SGK, doğum borçlanmasına ilişkin genelgesini geçen haftanın son günü yayınladı. Uzunca bir süreden bu yana vatandaşlarımızca beklenen bu düzenlemeye göre, işçi statüsünde çalışan kadın sigortalının yaptığı doğumun çalıştığı işinden ayrıldıktan sonra 300 gün içinde gerçeklemesi şartı kaldırıldı. Buna göre, sigortalı olduktan sonra yapılan doğumlar için işten ayrıldıktan sonra 300 günlük süre geçse bile doğum borçlanması yapılabilecektir. Hizmet Borçlanması işlemlerinin usul ve esaslarını düzenleyen 2010-106 sayılı SGK Hizmet Borçlanması İşlemleri Genelgesi''ne göre, beklentilerin aksine, doğum yapan ananın sigortalı olduğu tarihten önceki doğumlar için borçlanma yapılamayacak. Doğum borçlanmasında baştan beri önemli bir ilke olan öncelikle sigortalı olma kriteri halen genişletilmedi. Yani sigortalı ananın sigortalı olduğu tarihten sonra yaptığı doğumdan sonraki çalışılmayan 2 yıla kadarki süreler borçlanılabilecektir. Bu durumda Genelge, sigortalı anaların doğum borçlanmasıyla sigorta başlangıcını geriye götürerek erken emekli olabilme beklentisinin önü kapatılmış oldu.

Genelgeye göre, işçi statüsünde çalışan 4/a sigortalısı kadınların doğum nedeniyle çalışamadıkları en fazla iki doğum olmak üzere, her doğum için ikişer yıllık sürelerinin borçlandırılmasında sigortalının doğumdan önce, 4/a sigortalısı olarak tescil edilmiş olması ve adına kısa ya da uzun vadeli sigorta kollar yönünden prim ödenmiş olması yeterli sayılacaktır. Doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalının işvereninden belge istenilmeksizin Kurum hizmet kayıtlarından tespiti yapılarak sonuçlandırılacaktır. Doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalıların doğum yaptığı tarihten sonra adına sigorta primi ödenmiş süreler, borçlanma hesabında dikkate alınmayacak, doğum borçlanması yapılacak sürede çocuğun vefat etmesi halinde vefat tarihine kadar olan süreler borçlandırılacaktır. İlk doğumunu yaptıktan sonra iki yıl dolmadan ikinci doğumunu yapan kadın sigortalı, ilk doğumdan ikinci doğuma kadar geçen süre ile ikinci doğum için borçlanabileceği iki yıllık sürenin toplamı kadar geçen süreyi borçlanabilecektir.

Tarım işçisi olarak, 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı devam edenler ile hak sahipleri de doğum borçlanması yapabilecektir. Ancak 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı devam edenlerin, 5510 sayılı Kanunun geçici 1''inci maddesi uyarınca Kanunun 4/a sigortalılığı kapsamında 506 sayılı Kanuna göre tescil edilmiş ve kısa ya da uzun vadeli sigorta kolları yönünden adına prim ödenmiş olması halinde kendileri veya hak sahipleri, borçlanma yapabileceklerdir.

Okuyucularımın doğum borçlanması sorularının cevapları, gazetemizdeki yerimizi aşacağı için İnternet Sayfamızda yer alacaktır. Ancak örnek mahiyetinde kısa anlatımlı bir doğum borçlanması sorusunun cevabına aşağıda yer verilmiştir:

Duygu GÖNCÜ: Merhabalar. Benim emeklilik durumum ile ilgili bir sorum olacak. Doğum tarihim, 25.05.1963. SSK işe giriş tarihim, 09.07.1979. Prim ödeme gün sayım, 1722. İki çocuğum var, 01.03.1988 ve 05.10.1991 tarihlerinde doğan. Ve ben çocuklarımın doğum döneminde sigortalı değildim. Doğum borçlanmasını nasıl yapmalıyım, ne zaman emekli olabilirim?

