Aday memurluk dönemi memuriyetin en kritik dönemidir. Bu nedenle bu dönemin kazasız belasız geçirilmesi oldukça önemlidir. Aksi takdirde aday memurun geleceği kararabilir. Her yıl binlerce aday memurun göreve başladığını düşündüğümüzde bu yazımızda aday memurların bilmesi gereken kritik bilgileri açıklamaya çalışacağız.
Adaylık süresi içinde temel ve hazırlayıcı eğitimleri ile sınavlarını ve stajlarını başarıyla tamamlamış olan aday memurların henüz adaylık süresi içindeyken görevden uzaklaştırılmaları durumunda; 1- Henüz soruşturmaları sonuçlanmadan asli devlet memurluğuna atanmak mümkün mü? 2- Asli devlet memurluğuna atandıktan sonra yapılan hizmetler değerlendirilir mi? 3- Uzaklaştırılan süreler dâhil olmak üzere adaylık süresi iki yılı aşanların asli devlet memurluğuna atanmaları gerekir mi? 4- Yapılan atamalar geçerli olur mu?
Bu konuda Devlet Personel Başkanlığı'nın vermiş olduğu görüşte şu açıklamalara yer vermiştir. 1- Aday memur olarak görev yapmakta iken 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 137’nci maddesi kapsamında görevden uzaklaştırılmakla görevi ile ilişkisi fiilen sona eren, ancak hukuki bağı devam eden ilgili hakkında yapılan asli devlet memurluğuna atama ve hizmet değerlendirme işlemlerinin, yukarıda da belirtilen kurucu beş unsur yönünden sakat olmadığı sürece ve söz konusu personelin temel eğitim, hazırlayıcı eğitim ve stajdan başarılı bulunması, en az bir yıl görev yapmış olması ve bu süre içinde aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almamış bulunması kaydıyla, görevden uzaklaştırma kararı gerekçesiyle iptal edilmesi gerekir.
2- Personelin görevi ile ilişkisinin sonlandırıldığı, temel eğitim, hazırlayıcı eğitim ve staja tabi tutulamadığı, hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumları ile göreve devamsızlık hallerinin değerlendirilemediği ve asli devlet memurluğuna atanmaya engel teşkil edecek bir disiplin cezasıyla tecziye edilip edilmeyeceğinin belli olmadığı görevden uzaklaştırma sürelerinin, azami iki yıllık adaylık süresinin hesaplanmasında dikkate alınmaması gerektiği; bu bağlamda, görevden uzaklaştırma kararının azami adaylık süresinden önce alınması halinde, soruşturmanın sonucunun görülmesi bakımından, asli devlet memurluğuna atama yapılıp yapılmayacağı hususunun, görevden uzaklaştırma kararının kaldırılmasından sonra değerlendirilmesinin daha doğru olacağı, ancak asli devlet memurluğuna atanmış bulunan personelin haklarının da korunması gerekir.
Aday devlet memurluğu döneminde katıldığı temel eğitim sınavında başarısız olan ve kendisine tebligat yapılmasına karşın 2 (iki) gün içerisinde itirazda bulunmayanların 1- Yeniden sınava alınması mümkün mü? 2- Bunların 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 56’ncı maddesi hükmü gereğince görevine son verilebilir mi?
Devlet Personel Başkanlığı'nın bu konuda vermiş olduğu görüşte şu ifadelere yer verilmiştir. Aday devlet memurlarının, adaylık süresi içinde katıldıkları temel eğitim ve hazırlayıcı eğitimi müteakip gerçekleştirilen sınavlar ile staj sonunda yapılan değerlendirme veya sınav aşamalarının herhangi birinde kesin olarak başarısız bulunmaları halinde, devlet memurluklarına son verilmesi gerekmektedir.
Aday memur iken istifa eden ve yeniden aday memur olarak atanan personele ilişkin olarak, memuriyetten çekilmeden önceki adaylıkta geçirdiği süreler adaylığının kaldırılması ile ilgili sürenin hesabında dikkate alınır mı?
Bu konuda Devlet Personel Başkanlığı'nın vermiş olduğu görüşte şu ifadelere yer verilmiştir. Aday memur iken istifa eden ve yeniden aday memur olarak atanan personelin memuriyetten çekilmeden önceki adaylıkta geçirdiği sürelerin adaylığının kaldırılması ile ilgili sürenin hesabında dikkate alınması gerekmektedir.
Aday memur olarak göreve başlayan ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 108’inci maddesinin (B) bendi çerçevesinde doğuma binaen aylıksız izne ayrılan personelin aylıksız izinde geçirdiği söz konusu süreler, adaylık süresinde dikkate alınır mı?
Bu konuyla ilgili olarak Devlet Personel Başkanlığı'nın vermiş olduğu görüşte; memurun kurumla ilişkisinin fiilen askıda olduğu ve herhangi bir şekilde eğitim verilmesinin ya da hal ve hareketlerinin değerlendirilmesinin mümkün bulunmadığı aylıksız izinde geçen sürelerin, adaylık süresinden sayılmaması gerektiği belirtilmiştir.
Aday memur olarak çalışmakta olan personelin KPSS süreci sonunda başka kurumun memur kadrosuna yerleştirilmesi durumunda, çalışmakta olduğu kurumun muvafakat vermesi durumunda atanması mümkündür.
Bu konuyla ilgili olarak, 657 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinde geçen “nakil” ibaresinden memurun başka kurumlarda durumuna uygun bir kadroya sınava tabi tutulmaksızın naklen atanmasının anlaşılması gerektiği, aday memur iken kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan özel yarışma sınavı neticesinde (A) Grubu bir kadroya atanma hakkı kazananların veya KPSS sonucuna göre gerçekleştirilen merkezi yerleştirme işlemi neticesinde (B) grubu bir kadroya yerleştirilenlerin atanmalarının ise 657 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinde geçen “nakil” anlamında değerlendirilemeyeceği düşünüldüğünden bunların adaylık döneminde muvafakatle naklen başka kurumlara atanmasında sakınca bulunmamaktadır.
657 sayılı Kanun’un yıllık izni düzenleyen 102’nci maddesinde; “Devlet memurlarının yıllık izin süresi, hizmeti 1 yıldan on yıla kadar (On yıl dahil) olanlar için yirmi gün, hizmeti on yıldan fazla olanlar için 30 gündür... “ hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm çerçevesinde, hizmetin bir yıl olması halinde yıllık izne hak kazanılabilmektedir. Hizmet kavramı ise kazanılmış hak aylık hesabında değerlendirilen hizmet süresini ifade etmektedir. Aday memur olarak göreve başlayanlar bir yıl görev yaptıktan sonra yıllık izne hak kazanmaktadır. Aday memurlar, bir yıllık hizmet sürelerini tamamladıklarında içinde bulunulan yıla ait yıllık izin haklarını kullanabilecekleri gibi bir sonraki yıl içinde birleştirerek de kullanabilmeleri mümkündür. Yani izin kullanmada adaylığın önemi yoktur. Askerlik süresi ise adaylık kalkmadığı sürece yıllık izin için gerekli hizmet hesabında dikkate alınmaz.
