sınıfı, cinsi, kapasitesi, kasa yapısı v.s.) genişletilmeye çalışılıyor.
Kamuoyuna yansıyan düzenleme sadece otomobil, küçük yük ve yolcu taşıma kapasiteli araçlar üzerinden alınan verginin yapısına esneklik kazandırmaya dönük bir çalışma olduğu görülüyor.
**
Yani, yeni düzenlemeyle aynı motor hacmine sahip araçların fiyat farlılıklarını gözetmeden uygulanan ÖTV'nin, bu sefer fiyatları gözeterek daha adaletli hale getirilmesi hedeflendiği söylenmektedir.
Fakat yeni düzenleme devreye girdiğinde; hem ek ÖTV maliyetinin, hem de son bir ayda döviz kurlarındaki yüksek artışın neden olduğu maliyetin fiyatlara yansıtılmasıyla sektör ciddi şekilde daralacaktır.
Yeni düzenlemenin sektörde meydana getirdiği tedirginlik maliyeti düzenlemeyle hedeflenen faydanın çok üzerindedir. Bu nedenle, yetkililerin konuyu tekrar gözden geçirerek piyasayı rahatlatacak bir adım atması gerekir diye düşünmekteyim.