C: Okuyucum, 09.07.1979 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamında çalışmaya başlayan sigortalı bayan olduğu için, zorunlu sigortalılığı sona erdiği tarihten sonraki 01.03.1988 ve 05.10.1991 tarihlerindeki doğumlarını ikişer yıllık süreler itibariyle borçlanabilecektir. Bu borçlanmayı Kurumca hazırlanan başvuru formlarını doldurarak yapıp yasal süresi içerisinde ödemesi halinde okuyucum, 1440 gün kazanmış olacaktır. Bu durumda 1722 + 1440 = 3162 prim ödeme gününe ulaşmış olacaktır. En az 3600 prim ödeme gününe ulaşması gerekmektedir, kısmî yaşlılık aylığı ile emekli olabilmesi için. Üç temel şarttan 15 yıllık sigortalılık süresi fazlasıyla doldurulmuştur. Okuyucumun doğum borçlanmasından sonra en az 438 prim ödeme gününü ve 58 yaşını doldurması gerekmektedir. Çünkü 50 yaşını 24.05.2011 tarihinden sonra 2013 yılında doldurabilecektir. Bu nedenle 58 yaşından önce -yani 2021 yılından önce- kısmî yaşlılık aylığını SGK''ndan talep edemeyecektir.

Osman ÇAKAR: Eşim, 29.09.1959 doğumlu. 13.12.1995 SSK girişi var ve 28.12.1995 SSK çıkışı var. yani onbeş gün SSK prim ödemişliği var. 02.05.1996''da Bağ-kurlu oldu ve 01.06.2002''de aktif Bağ-kurluktan isteğe bağlı Bağ-kurluya geçti ve hiç ara vermeden primlerimizi ödüyoruz. 1981 ve 1985 doğumlu iki çocuğumuz var. Doğum borçlanması, yapabilir miyiz? Borçlanma yaparsak sigortalılığımızı ve Bağ-kurluluğumuzu dört sene geriye çekebilir miyiz? Emeklilik yaşımız da bundan kaç sene etkilenir. Borçlanmadan sonra yaştan yani kısmî yaşlılık aylığıyla kaç yılında ve kaç yaşında emekli oluruz; yirmi yıl üzerinden emekli olursak kaç yılında ve kaç yaşında emekli oluruz; yoksa

C: Okuyucumun eşi, 13.12.1995 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamında çalışmaya başlamıştır. Bu sigortalı bayanın 28.12.1995 tarihinde sigortalılığı sona ermiş, 02.05.1996 tarihi itibariyle 1479 sayılı Kanun kapsamında çalışmaya başlamış olup 01.06.2002''de aktif Bağ-kurluktan isteğe bağlı Bağ-kurluluğa geçerek hiç ara vermeden primleri halen ödeniyor. 1981 ve 1985 doğumlu iki çocukları var. Bu durumda her iki çocuğu da sigortalılığı öncesinde doğan okuyucumun eşi, doğum borçlanması, yapamaz. Doğum borçlanması, sigortalılık başlangıcını öne çekememekte ve Bağ-kurluluk statüsünde doğum borçlanması yapılamamakta; emeklilik yaşımız da bundan etkilenmemektedir. Okuyucumun eşi, yürürlükteki hükümlere göre, doğum borçlanması yapamayacağından emekliliğine etkisinden de söz edilemez.

Murat UZUNÇAYIR: Tahsin Bey, 25 hizmet yılımı 04.03.2011 tarihinde dolduracağım. İş değişikliği için, SGK''dan 25 hizmet yılını doldurmuş kıdem tazminatını alabilir yazısı alıp işyerimden tazminatımı alabilir miyim? Başka işyerinde çalışmaya başladığım zaman prim ödeyemeyeceğim söyleniyor. Bunun hakkında bilgi verir misiniz? Emekli maaşı bağlanırken yazıyı aldığım tarihteki hak ediş üzerinden emekli maaşım, 2015 değil, 2011 yılındaki yazıya göre bağlanacağı söyleniyor. Doğrusu nedir? Bu, çalışma Yasası''nın hangi maddesinde açıklanmıştır?

C: SGK''dan “kıdem tazminatı alabilir yazısı” alabilmek için, yaş dışında, en az 15 yıllık sigortalılık süresiyle 3600 prim ödeme günün doldurulması gerekmektedir. Bu konuda geniş açıklama, önceki yazılarımda mevcuttur. Okuyucum, ilk şartı yerine getirmiş olup, prim ödeme gününü yazmadığı için, ikinci şartı değerlendirmek mümkün olmamıştır. Ancak 25 yıllık sigortalılık süresini dolduran sigortalının en az 3600 prim ödeme günü doldurmaması düşünülemezse de bilgi gelmediği için hüküm vermek mümkün olamamaktadır.