Koronavirüs salgını dünya ekonomisinde piyasalarda gün içerisinde o kadar çok sert yükselişler ve inişler yaşanıyor ki, 3-5 yıl içinde yaşanacak dalgalanmaların bir günde yaşandığı bir dönemdeyiz. Hatta, dünya ekonomisi ile ilgili olası riskler için senaryolar yazılsaydı sanırım bu kadar karmaşık senaryolar yazılmazdı.
Koronavirüs salgını ile birlikte ülkelerin bu salgının yayılmaması için aldıkları tedbirler beraberinde yeni bir sosyo-ekonomik yapıyı da empoze ediyor.
Koronavirüs salgını yeni bir sosyo-ekonomik yapıyı zorluyor. Koronavirüs salgınının yayılmasını önlemek için insanların evde kalması zorunlu hale gelirken, özel işletmelerde başta da yazılım sektöründe çalışan bir çok kişinin evde işini yaptığı ve e-ticaret ile ihtiyacını karşılayacağı bir ekonomik yapıya geçiş var.
Öte yandan ülkeler arasındaki uçuş yasakları, sınırların kapatılması, ticarette yaşanan kısıtlamalar, turizm ve hizmet sektöründeki talep daralması hem ekonomik büyüme hem de ticaret üzerinde olumsuz birçok sonuca neden olacağı öngörülmektedir. Hatta salgının uzun sürme ihtimali tüm ekonomilerde ani durgunluğun da habercisi.
Koronavirüs salgının zorladığı bu yeni sosyo-ekonomik durum dolayısıyla hem makro ekonomik göstergelerde kötüleşme hem de bir çok sektörde işletmelerinin zorunlu olarak faaliyetlerine ara vermesi nedeniyle işsizlik gibi bir çok derin ekonomik ve sosyal sorunları da beraberinde getireceği beklenmektedir.
Koronavirüs salgının neden olacağı finansal sıkıntıların bertaraf edilmesi için hem dünyadaki birçok merkez bankası hem de hükümetler sahip oldukları tüm araçları kullanacaklar.
Dünya’da tüm merkez bankaları bir yandan faizi indirirken diğer yandan piyasaya para enjekte ediyor. ABD Merkez Bankası (FED) bu hafta faizleri sıfırlayarak bu alanda piyasalara ilave kaynak sağlayacağını belirterek finansal alanda oluşacak sorunları ve olası ekonomik durgunluğu yani resesyonu bertaraf etmek istiyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası da (TCMB) talepteki düşüş nedeniyle enflasyonda risklerin aşağı yönlü olacağı beklentisiyle faizleri 100 baz puan düşürdü. TCMB, buna ilaveten koronavirüs salgınının olası ekonomik ve finansal etkilerine karşı bir dizi tedbir aldı.
Bu tedbirler kapsamında, TCMB tarafından bankalara ihtiyaç duydukları likidite sağlanacak ve reel sektöre de politika faizinin altında borç verilecek. Merkez Bankası reel kredi büyüme koşullarını sağlayan bankalara yaklaşık 5,1 milyar dolar karşılığı likidite verecek ve ayrıca geri ödemesi gelen 7,6 milyar dolar karşılığı kadar reeskont kredisi geri ödemeleri ertelenecek.
Merkez Bankası tarafından alınan tedbirlerin yanında hükümetin de kredi taksitlerinin ertelenmesi, işini kaybedenlerin banka kredi ödemelerinin ertelenmesi, kredi faizleri düşürülerek ekonomide tüketim artışının desteklenmesi, kredi borcu olan işletmelerin kredi borçlarının faizsiz olarak ötelenmesi, beyanname ve KDV ödeme sürelerinin ertelenmesi gibi konularda önemli kararları olacağı beklenmektedir.
Diğer yandan, bu kritik süreçte yalnız Merkez Bankası’nın ve hükümetin değil özel sektörün de atılacak adımlara katkı yapması bekleniyor.
Ancak şu bir gerçek ki, dünyada Koronavirüs salgınının süresi uzadıkça ekonomilerdeki durgunluk ile beraber finansal kaynağa olan ihtiyaç da artacaktır. Ancak, salgının neden olduğu zararları telafi etmek için birçok ülke tarafından sağlanacak olan kaynağın da sınırlı olduğunu da belirtmekte fayda var.
