Bu başlık altında teorik açıklamalar değil, bağlayıcı kaynaktan (âyetlerden ve hadislerden) örnekler vereceğim.
“Allah size, emanetleri mutlaka ehline vermenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emreder. Allah size ne güzel öğütler veriyor. Şüphesiz Allah her şeyi işitmekte, her şeyi görmektedir. /Ey iman edenler! Allah’a itaat edin, Peygamber’e itaat edin, sizden olan ülü’l-emre de. Eğer bir hususta anlaşmazlığa düşerseniz -Allah’a ve âhirete gerçekten inanıyorsanız- onu, Allah’a ve Peygamber’e götürün. Bu, elde edilecek sonuç bakımından hem hayırlıdır hem de en güzelidir. /Ey iman edenler! Kendinize veya ana-babanıza ve akrabanıza karşı da olsa adaletten asla ayrılmayan, Allah için şahitlik eden kimseler olun. (İnsanlar) zengin olsunlar, yoksul olsunlar Allah onlara sizden daha yakındır. Öyleyse siz hislerinize uyup adaletten ayrılmayın. Eğer adaletten sapar veya üzerinize düşeni yapmaktan geri durursanız bilin ki Allah yaptığınız her şeyden haberdardır. (Nisâ: 4/58, 59, 135).
“Ey iman edenler! Allah için hakkı ayakta tutun, adaletle şahitlik eden kimseler olun. Herhangi bir topluluğa duyduğunuz kin, sizi adaletsiz davranmaya itmesin. Adaletli olun; bu, takvâya daha uygundur. Allah’tan korkun. Şüphesiz Allah yaptıklarınızdan haberdardır.” (Mâide: 5/8).
“Rüşdüne erişinceye kadar yetimin malına, onun iyiliğine olmadıkça el sürmeyin. Ölçü ve tartıyı adaletle yapın. Biz herkese ancak gücünün yettiği kadarını yükleriz. Söz söylediğiniz zaman, yakınlarınız hakkında bile olsa, adaletli olun. Allah’a verdiğiniz sözü eksiksiz yerine getirin. İşte düşünüp öğüt alasınız diye Allah size bunları emretti.” (En’âm: 6/152).
Hadisler:
"Kesinlikle Allah’ın senin üzerinde hakkı vardır, kendinin (nefsinin) senin üzerinde hakkı vardır, ailenin senin üzerinde hakkı vardır; her hak sahibine hakkını ver.”
“Allah’tan kork da çocuklarına adil davran”
“Gayr-i Müslim vatandaşlara (zimmîlere) zulmeden, onları küçümseyen ve hakkını eksilten, gücünün üstünde yük yükleyen, rızası olmadan bir şeyini alan kimselerin kıyamet gününde davacısı ben olacağım” (Peygamberimiz olacak).
Üç kişinin duâsını Allah geri çevirmez: 1. Adâletle hükmeden ve yöneten başkan, orucunu açıncaya kadar oruçlu ve zulme (haksızlığa) uğramış kişi”.
Hz. Ebu Bekir hilafet makamına geçince şu konuşmayı yaptı:
"Doğruluk emanettir (doğru söyleyene güvenilir), yalancılık hıyanettir, Allah’ın izniyle zayıf kişi, hakkını kendisine verinceye kadar katımda güçlüdür, Allah’ın izniyle hakkı kendisinden alıncaya kadar güçlü kişi benim katımda zayıftır.”
