|
Türkiye-İran-İsrail denklemi ve senaryolar

Mayıs başından bu yana kamuoyunda tezgahlanan senaryoların amacının neler olduğu yavaş yavaş ortaya çıkıyor. Devletin en üst mercilerinin daha sorgulamaları bile bitmeden ''katil'' olarak tanımladığı kişilerin aranan kişiler olmadığı yine bizzat resmi ağızlardan dile getirildi. Türkiye kamuoyu büyük oranda suçlamaların gerçeği yansıtmadığını zaten biliyordu. Ancak, ardı ardına pazarlanan senaryolar insanların kafalarını öyle karıştırdı ki, kimse bunları analiz etmeye bile muktedir olamadı.

Sonunda itirafları bölgesel kirizlere yol açan kişilerin iddialarla hiç bir ilgisinin bulunmadığı ortaya çıktı. Bu fiyaskonun ardından kaçakçı ve kara para aklayıcısı olduğu söylenen Ahmed Behbahani diye biri piyasaya sürüldü ancak o da tutmadı. Türkiye''nin yöneticileri ise, bu senaryolardan hareketle, uluslararası ilişkilerde telafisi çok zor kararlar aldılar.

Türkiye''nin Kafkaslar ve Orta Orta Asya''daki etkinliği açısından çok önemli misyonu olan, üstelik kurucusu olduğumuz ECO gözden çıkarıldı ve uluslararası pazarlıklarda tek kozumuz olan bu bölgelerle ilişkilerimize büyük darbe vuruldu.

Dosyalar ne zaman aydınlanır

Abdullah Öcalan''ın Suriye''den çıkarılması ve Kenya''da ele geçirilmesi, Türkiye-Suriye arasında yumuşamanın başlaması, İsrail ile Suriye arasındaki düşmanlığın sona erdirilmesi çalışmaları, İsrail''in karşılıksız olarak Güney Lübnan''dan çekilmesi ve başarısızlıkla sonuçlanan Suriye ile İran''ı birbirine düşürme planı, Suriye''nin İsrail''e mi yoksa Türkiye''ye mi yakınlaşacağı sorusu, İran''ın Suriye''yi İsrail''den uzak tutma çabaları, Türkiye-İran-Suriye arasında özellikle Tahran tarafından sürdürülen yakınlaşma çabaları, PKK''nın bitmesi ve Kuzey Irak''ın ne olacağı gibi konular sorgulanmadan daha çok senaryolarla uğraşacak Türkiye.

İran-Türkiye-Suriye ve İsrail arasında yeniden yapılanma sancısı çeken dengeler oturmadan, bu ülkeler arasındaki ilişkiler netleşmeden, hiç kimse, karanlık dosyaların aydınlanmasını beklemesin.

Türkiye-İsrail-İran-Suriye denklemi

Bölgede kim ne istiyor bir bakalım:

İran: Hatemi''nin özgürleşme ve dışa açılma misyonunun en büyük amacı İran''a uluslararası meşruiyetini yeniden kazandırmak. Bunun için İran dünya ilişkilerini yumuşatmaya ciddi şekilde ihtiyaç duyuyor. Tarihi müttefiki Rusya''nın Kafkaslar ve Orta Asya''daki son atılımlarından endişe duyuyor ve Türkiye ile ABD''ye işbirliği öneriyor. Suriye''nin İsrail yörüngesine girmesini engelleyerek Türkiye-Suriye ve İran arasında bölgesel işbirliği temeli arıyor. Hatemi misyonunun en büyük korkusu İran''daki yenilenmenin komşuları ve uluslararası güçler tarafından sabote edilmesi. Zira başta İsrail, bazı komşuları tecrit edilmiş İran''ı, dünya ile barışmış İran''a tercih ediyor. Bu güçler 20 yıldır İran''ın dışlanmasının rantını kaybetme endişesi içinde.

İsrail: Türkiye-İsrail eksen anlaşmaları ile Ankara üzerinde ciddi etki kuran İsrail, muhtemel İran-Suriye-Türkiye yakınlaşmasını sabote etmek için yoğun çaba harcıyor. G. Lübnan''da Suriye ile İran''ı etkinlik savaşına sokmaya çalışan ancak başaramayan Tel Aviv, Suriye''nin Türkiye''ye yaklaşmasından da endişeli. Ancak İsrail''in en büyük korkusu, Türkiye-İran ve Suriye arasında kendisini dışarıda bırakacak bir oluşumun şekillenmesi. İsrail bu yakınlaşmayı sabote etmek için her yolu deniyor.

Senaryolar neyi amaçlıyor?

Suriye: İsrail''le yapmayı planladığı barış son anda İran tarafından engellendi. Türkiye-İran veya Türkiye-İsrail denklemi arasında kararsız ama Türkiye-İran yakınlaşmasına daha yakın. Türkiye de, İsrail de ve İran da Suriye üzerine oynuyor. Şam''ın tercihi bölgesel denklemi belirleyecek. Eğer İsrail zaman içinde Suriye''yi Türkiye''ye karşı kullanmaya kalkışmazsa, Türkiye ile Suriye arasında yeni bir gerilim beklenmiyor.

Türkiye: Bugune kadar bölgesel işbirliğini İsrail eksenli olarak düşünen Türkiye, son zamanlarda Türkiye-Suriye-İran yakınlaşmasını hayata geçirme çabası ile yeni bir merhaleye girdi. Tam bu sırada Türkiye''de İran''a karşı yoğun bir saldırı kampanyası başlatıldı. Türkiye ile Suriye Ordu Milli Takımları''nın futbol maçı yaptığı bir dönemde İran''a karşı ikili bir yaklaşım sözkonusu. Bazı çevreler, Suriye gibi İran''la da yakınlaşmayı savunurken bazıları, ortamı iyice gerginleştirdi. Türkiye İran konusunda kararsız durumda. Ancak, Suriye''nin İsrail yörüngesine girmesinden de endişe ediyor. Türkiye''de İsrail-Suriye-Türkiye eksenini savunanlarla Türkiye-İran-Suriye ekseninin savunanlar arasındaki rekabeti yaşanıyor. Gelinen noktada İsrail eksenini savunanlar, İran''daki yenilenmeden endişe edenler, Türkiye''yi Kafkaslar ve Orta Asya''da büyük bir kayıpla başbaşa bırakanlar bir adım önde görünüyor.

Türkmenbaşı gibi, Aliyev''in de Tantan''a sitem etmesini ve "Gaz veriyoruz almıyorsunuz. Bakü-Ceyhan anlaşmasını onaylamıyorsunuz" sözlerini, Orta Asya''da Rusya ve Çin karşısında aldığımız hezimetlere eklersek, senaryo pazarlayanların neyin peşinde olduğunu anlarız.

24 yıl önce
Türkiye-İran-İsrail denklemi ve senaryolar
Evvelbahar
Siz hiç “ayben”e para gönderdiniz mi?
Irak: Kurtların sessizliği…
Direniş meşrudur, tükür kardeşim
Columbia’da ‘Filistin’le Dayanışma Çadırları’