İsmail Ünalmış'ın Beyaz Saray'ın altındaki kitapçı dükkanı, bir karargahtı. Burada daha çok fikirler üretilirdi. Bunların çoğu da İsmail Ünalmış'a aitti. Ona göre Marmara Kıraathanesinde atılan fikirler orada kalmaz, bütün yurda yayılırdı. Üstün İnanç, İsmail Ünalmış'ın fikirlerini 'Ayran Teorisine' benzetirdi. Yoğurdu ne kadar sulandırırsak ayran olur, onunda rengi beyazdır.

İsmail Ünalmış'ın kitapçı dükkânı Marmara Kıraathanesine yaklaşık yüz metre kadardı. Dükkan açık olduğu zaman mesaisini orada harcıyor, sonra Marmara Kıraathanesine geliyordu. Son zamanlarda komünistler kahveyi işgal etmişti; Bunlar daha çok Lemonde Hasan'dan kuvvet alıyorlardı. Bunun için Ünalmış, Lemonde Hasan'ı perişan etmeyi görev bilmişti. Çünkü o Avrupa'yı iyi biliyor, her gün Lemonde Gazetesi'ni okuyordu.

İsmail Ünalmış masasında otururken, Lemonde Hasan yumruğunu masaya vurarak sözüne devam etti;

-Bu nasıl bir millettir ki tarihini yazamıyor. Avrupa'dan Hammer'i getiriyor ve tarihini yazdırıyor. Böyle bir milletin, böyle bir medeniyetin yaşamaya hakkı olabilir mi?

Ünalmış hışımla söze girdi;

- Olur, Lemonde Hasan!

Gözlerini ona çevirdi;

- Nasıl olur efendim?

- Dünyada hiçbir peygamber hatırat yazmamıştır. Ama peygamberlerin hayatını anlatan binlerce kitap yazıldı. Ayrıca Sezar, İskender, Cengiz, Fatih, Yavuz, Kanuni gibi hiçbir cihangirde hatırat bırakmadı. Fakat binlerce insan onların hayatını kaleme aldılar. Tarih de milletin hatıralarıdır. Nasıl ki hiçbir peygamber ve cihangir hatırat bırakmamışsa, hiçbir büyük millette tarihini yazmamıştır. Büyük milletler tarih yaparlar, küçük milletlerde onları yazarlar. Bundan daha tabi bir şey olamaz.

Bunun üzerine Lemonde Hasan şaşırır gibi oldu;

- Yani biz büyüklüğümüzden mi tarihimizi yazmadık?

- Hiç şüphen olmasın!

- Bu milliyetçi, faşist bir görüştür.

İsmail Ünalmış sesli konuşurdu. Sigarasından bir nefes daha çekerek sesini yükseltti.

- Ben Müslüman'ım, başka hiçbir vasfımla öğünmem. Türk Milletinin bir ferdiyim; fakat kesinlikle milliyetçi değilim. Biz bu dünyaya gelirken milletimizi seçmedik. Kader bizi değişik milletlerden olarak yeryüzüne getirdi. Bir insanı kaderinden dolayı suçlamak ilkelliktir. Benden bu ilkelliyi nasıl beklersin? Ben Türk Milleti'nin soylu, âlicenap, zalimlerin korkulu rüyası, mazlumların hamisi olduğunu söylüyorsam milliyetçi dünya görüşünü benimsediğimden değil, hakkı teslim ettiğim içindir.

Komünist gençlerin en fanatiği olan Mehmet şu soruyu sordu;

- Türk nedir?

Kısa bir süre düşünen İsmail;

-Türk'ü tarif ediyorum dedi; Arap ve Acem olmayan bütün Müslüman milletlere Türk denir.

- Bu tarifin tutar yanı var mı? Gökoğuzlar, Yakutlar Müslüman değildir. Sonra tarifin dine dayalı, o da geçmişte kaldı. Biz artık laik bir milletiz.

- Önce Gökoğuzların, Yakutların Müslüman olmamaları milletimizi etkilemez. Çünkü onlar milletimizin zekat vereceğinden küçüktür. Gelelim laiklik konusuna; milletler laik olmaz, devletler laik olur. Ama bizim devletimizde laik değildir.

Lemonde Hasan şunu sordu:

- Ya nedir?

- Önce devleti tarif edelim. Devlet milletin muhasalasıdır. Milletimiz yeryüzünde İslam'ın biricik savunucusu olduğuna göre onun devleti de bir İslam devletidir.

- Anayasamızda laiklik olduğu belirtilmiyor mu?

- Anayasaya göre hüküm verilmez; Mesela Lozan bir anlaşmadan ziyade mütarekedir. Eğer anlaşma olsaydı Kıbrıs'ı, Hatay'ı alabilir miydik?

- Devletimizin boyundan büyük laflar ediyorsun?

- Allah'a şükür ki artık Kanuni dönemindeki kadar zayıf değiliz. Yeryüzünde cereyan eden bütün olaylarda benim devletimin etkisi vardır.

Komünist genç araya girdi:

- Kıbrısda ki darbeyi de bizim devletimiz mi yaptı?

- Yaptırdı ya da yaptırmadı demiyorum. Fakat dünyadaki bütün olaylarda parmağını seziyorum. Sezgiden daha kuvvetli bir ispat vasıtasını insanoğlu bugüne kadar bulamamıştır.

Komünist genç:

Bende aksini seziyorum dedi.

- İdeolojiler önce sezgiyi köreltir; sen sezgiden değil arzularınla konuşuyorsun!

Yaşa İsmail Ünalmış, ruhun şad olsun.