Bugünkü yazımızda memurlara ve emeklilerin dul ve yetimlerine yapılan, evlenme ikramiyesi, evlenme ödeneği, ölüm yardımı ve cenaze ödeneği hakkında bilgi vereceğiz.
Evlenme ikramiyesi ve ödenecek tutar
Evlenmeleri nedeniyle, dul ve yetim aylığı kesilen; eşlere, kız çocuklarına ve ana''ya bir defaya mahsus olmak üzere, almakta oldukları dul ve yetim aylıklarının on iki aylık tutarı evlenme ikramiyesi olarak ödenmektedir. Makam veya yüksek hakimlik ile temsil yada görev tazminatları bu ödemelerde dikkate alınmaz. Bu düzenleme 5434 sayılı Kanunun 90 ıncı maddesinde düzenlenmiş ve ölen kişinin dul eşinin evlenmesi halinde de bu ödemeden faydalanılacağı belirtilmişti.
Bu ödemeyi formüle etmek gerekirse; Evlenme İkramiyesi = Hak sahibinin almakta olduğu aylık x 12
Evlendikten sonra bir yıl geçmeden boşanan veya evliliklerinin butlanına (sona ermesine) veya feshine karar verilenlere yeniden aylık bağlanması halinde ödenen evlilik ikramiyesinin on iki aydan eksik süreye ait kısmı tahsil edilinceye kadar aylıkları ödenmez. Ancak, on iki aydan önce eşlerinin ölmesi nedeniyle dul kalanlar için bu bekleme söz konusu olmayacaktır.
Evlenme Ödeneği (5510 sayılı Kanuna göre)
5434 sayılı Kanunda düzenlenen evlenme ikramiyesi 5510 sayılı Kanunda evlenme ödeneği adını almıştır.
Bu Kanunun 37 nci maddesine göre ölüm aylığı alan kız çocuğunun, evlenmesi nedeniyle gelir veya aylıklarının kesilmesi durumunda almakta olduğu aylık veya gelirlerinin iki yıllık tutarı bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak ödenmektedir. Aylık veya gelirde bulunan, diğer hak sahiplerinin aylık veya gelirleri ise evlenme ödeneği verilen iki yıllık sürenin bitimine kadar yükseltilmemekte, bitim tarihi itibariyle yeni oranlarına yükseltilmektedir. Görüleceği üzere evlenen dul eşe bu ödenek verilmemektedir.
Evlenme ödeneği alan hak sahibinin aylığının kesildiği tarihten itibaren iki yıl içerisinde yeniden hak sahibi olması halinde, iki yıllık sürenin sonuna kadar gelir veya aylık bağlanmaz, bu durumda olanlar 5510 sayılı Kanunun 60"ıncı maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır.
Yeni düzenlemeye göre Bağ-Kur"dan (5510/4-b"liler) yetim aylığı alırken evlenen kız çocuklarının 1 Ekim 2008 tarihinden sonra evlenmeleri halinde onlar da bu ödemeden yararlanabilmektedir.
Bu ödemeyi formüle etmek gerekirse; Evlenme Ödeneği = Kız Yetimin almakta olduğu ölüm aylığı x 24
Ölüm Yardımı (5434 sayılı Kanuna göre)
Emekli, adi malûllük veya vazife malûllüğü aylığı alanların ölümü halinde, sağlığında beyanname ile gösterdiği kimseye, eğer beyanname vermemiş ise ailesine, almakta olduğu emekli aylığının bir aylık tutarı ölüm yardımı olarak ödenmektedir.
5434 sayılı Kanun kapsamında ödenen en az ölüm yardımı tutarı 01/07/2012 tarihinden itibaren 1.360,191 TL dir.
Bu ödemeyi formüle etmek gerekirse; Ölüm Yardımı = (1500+8000=) 9500 X 2 X 0,071589 = 1.360,191 TL olarak uygulanmaktadır. Bu ödeme ölen Devlet memuruna yapılan ödeme olup, en az tutar bu kadardır.
Ödenen aylık, bu tutardan fazla olduğu takdirde; emeklinin bir aylığı ölüm yardımı olarak ödenecektir.
Makam, yüksek hakimlik ile temsil veya görev tazminatları ile kadrosuzluk tazminatları ölüm yardımı tutarına dahil değildir.
Ölüm yardımı;
1-Emeklinin sağlığında verdiği beyannamede gösterdiği kimseye,
2- Beyanname vermemiş ise eşine,
3- Eşi yoksa çocuklarına,
4- Eşi ve çocukları yoksa ana ve babasına,
5- Ana ve babası da yoksa kardeşlerine,
6- Kardeşleri de yoksa, yapılacak ölüm yardımı tutarını
geçmemek üzere, fatura tutarı kadar, masrafları kendilerinin yaptığını belgeleyenlere ödenmektedir.
Cenaze Ödeneği
İlk defa 01/05/2008 ve daha sonraki tarihlerde kamu görevlisi olanlar bakımından hak sahiplerine sigortalıların görev yaptıkları kurumları tarafından ilgili mevzuat gereği ölüm yardımı hariç cenaze gideri, cenaze nakil gideri ödeneği veya bu mahiyette bir ödemenin yapılması halinde, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından cenaze ödeneği ödenmemektedir.
Yeni düzenleme ile malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı almakta iken vefat eden emekli sigortalılar veya en az 360 gün prim ödemesi bulunan sigortalıların hak sahiplerine cenaze ödeneği ödenmektedir.
Cenaze ödeneği, Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulunca belirlenip Bakan tarafından onaylanan tarife üzerinden ödenmekte olup bu ödeme 2012 yılı için 363 TL olarak belirlenmiştir.
Memurun ölümü halinde bu ödeneğin yanında 657 sayılı Kanunun 208 inci maddesine göre yapılmakta olan ölüm yardımı tutarı olan 1360,191 TL ayrıca ödenebilecektir.
Devlet memurları için ölüm yardımı ödeneği
Ne kadar istemesek de ölüm hayatın acı bir gerçeğidir. Bu acı gerçeğin yanında ölenlerin yakınlarına sağlanan bazı haklar da vardır ve küçükte olsa bir teselli kaynağıdır. 657 sayılı Kanunun 208 inci maddesinde; Devlet memurlarından: memur olmayan eşi ile aile yardımı ödeneğine müstehak çocuğu ölenlere en yüksek Devlet memuru aylığı (ek gösterge dahil) tutarında, memurun ölümü halinde sağlığında bildiri ile gösterdiği kimseye, eğer bildiri vermemiş ise eşine ve çocuklarına, bunlar yoksa ana ve babasına, bunlar da yoksa kardeşlerine en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) iki katı tutarında, ölüm yardımı ödeneği verileceği belirtilmiştir.
Memurun ölümü halinde bu ödemenin tutarı ise 01/07/2012 tarihinden itibaren 1.360,191 TL"dir. Eş veya çocuğun ölümü halinde ise 680,09 TL"dir.
Şayet her iki eş de memursa ve aynı anda ölürlerse bu ödenek her ikisi için ayrı ayrı hesaplanarak aile yardımı ödeneğine müstehak çocuklara ödenecektir. Bu ödemelerin tamamında talep şartı vardır. Bu nedenle ilgililerin talepleri olmadan bu ödemeler yapılmaz.
