Hata, insan davranışı olarak dikkat edilmesi gereken bir risktir. Şirketler, kurumlar ve bu arada Sosyal Güvenlik Kurumu da insan eliyle faaliyet gösterdiklerinden hatalı kararlar alabilir ve hatalı işlemler yapabilirler. Yapılan ya da oluşan hatalı işlemler nedeniyle, sigortalı ve hak sahiplerinin zarar görmemesi için, kurumsal tecrübe, yargı kararları ve bilimsel görüşlerden yararlanılması çok önemlidir. Bu anlamda bugün aşağıdaki okuyucu sorusu doğrultusunda SGK"ya karşı dava açma süresi konusunu ele alacağım.
Okuyucum Ahmet CAMNALBUR, daha önce "emeklilik işlemleri" bakış açısıyla cevapladığım sorusunu "iş davasında zamanaşımı" yönünden yineledi. Şöyle soruyor: Tahsin Bey, 1996 yılında emeklilik başvurusu yaptım. Müracaatımdan 11 ay sonra cevaben 2 gün erken başvuru yaptığım nedeniyle başvurum reddedildi. 1997 yılında tekrar başvurdum ve emekli oldum. Fakat son yılımın primi sayılmadığından düşük maaşla emekli olduğumu belirtmiştim. Hukuken hak edişim doğrultusunda talep hakkım ve konu hakkında yapabileceğim bir işlem var mı? Başka bir ifadeyle dava açma hakkım var mı? Ve SGK"ya karşı dava açma süresi kaç sene? Konu hakkında "örnek yargı kararı" aradım. Şu anda bulamadım, ama bildiğim kadarıyla Danıştay"ın halime uyan, yani 2 günlük erken müracaatta lehte verilen kararı var. Yargıtay 21"inci Hukuk Dairesi"nin 29.01.1996 tarihli, E: 261, K: 310 sayılı Kararı"nda, "Karara konu olayda, sigortalı, 26.04.1995 günü emeklilik müracaatı yapması gerekirken, iki gün önce 24.04.1995 günü başvuru yapmış ve başvurusu erken başvuru nedeniyle reddedilmiş ve mahkemeye gitmiştir. Konuyla ilgili daire, "...sigortalının başvuru tarihi olan 24.4.1995 tarihinde 60/A-C maddesinin öngördüğü 25 yıldan beri sigortalı olma koşulu hariç diğer koşullara sahip olduğu 25 yıldan beri sigortalı olma koşulu da iki gün sonra 26.04.1995 tarihinde gerçekleştiği dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır.. Hal böyle olunca, sigortalıya yeniden tahsis dilekçesi vermeksizin, giderek önceki dilekçesi göz önünde tutularak koşulların oluştuğu tarihi takip eden 01.05.1995 tarihinden itibaren yaşlılık aylığı bağlanması gerektiği söz götürmez. ...." diyerek sigortalının istemini kabul etmiştir. 1997"de emekli olmama rağmen, şahsımın böyle bir dava açma hakkım var mı? Zamanaşımı geçerli mi ve kaç yıl? Bu karara istinaden İş Mahkemesi"nde dava açmayı düşündüğümden, müruruzaman, yani zamanaşımı konusunda bilgilendirirseniz sevinirim.
Okuyucumun bu sorusunu cevaplamak için, öncelikle sorunun iyi anlaşılması gerekiyor. Bu anlamda, okuyucumun 1996 yılında emeklilik başvurusu müracaatından 11 ay sonra cevaplandığında, 2 gün erken başvuru yaptığı için başvurusunun reddedilmesi hakkında, 1997 yılında tekrar başvurarak emekli olması nedeniyle oluşan ve emekli aylığı ödemesinin yapılmadığı asgarî bir yıl kadarlık süre hakkında, yukarıda soru içerisinde yer alan Emsal Yargıtay Kararı gibi bir hakediş / emekli maaşı alacağı davası açılabilmesi, mümkün müdür? SGK hakkında bu alacak davasının 10 yıllık zamanaşımı süresi içerisinde açılmaması nedeniyle bu alacağın dava konusu edilmesinde ya da dava konusu edilse bile bu davanın kazanılmasında olumlu görüş oluşturmak oldukça güçtür. Ancak bu dava sürecinin aşağıda sözünü edeceğim dava içine konulabileceği, dava açacak olan avukat tarafından değerlendirilebilir.
Okuyucum, çalışması nedeniyle primi ödenen son yılının (1995 ya da 1996 yılı) primi sayılmadığından söz ederek, düşük maaşla emekli olduğu hakkında, hukuken hak edişi doğrultusunda talep hakkının bulunup bulunmadığı konusu hakkında, iki hafta önceki yazımın sonuç kısmında belirttiğim üzere, ilgili SGM"ye yeniden emekli aylığının yanlış hesaplandığını ve hesaplamanın düzeltilmesini talep dilekçesi verilmelidir. Bu dilekçenin SGK tarafından incelenmesi sonucunda verilecek cevabın olumsuz olması halinde, bu olumsuz cevabın tebellüğü sonrası 30 gün içerisinde, vekâlet verilmiş olan avukat tarafından görevli mahkemelerde açılacak davalarda, yanlış hesaplanan emekli aylığının hesaplamasının düzeltilmesi talep edilmelidir. Dava süreci oluşunca, okuyucumun avukatı tarafından emsal Yargıtay Kararları da araştırılabilir.
Okuyucumun bu dava açma davranışında gecikmiş olduğu söylenebilirse de hak mücadelesinde hukuk yollarının biraz aşındırılması yararlı olabiliyor. Bu nedenle baştan ümitsizlikle hukuk mücadelesinden caymak yerine, akılcı davranmak ve hayal kırıklığına meydan vermeden hukukî girişimlerde bulunmakta ısrar etmenin yararlı olabileceği düşünülmektedir.
