Kremlin için ulusal güvenlik/stratejik çıkarlarının ilk maddesi ABD’yle ilişkilerini toparlamaktır...
Diğer her şey, diğerdir.
G-20 toplantılarının resmi amacı küresel ekonomik akışın dengesini görmektir. Ama ‘o kadar’ değildir.. Ya da en azından o kadardır...
Bu zirvenin merkez noktası, ABD Başkanı Donald Trump’ın, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çin Halk Cumhuriyeti Başkanı Şi Jinping ile yapacağı ‘ikili görüşmeler’ olacak...
Tıpkı, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Almanya Şansölyesi Angela Merkel görüşmesinden önce açıklanan ve Ankara’nın sinirlerini ayağa kaldıran Avrupa Parlamentosu’nun müzakereleri durdurmayı öneren tasarıyı kabul etmesi gibi, bu görüşmelerden evvel de ‘süper üçlü’ arasında hamleler yapıldı...
Pazartesi günü Çin lideri Moskova’ya resmi ziyarette bulundu. Bu ziyaret Çin tarafından hayli önemsendi. Hem yönetim hem medya ve uzmanlar tarafından Pekin-Moskova ilişkisi neredeyse bir numaralı dış politika önceliği olarak lanse edildi. (‘Close China-Russia partnership underpins global strategic stability’, 03/07, People’s Daily.)
Ancak Rusya’nın aklı Putin-Trump görüşmesinde olduğundan aynı sıcaklıkta eş-söylem kurulamadığı anlaşılıyor. Çünkü, aşık kıskandırma hevesindeki Moskova’nın ABD’den büyük beklentileri bulunuyor...
Siz bu satırları okurken Trump-Putin görüşmesi muhtemelen gerçekleşmiş olacak ve şekil şartlara-süre, açıklamalar, buluşma yeri-bakarak Kremlin’in ümitlerine yaklaşıp yaklaşmadığını anlayacağız. Tabii cümlelerin gelişinden Rusya’nın “arzularının esiri”, ABD’ye mahkum olduğu sonucu çıkmasın.. Zira, Kremlin artık Trump’ın-Rusya’yla ilişkileri konusunda ülkesinde maruz kaldığı baskıları rağmen-kendisine doğru yola çıktığını değerlendiriyor! Elinde buna yönelik ipuçları da var...
Washington buluşma öncesi biraz utangaç davrandıysa da, zamanlamaya uygun ve Ruslar’ın anlayacağı ‘mektuplar’ yazdı...ABD Temsilciler Meclisi, Senato tarafından onaylanan Rusya’ya yaptırım yasasını durdurdu. Ayrıca Washington, Obama yönetimi tarafından el konan kimi Rus varlıklarının iade ihtimalini gündeme getirdi. Keza, ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres arasında yapılan görüşmenin medyaya ‘sızdırılmasıyla’, ABD’nin çatışmaya çözüm bulma konusunda Rusya’nın Suriye’de öncü rol oynamasını istediğinin sinyalleri verildi. Nihayet, G20’den bir gün önce Trump’ın yaptığı, “Rusya, ABD’deki seçimlere müdahale edebilirdi. Ama etmedi” açıklaması da aynı listedendir. (Dikkatinizi çekmiştir, aslında bu üç “zarf”ın mazrufu işler istendiği gibi gitmezse kolaylıkla değiştirilebilir! Amerikan stili böyle birşey zaten.)
Tabii bu “mendil düşürmelerin” Çin’e yönelik boyutu da var; ABD-Çin ilişkileri gergin bir dönemden geçiyor. ABD donanmasına ait gemiler Çin’i gerçekten rahatsız eden manevralar yapıyorlar. Daha yeni, bir ABD savaş gemisinin Çin Denizi’ndeki sorunlu sulara göstere göstere girmesinin ortamı hayli bozduğunu söylemeliyiz. Kuzey Kore De cabası.Çin gazeteleri-ki tamamına yakını Pekin’in ruhunu, istisnaları “sesini” yansıtır-durumun vahametini aktardılar; “Anlaşılıyor ki, Trump yönetimi selefinden kalan mirası henüz üzerinden atamamış. Güney Çin Denizi’nde gerilimi artırma stratejisi devam ediyor. Bu tehlikeli ve zarar verici. Çin-ABD ilişkilerindeki denge bozulabilir ve şimdiye kadar alınan verimli sonuçlar berhava olabilir”. (‘US destroyer’s intrusion into Chinese waters unacceptable”, 04/07, China Daily.)Elbette bu sorunun Almanya’daki zirveye yansımaları olacak. Çin, Trump yönetiminin kendisine bakışında bir değişiklik olup olmadığını yoklayacaktır. ABD’nin Çin konusunda Obama dönemine benzer veya yakın bir dış politika tercihi çok taşı yerinden oynatır... Amerika/Trump açısından ise durum daha karışık.. Başkan iç politika labirentlerinde o kadar çok mayınlı misinalara takıldı ki bu zirveden eli boş dönmek istemeyecektir. Rusya ile görüşmesinde “bir şey” almak zorunda. İçeriye satabileceği bir şey! Bu da yine Putin’e çıkıyor. Artık Rusya’nın stratejik oyunlardaki kabiliyetinden mi yoksa küresel konjonktür denilen “flood”un doğal hediyeleri mi bilinmez, hem Çin hem Amerika liderliği Moskova’ya yanaşmış görünüyor. G-20 zirvesi Rusya’nın konforlu manevralar yapabileceği bir zemin gibi. ABD-Çin rekabetini kullanacak ve Başkan Jinping’e Trump’la görüşmesinde hareket alanı açacak, emanet kozlar verecektir.Bunu Rusya’nın Kuzey Kore konusunda Çin’in tutumuna verdiği açık destekten anlıyoruz...Rusya Dışişleri Bakanlığı: ‘Taraflar (Çin ve Rusya), kuzeydoğu Asya’da Amerikan THAAD hava savunma sistemlerinin konuşlandırılmasının Rusya ve Çin dahil bölge ülkelerinin stratejik güvenliğine ciddi zarar verdiği, Kore Yarımadası’nı nükleer silahlardan arındırma hedeflerine ulaşılmasına, bölgedeki barış ve istikrarın sağlanmasına katkıda bulunmadığında mutabıktır. Çin ve Rusya bölgedeki stratejik dengenin sağlanması için gerekli tedbirleri alma konusunda anlaşmışlardır”. (‘Rusya ve Çin’den ortak açıklama’, 05/07, Sputnik.)twitter.com/nedretersanel
