İlginç bir kavram: İzan | Rasim Özdenören

İzan ilginç bir kavram. TDK Sözlüğü'nde kısaca “anlayış, anlama yeteneği” olarak tanımlanıyor. Doğrudur, izan kavramında anlayış, anlama yeteneği özelliğini bulabiliriz. Fakat anlayış, anlama yeteneği o kadar geniş bir kapsamı içeriyor ki, salt bu kelimeleri kullanmak suretiyle izan kelimesinin ifade ettiği anlamı yakalayamayız.

Bu kavramı basiret kelimesiyle tanımlayanlar da var. Doğrudur, izan kelimesi belli bir bağlamda –ileriyi görme, bir şeyin iç yüzünü görme- bağlamında kısmen basiret kelimesiyle de örtüşür; ancak basiret kelimesi de tam olarak izan kelimesinin yerini tutmaz.

İzanı bir şeyin bilincinde olmak; onu tümel ve kuşatıcı olarak algılama biçiminde tanımlayanlar da olmuş. Burada da izanın belli bir özelliği dile getiriliyor, fakat izan kavramı tam olarak bu tanımla da karşılanamıyor.

Anlama yeteneği bağlamında birbirinin dengi olan iki kişiden izan sahibi olanla izansız olan arasındaki fark onların uygulamaya dönük yaşantılarında hemen fark edilir. İkisi de iyi derecede otomobil sürücüsünden izan sahibi olmayan güzergâh boyunca her kırmızı ışığa yakalanır; izan sahibi olansa hızını ayarlayarak güzergâhta kırmızı ışığa yakalanmadan bütün kavşaklardan yeşili yakalayarak durmadan geçer.

Herkes mantığın çıkarımına göre hattı harekâtını düzenler. Ancak bir başına hattı harekât yetersiz kalabilir. Hattı harekât izan yardımıyla düzenlenmiyorsa mantık yetersiz kalır. Mantığımız, bize üçgen biçimindeki bir yol kavşağında B noktasından C noktasına ulaşabilmek için hipotenüsü izlememizi söyler. Çünkü hipotenüs, diğer iki kenarın toplamından daha kısadır. Fakat hipotenüse tekabül eden yol çamurlu ve arızalıysa, orada düşüp kalkarak yürümektense; izan, uzun da olsa diğer yolun tercih edilmesini telkin eder.

Siyaset alanında izan, başkasının yanlışını bulmaya tahsis edilecek zamanı kendi doğruları üzerinde düşünmeyi buyurur. İzan sahibi olmayan siyaset adamı vaktini başkasının yanlışını bulmaya harcar. Oysa aynı zaman, kendi projesini üretmeye tahsis edilse yapıcı bir iş görülmüş olur. Ama izansız kimse, boyuna başkasının yanlışını düşünerek vaktini harcar.

Gene siyasa alanında izansız bir politikacı karşılaştığı her kargaşada, vurup kırmayla, baskı uygulamayla işin içinden sıyrılacağını düşünür. Bu yolla belki problem bir süreliğine ortadan kaldırılır, fakat çözülmüş olmaz. İzan sahibi bir siyaset erbabı ise problemi ortadan kaldırmayı değil, fakat zor da olsa, meşakkatli de olsa onu çözmeyi tercih eder.

Baskı zoru ile ortadan kaldırıldığı sanılan problem her fırsatta yeniden nükseder. Ama problem çözülmüşse, çözülmüş olur, iş biter... İşte izan farkı burada ortaya çıkar...

#İzan

#tdk

#Siyaset

15 Temmuz

Kudüs: Bir şehrin hikayesi

Ramazan

Seçim

Spor

Borsa