Örneğin Ukrayna.. Hem Suriye hem de İran'la rabıtalı. Yeniden alevlenen Doğu Ukrayna çatışmalarına Trump yönetiminin tavrı, başını başka yöne çevirmek oldu. ('US flirts with softer stance on Russia's conduct in Ukraine', 01/02, USNews.)
Ukrayna'nın ve konuyla 'ilgili' Avrupa'nın endişesi normal. ABD Dışişleri Bakanlığı'nın bu çatışmalar için yaptığı resmi açıklamada Rusya'nın adı bile geçmiyor. ('Cease-Fire Violations in Eastern Ukraine', 31/01.)
Bu önemli bir değişim...
Elbette Ocak sonunda gerçekleşen Trump-Putin görüşmesinin etkisi büyük. Ukrayna'yı 'uzatmak istemiyorlar'.
! ('
', 30/01, TASS.)
Bu köşede defalarca tekrarlandığı üzere, ABD'nin Ukranya'da stratejik bir çıkarı yok ve bu bizzat Trump tarafından açıklandı...
Bunu tercüme etmek zorundayız; Ukrayna krizi çözülürse,
bunun da çalkantılı ve seçimli günler yaşayan
olur.
Bir de NATO meselesi, müesses nizamı var. Trump-Putin ilişki kurma yolları ararken NATO sınırlara yığılıyor! Ukrayna ile füze savunma sistemi görüşmesinin iptali Trump'ın ilk adımı olabilir. Bu da
. Oysa Merkel-Trump ilişkisi rüzgarlı. Bu yüzden Trump sonradan Kiev'i aradı, moral verdi. Ama Ukrayna'nın Hillary Clinton'a verdiği desteği unutmayacaktır.
Nihayet, ABD Ukrayna'dan çekilirse, Ortadoğu üzerinden Pasifik'e kadar giden yırtılma durur.
Yeni Oval Ofis'in ilk iş İran'a girişmesi böyle bir pazarlığın karşılığının Tahran olacağı kuşkusunu yarattı. Moskova, Ukrayna'da alacağına Tahran ile teşekkür edebilir mi?
Göze/akla ne kadar yakın gelirse gelsin, İran'ın sıkıştırılması bununla direkt ilişkili değil. Bir, Rusya'nın da İran'la-Suriye dahil-sorunları var ama o kadar kolay gözden çıkarmaz.
İki,
.. Üç, elbette İsrail! ('Israel provokes US against-Iran', 04/02, İran Daily.)
Bağlayınız... İsrail'in Moskova Büyükelçisi Gary Koren; “Rusya'nın Suriye'de barışçıl rolüne büyük hayranlık ve minnettarlık besliyoruz". (Bu cümlede Türkiye'nin yerini de bulmak gerekiyor. '
', 02/02, Sputnik.)
Hem ABD yönetimindeki değişiklik hem İran'ın balistik füze denemesinin karmaşık duygular yarattığı başkentlerden biri de Riyad.
Ocak sonunda Başkan Trump ile Kral Salman arasında gerçekleşen telefon görüşmesini takiben Asharq Al-Awsat'taki analizi “görmeyeni" dövmek gerekir; “Terör kaygıları nedeniyle Trump, 7 ülke vatandaşlarının ülkeye girişini yasakladı. Dünya üzerindeki 57 Müslüman ülke arasında Trump yalnızca savaş, kaos veya zayıf otoriteler sebebiyle yedi tanesine yasak getirdi. Trump'ın verdiği en önemli karar, İran ile işbirliği yapmamaktır". ('Trump, Iran and Mixing Issues', 01/02.)
Anladınız tabii; Trump, İran konusunda Kral Salman'ı rahatlatmış. ('
', 29/01, White House.)
Rusya'nın, ABD'nin Tahran'ı “ezmesi" karşısındaki tavrı, bir tür yok sayma hali.. İran'ı gözden çıkarmayacağını şatafatlı hamleler yerine, örneğin, Putin'in Suriye'deki özel elçisi Alexander Lavrentiev'i Tahran'a göndermekle yapıyor.
Bu İran'ın Rusya için Suriye'deki önemini vurguluyor ki,
!
Hasılı, ABD'nin İran'a yüklenmesi kozmetik bir hareket. Nükleer anlaşmayı da bozmayacak. Ama “bir numaralı terörist devlet" tarifi önemli, yabana atamayız.
Bu yüzden Kremlin'in sözleri 'nispeten' farklılaştı; “Biz bu tanımı kabul etmiyoruz. Rusya, İran'la sıcak ilişkilere sahip ve bunu sürdürecek. Bu durum, Rusya-ABD arasında yararlı ilişkilerin oluşturulmasına engel teşkil etmez".
Söz konusu İran olduğunda Çin'i de takip etmeliyiz.. Çin Dışişleri Bakanlığı açık biçimde ABD'nin İran'a yaptırımlarına karşı olduğunu ilan etti ve böylece Rusya ile aynı cepheye konuşlandı. ('China opposes U.S. sanctions on Iran involving Chinese firms', 06/02, Xinhua.)
'One minute' vesilesiyle yakından tanıdığımız ve İsrail dostu David Ignatius'un Washington Post'taki cümleleri de aynı çizgide...
“İran, Trump için uygun bir düşman. İsrail ve Körfez devletleri, ABD'nin İran antipatisini paylaştı. Ama iyi planlanmış bir hamle değil. Herhangi bir çatışma için, İran'ın Suriye ve Irak'taki konumu, Trump'ın DAEŞ'i yok etme sözünü boşa çıkarma kabiliyeti hesaplanmalı. İran'ı, Domuzlar Körfezi haline getirecek erken eylemlerden kaçınılmalı". ('Trump should look before he leaps on Iran', 02/02, WP.)
Gelelim göz alıcı konuya.. Çok kısa, net...
Başbakan Theresa May, Şansölye Merkel ziyaretleri, Trump-Erdoğan görüşmesi, CIA Başkanı, İngiltere Genelkurmay Başkanı, S. Arabistan Dışişleri Bakanı'nın Ankara'ya gelişi, Bakan seviyesinde İsrail temasları, vs...
2016 bitti..
Herkes anladı mı?
Bitti!
