Engelli raporu alımına dair esaslar nelerdir? Miraç SEYİDOĞLU: Hastalık kaynaklı engelli raporunun kapsamına dair bilgilerinize ihtiyacım var. 1976 doğumluyum. 2002 yılında Çapa Tıp Fakültesi''nde Glikojen Depo (Mc Ardle) adlı kas hastalığım teşhis edildi. Bu hastalık özetle, genetik olup, vücudun fiziksel aktivitilerini sınırlamakta; kas ağrıları ve krampları şikâyetlerine sebep olmaktadır. 2006 yılında GATA''dan askerlikten muaf olduğum kararı verildi. Bu duruma bağlı olarak engelli raporu alabilir miyim?
C: Okuyucumuz ve benzer özürlülük sorunu olan vatandaşlarımız, belirlenen hastanelerden, engelli raporunu aşağıda ele aldığım hükümler doğrultusunda alabilirler. Hastalık ve benzeri kaynaklı engelli raporunun kapsamına dair bilgiler, “Özürlülük ölçütü, sınıflandırması ve özürlülere verilecek sağlık kurulu raporları hakkında Yönetmelik”te yer alan “Özürlü Sağlık Kurulu Raporu Düzenleme Usul ve Esasları” hakkındaki 6-18. Maddelerle Geçici 1. Maddede yer almaktadır. “Özürlü sağlık kurulunun teşkili”, 6. Maddede, “Yetkili sağlık kuruluşları”, 7. Maddede, “Raporların düzenlenmesi ve özür oranının belirlenmesi”, 8. Maddede düzenlenmiştir. Bu son maddeye göre;
- Özürlü sağlık kurulu raporu düzenlenebilmesi için, özürlülerin kamu kurum ve kuruluşlarınca resmi yazı ile birlikte gönderilmeleri veya doğrudan raporu verecek olan hastanenin baştabibliğine müracaat etmeleri gerekmektedir. Özürlü sağlık kurulu raporları, bu yönetmeliğin ekinde yer alan EK-3 sayılı formla düzenlenen özürlü sağlık kurulu raporu şekline uygun olarak düzenlenmelidir.
- Tüm vücut fonksiyon kaybı oranları, özürlü sağlık kurulunca bu Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-4 sayılı cetvelde bulunan tüm vücut fonksiyon kaybı oranlarına göre yüzde (%) olarak belirlenerek özürlü sağlık kurulu raporunun ilgili bölümünde rakam ve yazı ile belirtilir. Hastalığın kendisine ait belirti ve bulgular için ayrıca tüm vücut fonksiyon kaybı oranı puanı verilmez. Bu cetvelde adı geçmeyen hastalık ve özürler ile bunlara ait vücut fonksiyon kayıp oranları fonksiyon kayıplarına göre özürlü sağlık kurulunca değerlendirilerek belirlenir.
Özürlü sağlık kurulu raporunun doldurulması, 9. Maddede şöyle düzenlenmiştir:
- Özürlü sağlık kurulu raporu formu eksiksiz olarak doldurulur. Özürlü sağlık kurulu raporu, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-3 sayılı formda gösterilen rapor şekline göre; poliklinik muayene tarihi, poliklinik kayıt numarası yazılmak suretiyle, bulgular ve teşhis ayrıntılı olarak yazılıp imza edilir. Yapılan muayene, tetkik ve laboratuvar bulgularına dair bilgiler özürlü sağlık kurulu raporu formuna eklenir. Özürlü sağlık kurulu, özürlü kişiyi bizzat görerek karar verir ve tüm vücut fonksiyon kaybı oranını bu Yönetmeliğin 8''inci maddesinde belirtilen esaslara göre belirler.
- Özre ilişkin klinik bulgular, radyolojik tetkikler ve laboratuvar bilgileri, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-3 sayılı formda gösterilen raporun ön yüzündeki ilgili bölüme özetlenerek yazılır.
- Özürlü sağlık kurulu raporları ilgili kişilerce mutlaka imzalanır. Okunaklı bir şekilde kaşelenir ve mühürlenir. 7 yaşından büyük özürlülere düzenlenecek olan özürlü sağlık kurulu raporlarında, özürlünün fotoğrafının bulunması zorunludur.
- İstihdam amacıyla verilecek raporlarda, ayrıntılı teşhis ve özür durumuna göre tüm vücut fonksiyon kaybı oranının yazılmasıyla birlikte, kişinin sağlığına etkisi dikkate alınarak çalışamayacağı işlerin niteliği genel olarak belirtilir.
- Özürlü sağlık kurulu raporlarında, raporun kullanım amacı bölümüne; bireyin özür grubuna uygun hakları, özürlü sağlık kurulunca değerlendirilerek bu Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-3 sayılı formda gösterilen raporun arka yüzünde bulunan açıklamalar bölümü dikkate alınarak yazılır. Raporun kullanım amacı bölümüne, bireyin özür grubuna uygun hakları değerlendirilerek yapılan değerlendirmeler; sonuç bölümüne evet, hayır ya da değerlendirilmedi ibarelerinden birisi kullanılmak suretiyle yazılır ve bu bölüm hiçbir suretle boş bırakılmaz.
Birden fazla özür durumunun bulunması halinde ise, birden fazla hastalığı veya özrü bulunanların, özür durumuna göre tüm vücut fonksiyon kaybı oranlarından, en fazla kayba sebep olan hastalığın vücut fonksiyon kayıp oranı esas alınır. Diğer rahatsızlıklara ait vücut fonksiyon kayıp oranları Balthazard Formülü ile toplanarak genel vücut fonksiyon kayıp oranı hesaplanır. Tüm vücut fonksiyon kaybı oranları ayrı ayrı tespit edilir. Bu oranlar en yükseğinden başlanarak sıraya konulur. En yüksek oran özürlünün tüm vücut fonksiyonunun tümünü gösteren % 100''den çıkarılır. Bu çıkarmada kalan miktar, sırada ikinci gelen tüm vücut fonksiyon kaybı oranı ile çarpılır. Çarpımın 100''e bölünmesinden çıkan rakam en yüksek tüm vücut fonksiyon kaybı oranına eklenir; böylece, birinci ve ikinci arızaların tüm vücut fonksiyon kaybı oranı bulunmuş olur. Özür ikiden fazla ise, birinci ve ikinci arızaların kayıp oranı birinci sıraya ve üçüncü sıradaki oran ikinci sıraya alınarak işlem tekrarlanır. 60 yaşın üzerindekilerde; genel vücut fonksiyon kayıp oranına Balthazard Formülü ile % 10 eklenir.
Yetkili sağlık kuruluşu “Özürlü Sağlık Kurulu”nun düzenleyeceği eksiksiz imzalı ve onaylı rapor alınmadan özür oranının tespiti mümkün değildir.
