Ülkesinde uyguladığı terör yönetimiyle binlerce insanı hapishanelere dolduran, her türlü düşünceyi ve siyasi örgütlenmeyi yasaklayan, legal veya illegal muhalefeti sindiren ve ülkenin güzide insanlarının bir kısmını hapseden, bir kısmını da ülke dışına çıkmak zorunda bırakan Özbekistan Devlet Başkanı İslam Kerimov, kendisinden beklenmeyecek bir demokratikleşme paketi açıkladı. 9 Ocak''ta yapılan ''komedi'' bir seçimle tekrar Devlet Başkanı olan ve kukla partilerden bir meclis listesi hazırlayan Kerimov, Erk Demokrat Partisi, Birlik Partisi ve Özbekistan Halk Hareketi başta olmak üzere, daha önce yasaklanan bütün siyasi partilere af vaadetti ve ülke dışındaki muhalif liderlere birlikte çalışmateklifinde bulundu. Şiddet politikalarıyla hem kendi ülkesinde hem de uluslararası alanda yalnız kalan Kerimov, Orta Asya''nın bel kemiği olan Özbekistan''ın parlak geleceğini de büyük bir riske soktu. Şimdi bu görüntüden kurtulmak istediği izlenimi veriyor ancak, kendi toplumunun ve dünyanın güvenini kazanması zor görünüyor. Kerimov''un bu radikal dönüşüyle ülke içinde ve dışındaki yalnızlıktan kurtulmayı, Devlet Başkanlığı sıfatına meşruiyet sağlamayı, özellikle iktidarını tehdit eden silahlı İslami gruplara karşı muhalefetin desteğini almayı amaçladığı belirtiliyor.
Kerimov neler vaadediyor?
Ne oldu da baskıcı yönetimi, siyasi ve İslami muhalefete yönelik şiddet politikalarıyla bölge ülkelerine de öncülük yapan, bu amaçla Çin ve Rusya ile işbirliğine giren ve Orta Asya''nın kendi içine kapanmasına yol açan Kerimov, birden eskiyi bir yana bırakıp, demokrat, insan haklarına saygılı, iktidarını paylaşacağı izlenimini veren bir demokratikleşme paketi açıkladı?
Kerimov''un 8 maddeden oluşan paketinin ana hatları şöyle:
1- Daha önce yasaklanan bütün siyasi partiler tanınacak.
2- Bu partilerin ülke içindeki faaliyetleri kısıtlanmayacak.
3- Demokratikleşme için bir dizi adımlar atılacak: Basın özgürlüğü sağlanacak ve resmî basının manipülasyonuna son verilecek. Sivil toplum örgütlerine tam serbestiyet tanınacak. Sendikalar ve yazarlar birliği gibi örgütlerin çalışmaları desteklenecek.
4- Özbekistan''ı demokrasiden uzaklaştıracak girişimlere müsaade edilmeyecek
5- Yukarıdaki adımlar atıldıktan sonra özgür seçimler yapılacak.
6- Bütün bunların yapılabilmesi için muhalefet Kerimov''a destek verecek. Yine muhalefet, bugünkü yönetimi devirip yerine İslam devleti kurmak isteyenlere karşı Kerimov''la birlikte mücadele edecek.
7- Kerimov ve muhalefet ülkenin tam demokratikleşmesi için içte ve dışta birlikte çalışacak.
8- Serbest seçimler yapıldıktan sonra yeni bir anayasa hazırlanacak.
Muhammed Salih ne dedi?
Kerimov''u tanıyanları ciddi bir şaşkınlığa iten bu uzlaşma teklifinin ne anlama geldiğini halen ülke dışında yaşamak zorunda kalan, Kerimov''un öldürtmeye çalıştığı Özbek muhalefetinin önde gelen ismi ve Erk Demokrat Partisi Başkanı Muhammed Salih''e sordum. Ülkesine hizmet etmek istediğini, bu amaçla bütün yolları deneyeceğini öncelikle vurgulayan Muhammed Salih, öneriyi ciddiye aldıklarını, aksi halde Kerimov''un bunu aleyhlerine kullanacağını söyledikten sonra, umutlu olmaktan ziyade, ''ciddi bir şüphe içinde olduğu''nun altını çiziyor. Kerimov''un bu açıklamayı yapmasından sonra bile baskılarda hiç bir yumuşama olmadığının ifade eden Salih''te, uzlaşma önerisinin yeni bir manevra olduğu kanaati hakim. Özbek muhalefetinin yayınladığı ortak bildiriyi hatırlatan Salih, önerinin ciddi olup olmadığının ortaya çıkması için Kerimov''dan isteklerini şöyle sıraladı:
1- Öncelikle hapiste bulunan onbinlerce muhalif, dindar insan serbest bırakılsın.
2- Özgürlük sadece siyasi partileri değil, İslami grupları, her türlü düşünceyi ve toplumun bütün kesimlerini kapsasın.
3- Terör politikasına bir an önce son verilsin.
4- Demoktaritk kurallara bir erken seçim yapılsın.
Özbekistan''da insani bir yönetimin kurulması adına her türlü fedakarlığa hazır olduğunu belirten Salih ve diğer muhalifler, şimdi Kerimov''un atacağı ikinci adımı bekliyor. Umutlu olmaktan çekinen Salih, Kerimov''un vaadlerini yerine getirmesinin bir mucize olacağına işaret etti.
