Octavio Paz, "uygarlık, her şeyden önce muhkem ve işlevsel iletişim sistemlerinden oluşur" der.

***

Yazı, Orta Çağlar boyunca bir tahakküm ve kontrol aracıydı. Yalnızca bir avuç yönetici elitin okuma-yazma bildiği çağlarda, yazı''yı kontrol edenlerin toplumu kontrol edebilmeleri o ölçüde kolaydı. Ancak matbaanın icadından sonra özellikle Rönesans, Reformasyon ve Aydınlanma dönemleriyle birlikte yazı yine bir kontrol ve tahakküm aracı olma özelliğini korudu ama bu kez özgürleştirici bir işlev de üstlenmeye başladı. Yazı''nın özgürleştirici işlevi, yazı ekseninde geliştirilen kurumların çoğalmasıyla, örneğin gazete ve kitap endüstrisinin neşvü nema bulmaya başlamasıyla birlikte öne çıkmaya başladı.

Genel olarak konuşmak gerekirse, Aydınlanma Çağı''ndan sonra sivil toplum kavramının ve kurumlarının ortaya çıkması, en azından matbaanın icat edildiği ve modern kitle iletişim araçlarının doğduğu Batı Avrupa toplumlarında yazı''nın, yazı-eksenli kurumların özgürleştiricilik işlevini kaçınılmaz olarak artırdı.

Sonuçta, geçen yüzyılın başlarından itibaren, medya, sivil toplum kurumlarının en başında yer alan kurumlar arasına yerleşiverdi.

Bu panoramik özetten sonra şunları söylemek mümkün: Radyodan televizyona, gazeteden sinemaya kadar tüm kitle iletişim araçları, toplumun duyarlıklarını, sorunlarını yansıtan vazgeçilmez sivil toplum kurumlarıdır. Bu nedenle, bütün kitle iletişim araçları, her şeyden önce toplumun önceliklerini, karşı karşıya kaldığı sorunları, dengeli bir yayıncılık anlayışı gözeterek gündeme getirmek zorundadırlar. Biz iletişimbilimcilerin "kamu yayıncılığı" olarak adlandırdığı bu yayıncılık anlayışı, bugüne kadar geliştirilmiş en rasyonel, en işlevsel yayıncılık anlayışıdır.

Gazeteciliğin bu vazgeçilmez gerçekleri ve ilkeleri ışığında Türk medyasına baktığımızda karşımıza Türkiye''deki kitle iletişim araçlarının, gazetecilik değil, gazeteciliğin doğasına, ilkelerine handiyse taban tabana ters bir iş yaptıklarını söylemek durumunda kalıyoruz.

Bir ülkede gazeteler okuyucularına herşeyden önce haber ve analiz "satmıyor" da, "patates", tencere-tava, çatal-bıçak gibi haberle ve analizle uzaktan-yakından alakası bile olmayan düpedüz "mallar", bambaşka tüketim eşyaları satıyorsa, orada gazetecilik yapılamıyor ve asla da yapılamayacak demektir. Yine bir ülkede gazeteler, sadece patronlarının ekonomik çıkarlarını önceleyerek haber üretiyor, patronlarının türlü işlerine ve ihalelerine rantiyecilik yapmakta kullanılıyorsa orada, o ülkede gazetecilik yapılamıyor ve asla da yapılamayacak demektir.

Sözün özü, bir ülkedeki kitle iletişim araçları, ülkenin, toplumun karşı karşıya kaldığı sorunlar konusunda toplumu aydınlatmak, bilgilendirmek; toplumun duyarlıklarının, sivil iradesinin sesi ve soluğu olmak yerine sadece ve sadece ekonomik, siyasi, askeri güç odaklarının çıkarlarını pekiştirmek için yayın yapıyorlarsa o ülkede gazetecilik yapılamıyor ve asla da yapılamayacak demektir.

Tüm bunlar, böylesi bir ülkede her şeyin çivisinin söküldüğünü, tüm "taşlar"ın yerinden oynatıldığını ve böylesi bir ülkede yaşayan toplumu kaostan, kargaşadan ve çıkmaz sokaklardan başka bir kaderin ve geleceğin beklemediğini gösterir.

Sonuç olarak böylesi bir ülkede tüm kitle iletişim araçları özgürleştirici birer sivil toplum kurumu olma özelliklerini yitirerek bir avuç kişiden oluşan bir takım güç odaklarının ve çıkar çevrelerinin oyuncağı olmaya yüz tutmuş; birer baskı, kontrol ve tahakküm aracı haline gelerek en temel insan hak ve özgürlüklerinin ihlal edilmesine, ayaklar altına alınmasına vasıtalık (medyalık) yapan barbar, primitif ve arkaik kurumlara dönüşmüş demektir.

O halde yazının başında Octavio Paz''dan yaptığımız alıntıya dönerek, uygarlık kurumu ve göstergesi olan iletişim araçlarının Türkiye''de tam anlamıyla birer barbarlık ve tahakküm araçlarına dönüştüğünü söyleyebiliriz.