‘dillerin şifresi’ | Osman Akkuşak

yeryüzünde ikibin küsur konuşma dilinin mevcudiyetinden bahsedilir.. âdemoğlu tecessüs ile yüklüdür.. merak etmekten kendini alamaz: bu kadar lisan kendi kendine mi teşekkül etti.. yani hakteâla bu lisanları sahiplerine ayrı ayrı mı bir nimet olarak verdi.. yoksa bu diller birbirine etki ederek sonradan zamanla mı vücud buldu..

âdem aleyhisselamın dili neydi?. âdemoğullarının bu kadar çok konuşma aygıtına sahibolması hangi kader ve hangi tecelli ile mümkün olmuştur..?

işte bizim akademisyen ve dil uzmanı arkadaşımız

dr. yusuf gedikli

, bu konuyu ele almış, genel olarak lengüistiğe ve filolojiye ait meselelere girmiş, uzun ve zahmetli bir çalışma sonunda “

dillerin şifresi

” adlı 464 sayfalık bir eser meydana getirmiştir..

-dil bilgisini bütün olarak, ayrıca bölümlerine ayırarak incelemiş, sonunda her bölüme ait yeni terimler ve yeni deyimler va'zetmiştir.. teklif ettiği terimlerin, dil biliminin detaylarına ait bilgilere ve gerçeklere intibak edip etmediğini, dil bilgini arkadaşlarımız tesbit etmeye çalışmalı, ortaklaşa mesai sarfederek dilimizin gramerini yeni baştan tertip ve tanzim etmeye bakmalıdırlar..

yusuf gedikli

şimdiye kadar kullanılan dilbilgisi terimlerini büyük ölçüde değiştirmekte ve dilin bünyesine uygun yeni bir tasnif ve tahlil şemasını ileri sürmektedir..

-bu, hayırlı bir başlangıçtır..

prof. Tahsin banguoğlu

'ndan sonra türk gramerini esastan ele alan, yeniden incelemeye teşebbüs eden ilim adamlarına tesadüf edilmemiştir..

kemal eraslan, necmettin hacıeminoğlu

gibi bazı değerli ilim adamları işe temelden girmek fırsatını bulamamışlardır..

-gramercilik zor bir iştir.. zekâ ve muhakeme gücü ister..

dr. yusuf gedikli;

yeryüzü dillerini sınıflandırmış, her dil grubunun hususiyetlerini zikretmiştir..

-dillerin doğuşunda rol oynayan faktörleri sıralamıştır..

-bütün diller için geçerli genel prensipleri saymıştır..

ural – altay, hami – sami, fin – ogur, kafkas, hint – avrupa, inka

dilleri arasındaki farkları kaydetmiştir..

-dillerin ilk devrelerinde telâffuz edilen sesli ve sessiz aslî harfleri not etmektedir..

-sesli ve sessiz harflerin değişme kaidelerini dikkatlere sunmaktadır.. bunlara dair birçok misal vermekte, hususiyet gösteren sesli ve sessiz harflerin bu özelliklerini açıklamaktadır..

-eklerin çeşitlerini saymaktadır..

-kelime türetme yollarını açıklamaktadır.. (iştikak bahsi)..

-semantik (anlam bilgisi) konusuna girmekte, fakat bu konu üzerinde fazla durmamaktadır..

-daha sonra dillerin tarihini ele almakta, her dilin devrelerini izah etmektedir..

-ayrıca dil akrabalıklarına ve dil münasebetlerine temas etmektedir..

-kitabın sonuna doğru

altay, azerbaycan, çuvaş, gagavuz, hakas, karaçay, karay, kazak, kırgız, tatar, kumuk, özbek, şor, telegüt, tuva, türkmen, yakut, yeni uygur

türkçelerine ait tarihi ve çağdaş sözlüklerin ve kaynakların isimleri verilmektedir..

- yabancı dillere ait çağdaş sözlüklerin listesi de ilave edilmiştir..

-daha sonra dille, türkçe ile ilgili kitaplar, makaleler, televizyon kanallarına ait neşriyat ve internet malzemeleri sayılmıştır..

-bu eser büyük emekler sonunda hazırlanmış bir kitaptır.. müellifine tebrik ve teşekkürlerimi sunmaktan haz duyarım..

yeni terimler, yeni kavramlar yerlerine ve fonksiyonlarına oturursa pek güzel olur.. gramere ait eski terimleri ve klasik tabirleri yeni tahlillerin lüzumlu yerlerinde zikretmek eski ile yeni arasındaki irtibatı sağlamak için gereklidir.. hatta elzemdir.. ikinci baskıda bu eksik giderilmelidir..

kitap, yeniden yayınlanması için kültür bakanlığına gönderilmelidir...

(dillerin şifresi; dr. yusuf gedikli; boğaziçi yayınevi tel: 0212 – 520 70 76 )

#dillerin şifresi

#edebiyat

#kültür