TÜİK haziran ayı Tüketici Güven Endeksi (TGE) rakamlarını açıkladı. Bu endeks, tüketicilerin harcama davranış ve beklentilerini değerlendirmektedir.
Aylık olarak hazırlanan endeks, kişilerin mali durumu, genel ekonomik koşullara ilişkin fikirleri, gelecekteki beklentileri belirlenerek hesaplanmaktadır.
Aslında endeks için bir anlamda “ekonominin performansıyla ilgili tüketicilerin iyimserlik düzeyini ölçmektedir” de denilebilir.
***
TÜİK ve TC Merkez Bankası işbirliğiyle hesaplanan Tüketici Güven Endeksi haziran ayında önceki aya göre yüzde 3.4 artış gösterdi ve 64,29 seviyesinden 66,45 seviyesine yükseldi.
Endeksin 100'den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu, 100'den küçük olmasının tüketici güveninde kötümser durumu göstermektedir.
Bu nedenle güven endeksi haziran ayında 66,45 seviyesine çıkmış olsa da, tüketici güven düzeyinin kötümser olduğu net olarak söylenebilir.
***
2004 - 2015 dönemi ülkemizdeki Tüketici Güven Endeksi gelişimine bakıldığında; 2004 haziranında 93,4 seviyesinde olan endeks 2008 haziranında 61,8'e düşerek dip yapmıştır.
Sonraki yıllarda artış trendine girerek 2011 haziranında 83,2 seviyesine kadar yükselmiş ve bu tarihten sonra yine azalma eğilimine girerek haziran 2015 tarihinde 66,4 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Bu göstergeler tüketicilerin uzun bir süre ciddi güven sorunu yaşadığını ortaya koymaktadır.
Birçok temel makro ekonomik göstergenin pozitif seyrettiği (borç yükünün azaldığı, dünya ortalamalarının üzerinde büyüme gerçekleştirildiği, enflasyonun kontrol altına alındığı, reel faizlerin sıfıra yaklaştığı, ciddi bir mali disiplinin sağlandığı) bir ekonomide “ tüketicinin güven kaybının bilinçli bir kara propaganda (gezi olayı, 17-25 aralık kaos planları, 6-7 ekim sokak ayaklanmaları gibi) sonucu ortaya çıkartıldığı ” düşüncesi de akla gelmiyor değil.
Bu noktada Nöroiktisat kavramını irdeleme ihtiyacı doğmaktadır.
***
1990'lı yılların sonlarına doğru kişilerin ekonomik kararlarının etkileşimini inceleyen, Nöroiktisat kavramı iktisat literatürüne girdi ve inceleme alanı hızla yaygınlaştı.
Nöroiktisat; 'Ekonomik ortamlarda insan kararlarının biyolojik (sinirsel) temellerini anlamak için bir araya gelmiş disiplinlerarası çalışma alanı' olarak tanımlanmaktadır.
Nöroiktisat, iktisadi kararlar esnasında beynin hangi bölümlerinin aktive olduğunu (nöro bilimsel görüntüleme teknikleri ile) ölçen bir disiplin olarak tanımlanmaktadır.
***
Oksitosin hormonu psikolojik bir veri olan güven duygusunu , güven duygusu da makroekonomik değişkenleri etkilemektedir.
Bu bakış açısına göre insanlar kendilerini güvende hissedip vücutları oksitosin salgıladıkça daha çok harcamakta, geleceğe güvenle bakmakta ve ekonominin bütünü bundan olumlu bir şekilde etkilenmektedir.
Ancak reklam, tanıtım ve diğer bilinç altına hitap eden uygulamalarla oksitosin hormonu azaltılabilir, insanlar kötümser olabilir ve ekonomi bilinçli olarak bir durgunluk ve hatta kriz sürecine sokulabilir.
***
Ne söylemek istiyoruz:
1.TÜİK'in açıkladığı Tüketici Güven Endeksi rakamları salt sayısal bir verinin ötesinde tahlil edilmeli, politika yapıcıları için bir deniz feneri rolü üstlenebileceği düşünülmelidir.
2.Tüketici Güven Endeksi en güncel kamuoyu anketi olarak değerlendirilebilir. Mayıs ayında dip yapan Tüketici Güven Endeksini 7 haziran seçimlerinin sonuçlarını yansıtması açısından anlamlıdır.
3.Tüketici güveninin azalması harcamaları sınırlayarak büyümeyi tehdit etmektedir. Uzun süreli güven kaybı sorununun bilinçli bir hükümet karşıtı algı operasyonu sonucu ortaya çıktığı, bunun da ciddi ekonomik sıkıntılara neden olabileceğini bilinmelidir. Bu nedenle pozitif sosyo-ekonomik gelişmelerle ilgili kapsamlı bir bilinçlendirme ve bilgilendirme politikası devreye sokulmalıdır.
#Tüketici Güven Endeksi
#ekonomi
#Nöroiktisat kavramı
9 years ago
Tüketici güven endeksi ve nöroiktisat
Ne olacak bu anne babaların hali?
Seçim sonrası ekonomide manzara nasıl?
Amerikan siyasetinin İsrail ‘trajedisi’
Jeopolitik sürpriz: ABD, Rusya ve İsrail nasıl anlaştı?
Nazlı seçmen günlerinde siyaset
